Statistik jamlash mazmuni va masalalari

Ma’lumotlarni oddiy svodkalash deganda ularni guruhlarga bo‘l­­­masdan to‘plam bo‘yicha umumiy jamini hisoblash tushuniladi. Bunga, tuman shirkat xo‘jaliklarida ishlab chiqarilgan paxta miq­dorlarini bir-biriga qo‘shib, tuman bo‘yicha jamini aniqlash misol bo‘la oladi. Masalan, tumanda 20 ta shirkat xo‘jaligida paxta ye­tish­tirilsa, ularda yetishtirilgan yalpi hosillarini bir-biriga qo‘shib, tuman bo‘yicha yetishtirilgan paxta yalpi hosili aniqlanadi. Bu esa oddiy svodkalash hisoblanadi.

Ma’lumotlarni murakkab svodkalash deganda ijtimoiy hodi­sa­lar to‘g‘risidagi ko‘rsatkichlarni dastur bo‘yicha rejalashtirilgan belgilar asosida guruhlarga bo‘lib o‘rganish tushuniladi. Jami shir­kat xo‘jaliklarini ishlab chiqarish yo‘nalishlari bo‘yicha guruhlarga bo‘lib o‘rganish murakkab svodkalashga misol bo‘la oladi.

Murakkab svodkalash

Ma’lumotlarni murakkab svodkalash deganda ijtimoiy hodi­sa­lar to‘g‘risidagi ko‘rsatkichlarni dastur bo‘yicha rejalashtirilgan belgilar asosida guruhlarga bo‘lib o‘rganish tushuniladi. Jami shir­kat xo‘jaliklarini ishlab chiqarish yo‘nalishlari bo‘yicha guruhlarga bo‘lib o‘rganish murakkab svodkalashga misol bo‘la oladi.

Statistik svodkalash mazmuniga ko‘ra 2ga bo’linadi.

1.tor ma’nodagi svodkalash.

2. keng ma’nodagi svodkalash

Tor ma’nodagi svodkalashda o‘rganilayotgan to‘plam bo‘­yi­cha umumiy yakunini (jamini) hisoblash tushuniladi. Masalan, tuman xo‘jaliklari bo‘yicha yetishtirilgan don, paxta, sabzavot yo­ki sotilgan paxta, don kabi ko‘rsatkichlarning jamini hisoblab chiqish bunga misol bo‘la oladi.

Tor ma’nodagi svodkalash

Tor ma’nodagi svodkalashda o‘rganilayotgan to‘plam bo‘­yi­cha umumiy yakunini (jamini) hisoblash tushuniladi. Masalan, tuman xo‘jaliklari bo‘yicha yetishtirilgan don, paxta, sabzavot yo­ki sotilgan paxta, don kabi ko‘rsatkichlarning jamini hisoblab chiqish bunga misol bo‘la oladi.

Keng ma’noda svodkalash

Keng ma’noda svodkalash deganda ommaviy hodisalar to‘g­‘­risidagi to‘plangan boshlang‘ich ma’lumotlarni ko‘zlangan maq­sad nuqtayi nazaridan muhim belgilar bo‘yicha guruhlash tushu­niladi. Keng ma’nodagi svodkalash quyidagi 4 ta bosqichni o‘z ichiga oladi: