Sport va harakatli

To`pni ilish
darvozabon o`yin texnikasining eng muhim 
elementlaridan biridir. Kuchli otilgan to`pni ilish imkoni yo`q bo`lsa 
ham, uni qaytargandan so`ng egallab olish muhimroqdir, chunki qarshi 
hujumga o`tish boshlanishi kerak, shuning uchun darvozabon to`pni ilib 
olgani ma’qul. Lekin eng yaxshi yo`li –to`pni ikki qo`llab ilib olish.
To`pni ushlash darvozabon harakatlaridagi asosiy o`rinni egallaydi. 
Muhimi, otilgan to`pni “amortizatsiya” qilib ushlay bilish kerak. Buning 
uchun to`p urilganda, qo`l kaft va barmoqlarini ozgina orqaga yuborish 
maqsadga muvofiqdir. Yaqin masofadan sapchib kelgan to`pni 
darvozabon ushlab olmog`i lozim. To`pni qaytarishda, ushlab olishda 
darvozabon bir yoki ikkala qo`lni ishlatishi, baravariga oyoq va qo`l, 
yoki gavda bilan ham to`pni qaytarishi mumkin. Yuqoridan kelayotgan 
to`pni darvozabon bir yoki ikki qo`llab ushlaydi. Agar to`p qaysi 
tarafdan kelayotgan bo`lsa, unda darvozabon to`p kiritish burchagini 
kamaytirish uchun shu tarafga yoki oldinga bir qadam tashlaydi yoxud 
sakraydi va to`pni ushlashni o`sha tomondagi qo`l barmoqlari yoki kafti 
bilan bajaradi. Ba’zan bu usul sakrab yiqilgan holda ham bajariladi, 
lekin bu maqsadga muvofiq emas, chunki bunday usulni bajarishga ko`p 
vaqti sarflanadi, oqibatda, to`pni qaytargandan so`ng darvozabon 
o`zinining mo`ljalini yo`qotadi. Bunday harakatlarni bajarishda 

---

117 
muvozanat yo`qotishga kam vaqt sarflab, asosiy holatda turishni 
saqlagan ma’qul.
Darvozaning pastki qismiga otilgan to`p oyoq bilan qaytariladi. 
To`p kelayotgan tomon aniqlanib darvozabon shu tomonga oyoq 
kaftlarini to`g`rilab, maydonga yaqin keng qadamga hamla qilishga 
intiladi. Bunda son va boldir orasidagi burchak 900 ni tashkil etadi. Shu 
tarafga oyoq bilan birga ehtiyotdan o`sha tomondagi qo`l ham 
cho`ziladi: boshqa qo`l esa muvozanat saqlash uchun yuqoriga 
ko`tariladi. Hamla qilish oxirida oyoq to`liq to`g`rilanadi va darvozabon 
to`g`ri chiziq bo`ylab oyoqlarni yozib, shpagat holatini oladi yoki 
ikkinchi oyoq tizzasiga tushadi so`ng tez asosiy holatda turishga qaytadi.
Eng chekka pozitsiyadan darvozaning uzoq pastki burchagiga 
yo`naltirilgan to`pni darvozabon shu tarafdagi qo`l va oyog`ini 
baravariga siltab yoki hamla qilib ushlaydi.