Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

Sə­na­ye. ABŞ, ÇXR və Qər­bi Av­ro­pa döv­­lət­­lə­ri ilə bir­gə dün­ya iq­ti­sa­diy­ya­tın­da apa­rı­cı möv­qe tu­tur. Dün­­ya sə­na­ye is­teh­sa­lı­nın 12% Ya­po­ni­ya. Ya­pon sə­na­ye­si­nin struk­tu­run­da elm­tu­tum­lu sa­hə­lər. Ya­po­ni­ya me­tal ema­lı ava­dan­lı­ğı, sə­na­ye ro­bot­la­rı, he­sab­la­ma tex­ni­ka­sı, məi­şət elekt­ro­ni­ka­sı, nəq­liy­yat va­si­tə­lə­ri (gə­mi, av­to­mo­bil), sü­ni lif, elekt­rik ener­ji­si is­teh­sa­lı, po­lad əri­dil­mə­si­nə gö­rə dün­ya­da qa­baq­cıl yer­lə­ri tu­tur.

Mad­di is­teh­sal sa­hə­lə­rin­də iş­çi qüv­və­si­nin 33%-i ça­lı­şır. ÜDM-un 37 %-i sə­na­ye­nin pa­yı­na dü­şür. Öl­kə iq­ti­­sa­­diy­ya­tın­da 6 iri ma­liy­yə-sə­na­ye qru­pu apa­rı­cı möv­qe­yə ma­lik­dir. «Mit­su­bi­si», «Mit­sui», «Su­­mi­to­mo», «Fu­yö», «San­va», «Da­yi­ti-Kanq­yö» ma­liy­yə qrup­­la­rı dzay­bat­su­la­rın ar­dı­cıl­la­rı ki­mi in­ki­şaf et­miş­lər.

Ya­po­ni­ya sə­na­ye­si­nin fərq­li xü­s: ki­çik və or­ta mü­əs­si­sə­lə­rin çox ol­ma­sı­- sə­na­ye mü­əs­si­sə­lə­ri­nin 90%-i.

Ya­po­ni­ya­nın sə­na­ye qur­şa­ğı eni 15-65 km ol­maq­­la 1500 km mə­sa­fə­də uza­nır. Sa­kit oke­an sə­na­ye qur­şa­ğı ad­la­nan bu əra­zi şi­mal-şərq­də Kan­to ra­yo­nun­dan Sa­kit oke­an sa­hi­li bo­yun­ca Na­qo­ya­ya­dək uza­nır, Kin­ki ra­yo­nu­nu kə­sib-ke­çir, Da­xi­li Ya­pon də­ni­zi sa­hi­li bo­yu Kü­sü­nün şi­mal-qər­bin­də Na­qa­sa­ki­yə­dək da­vam edir. Bu qur­şaq öl­kə­nin so­si­al-iq­ti­sa­di nü­və­si­ni təş­kil edir. Də­yə­ri­nə gö­rə sə­na­ye məh­­su­­lu­nun 85%-i bu qur­şa­ğın mü­əs­si­sə­lə­rin­də. Coğ­ra­fi möv­qe­yi­nin əl­ve­riş­li ol­ma­sı, id­xal olu­nan xam­ma­lın və ha­­zır məh­su­lun pay­lan­ma­sı­nın sə­na­ye qur­şa­ğın­da mər­kəz­­ləş­­mə­si­nə sə­bəb ol­muş­dur.

Sə­na­ye qur­şa­ğı­na 4 mü­hüm ra­yon və ya qov­şaq. bi­rin­ci To­kio və İoko­qa­ma şə­hər­lə­ri ilə bir­lik­də Kan­to sə­na­ye qov­şa­ğı­. Kan­to­dan cə­nub­da Na­qo­ya sə­na­ye qov­şa­ğı-müa­sir ilə ənə­nə­vi (to­xu­cu­luq, ye­yin­ti.) sa­hə­lər də in­ki­şaf et­­miş­­dir. Da­xi­li Ya­pon də­ni­zi­nin şərq qur­ta­ra­ca­ğın­da Kin­ki sə­na­ye qov­şa­ğı-Osa­ka, Ko­be, Kio­to şə­hər­lər=me­tal­lur­gi­ya, ma­şın­qa­yır­ma, to­xu­­cu­­luq və kim­ya sə­na­ye­si. Kin­ki­dən cə­nub-qərb­də Şi­ma­li Kü­sü sə­na­ye qov­şa­ğı=sə­na­ye­nin mər­kəz­ləş­di­yi ra­yon­lar ara­sın­da dör­dün­cü yer­­də­= me­tal­lur­gi­ya və kim­ya sə­na­ye­si, ye­yin­ti və ma­şın­qa­yır­ma­dır.