Sotsiologiyada shaxs tushunchasi
Yüklə 2,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2 . Harakat manfaat shaxsning u yoki bu faoliyat sohasida qatnashishida namoyon bo’ladigan manfaat shaxsning faoliyat jarayonining aktivligi yoki passivligini bildiradi. Maqsadli harakat manfaat esa o’z boshlang’ich faoliyati bilan cheklanib qolgan va tor doiradagi harakat manfaatdir. 3. Tayanch manfaat shaxsning boshqa shaxslar, guruhlar bilan uzoq sotsial ta’sirlashuv jarayonida shakllangan va turli shaxslararo, guruhlararo munsabatlarda ma’lum bir faoliyatda yoki ijtimoiy munosabatlarda shakllanadi va sotsial dinamik xususiyatga ega bo’ladi. 4. Yo’nalish manfaat manfaatlar ichida murakkab hisoblanadi, chunki shaxs manfaatlaridan birinchi, ya’ni o’zi uchun muhimini tanlashini talab qiladi. Shaxs manfaatlari ma’lum bir ijtimoiy muhitda shakllanadi va sotsial dinamik xususiyatga ega bo’ladi. Shaxsning ijtimoiylashuvi Shaxsning ijtimoiylashuvi ya’ni ijtimoiy shakllanshi va rivojlanishi bu juda murakkab, ko’p qirrali jarayondir, u ob’ektiv muhit ta’siri ostida ham, maxsus tashkil etilgan va ongli yo’naltirilgan tarbiya ishlari ta’siri ostida ham yuzaga keladi. Sotsiologiya ijtimoiylashuvni: birinchidan, shaxsning insoniyat tomonidan yaratilgan madaniyatni o’zlashtirish mexanizmi sifatida qaraydi. Ijtimoiylashuv shaxsni tarbiyalashga nisbatan kengroq ma’no kasb etadi. Tarbiyalash tashkil etilgan, maqsadli yo’naltirilgan, oldindan programmalashtirilgan sotsial faoliyatdir. Ijtimoiylashuv esa bu faoliyat bilan bir qatorda yana iqtisodiy, siyosiy, kundalik turmush va boshqa shu kabi shaxsga stixiyali ta’sir ko’rsatuvchi ob’ekt faktorlarning ijtimoiylovchi ta’sirini ham o’z ichiga oladi. Insonning ijtimoiylashuv va tarbiya asosidagi shaxsga xos xususiyatlarining shakllanish jarayonini qator ob’ektiv va sub’ektiv faktorlar bilan asoslash mumkin: sotsial ehtiyojlar va qiziqishlar sotsial yo’nalishalr va pozitsiyalar hulq-atvorni strategik tashkil etish sotsial aktivlik Bozor munsabatlariga o’tish yo’lidagi mulkchilikning turli ko’rinishlarida, tadbirkorlikning rivojlanishida, shuningdek, xalq ma’naviyatining tiklanishida insonga o’z sotsial tabiatining ko’rsatishga, jamiyatning aktiv a’zosi sifatida sotsial funktsiyalarini bajarishga yordam beruvchi mutlaqo yangi ijtimoiylashuv tipi uchun ob’ektiv asoslar yuzaga kelmoqda. Demak, shaxsning jamiyatga, sotsial jamoalarning turli tiplariga madaniyat elementlari, sotsial norma va qadriyatlarni o’zlashtirish orqali sodir bo’ladigan jarayon Yüklə 2,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|