Su kimyasi ders notlari

12) Kadmiyum (Cd)

Yumuşak, mavi-beyaz metalik bir elementtir. Çinko, kurşun, bakır gibi metallerin üretimi esnasında yan ürün olarak, pillerde, kaplamalarda, seramiklerde, plastiklerde, fotoğrafçılıkta, insektisitlerde ve çeşitli alaşımlarda kullanılır. Madencilik, endüstriyel işlemler dışında katı atık sızıntı sularından kaynaklı olarak da su kaynaklarına karışabilmekte, galvanize borular sebebiyle de içme suyunda görülebilmektedir. Kirletilmemiş doğal su kaynaklarında genellikle 1 μg/L’nin altında bulunur. Yeraltı sularında, yerüstü sularına nazaran daha yüksek konsantrasyonlar görülür. Dünya çapında 110 istasyonda yapılan ölçümlerde, en yüksek değer 100 μg/L olarak Peru’da görülmüştür.
Sağlık üzerine etkileri
Kadmiyum ağırlıklı olarak böbreklerde birikim yapar ve insanda 10-35 yıl arası uzun bir biyolojik yarılanma ömrüne sahiptir. Uzun süre düşük seviyede alınan kadmiyum bu birikim sebebiyle böbreklerde, akciğerde, karaciğer ve sinir sisteminde hasara, kemiklerde hassasiyete ve kolay kırılmaya, bazen de farklı tiplerdeki kanserlere neden olabilir. İçme suyu ile alınan çok yüksek seviyedeki kadmiyum, mideyi tahriş eder, kusma ve ishale bazen de ölüme dahi yol açabilmektedir. Kadmiyumun ağızdan alınması halinde kanserojenik ya da genotoksik etkisinin (DNA üzerindeki etki) olduğuna dair yeterli kanıt söz konusu değildir.
13) Krom (Cr)

Krom; grimsi-beyaz renkte, kristal yapıda, çok sert, metalik bir kimyasal elementtir. Doğada krom (III) ve krom (VI) olarak bulunur ve krom (VI) formu daha çözünür olması sebebiyle daha hareketli ve değişkendir. Krom (III) doğal olarak en çok görüldüğü form olup, pek çok toprak ve kayada bulunan bu çözünmeyen hali, hava şartları, oksidasyon ve bakteriyel aktivite ile çözünebilen krom (III) tuzlarına dönüşmektedir. İnsanlar için gerekli bir element olan krom (III) tuzları; katalizör, boya pigmenti, fungusit, seramik ve cam yapımı ile deri tabaklamada kullanılır.
Krom (VI) ise doğada daha seyrek olarak bulunur ve sudaki varlığı endüstriyel ve evsel atıksu deşarjı kaynaklıdır. Krom (III)’ün aksine insan için gerekli bir element olmayıp, sağlığa zararlı olarak gösterilen etkiler kromun bu formuna atfedilmektedir. Krom (VI) bileşikleri; krom alaşımları ve krom metal üretimi için metalürji endüstrisinde ve oksitleme ajanı olarak kimya endüstrisinde kullanılmaktadır.