Spirtli ashiw hám bul protsesti qozdiriwshı tiri organizimler

5 – Laboratoriyaliq shınıǵıw
ТЕМА: Spirtli ashiw hám bul protsesti qozdiriwshı tiri organizimler


Ásbap hám reaktivlar: mikroskop, kolbalar, qıysıq shıyshe nay ornatılǵan kauchuk tıǵın, suwlı ıdıs, probirkalar, qurǵaqlay ashitqi, pivo ashitqisı, suw monshası, termometr, shakartıń 10% li eritpesi, sıltınıń 10% li eritpesi, buyım hám koplag'ich áynekler, yad eritpesi, keli.
Bul shınıǵıwdı ótkeriw ushın aldın 3—5 g qurǵaqlay ashitqiǵa shakarnkng 10% li eritpesinen 10 ml ko'shib, kelinde eziladi (eritiladi) hám 40—60 minut tindiriladi. Keyininen 100 ml kólemli kolbaga shakartıń 10% li eritpesinen 50 ml quyıp, oǵan aldın tayarlab qoyılǵan ashitqi -shakar qospasıdan qosıladı. Kolbatıń og'zi qıysıq shıyshe nay ornatılǵan kauchuk tıǵın menen bekkem berkitiladi. Bıjıp ashıw protsessi aktiv ótiwi ushın kolba 30—35° ıssı suw monshaına jaylastırıladı (77-súwret). Naytıń ekinshi uchiga suw toldırılǵan probirka túbirrib kiygizilib, suwlı ıdısqa batırıp qóyıladı (78-súwret). Oradan 20—30 minut ótkennen, bıjıp ashıw protsessida ajralıp shıǵıp atırǵan karbonat angidrid (SO2) probirkaga toplandı. Keyin probirkaling og'zi barmaq menen berkitilib, tómenge qaratılǵan halda barmaq alınadı hám tezlik penen 10% li sıltı quyilgan stakanga batırıp ko'yiladi. Probirkadagi SO2 gazı sıltı menen reaktsiyaǵa kiriwedi. Odaǵı gaz ornın sıltı aladı, yaǵnıy probirkani toldıradı. Áyne waqıtta kolbadan ajralıp shıǵıp atırǵan gaz ekinshi probirkaga jılawb alınadı hám ol janıwǵa járdem bermasligi anıqlanadı.
Ashitqi zamarıqların mikroskopda kóriw ushın pivo ashitqisınan paydalanıw múmkin. Eger pivo ashitqisı bolmasa, qurǵaqlay ashitqi (qamır tırıs ) suvda eritiladi. SHu tártipte tayarlanǵan eritpeden buyım aynasıǵa bir tamshı tomizib, ústi qoplag'ich ayna menen jabıladı.
1-súwret. Suw monshası -dıń túrleri.
Preparatda urıqlanıw jolı menen ko'payayotgan saxaromitses sereviziya (Saccharomyces cerevisiae) zamarıqı bar ekenligi kózge taslanadı. Ol súyri-sopaq formada boladı. Usı preparattıń ózinde basqa formadaǵı zamarıqlardı da kóriw múmkin (79 -súwret).
2-súwret. Spirtli bıjıp ashıw protsessini baqlaw ásbapı :
a — shakar menen ashitqi aralash eritpe salınǵan kolba; b — suw monshası, v — sgshrtli bijgish protsessida ajralıp chikqai SO2 ni toplaw ushın quyilgai suwlı probirka; g — shtativ; d — spirt lampa.
3-súwret. ashitqi zamarıqları :

a - saxaromitsss sereviziya (Saccliaromyces cerevisia); b - saxaromitses glepsoides (Saccharomyses eleipsoideus); v — urıqlanıw protseseida payda bolǵan koloniya: g-sporali kletkalar.

Zamarıqlar quramında haywan kraxmali—glikogen toplandı. Onı anıqlaw ushın preparatga yad eritpesi tomiziladi. Yad tásirinde glikogen qizg'ish-gúńgirt rangga kiredi.


Esletpe: glikogen vz granulyozaii anıqlawdan aldın preparatdagi mazokni spirt lampa jalınsında emes, bálki spirt-efnr qospası menen fiksatsiyalash zárúr.