Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

Pam­bıq və şə­kər qa­mı­şı -Cə­nub-Şərq və Şi­mal-Şərq ra­yon­la­rın­da be­cə­ri­lir. Çəl­tik öl­kə­nin cə­nu­bun­da əki­lir və ix­ra­cat . ba­nan, por­ta­ğal be­cə­ril­mə­si­nə gö­rə də dün­ya­da qa­baq­cıl öl­kə­lər­dən­dir.

Hey­van­dar­lıq ət­lik is­ti­qa­mə­tin­də­dir, tə­bii ot­laq ba­za­sı əsa­sın­da öl­kə­nin cə­nu­bun­da və Bra­zi­li­ya yay­la­sı­nın mər­kə­zi his­sə­sin­də bəs­lə­ni­lir. İri­buy­nuz­lu mal-qa­ra və do­nuz­la­rın sa­yı­na gö­rə Bra­zi­li­ya dün­ya­da li­der döv­lət­lər­dən bi­ri­dir.

Tə­bii sər­vət­lə­rin və apa­rı­lan iq­ti­sa­di is­la­hat­la­rın ya­rar­lı ol­ma­sı­na bax­ma­ya­raq, Bra­zi­li­ya­nın kənd və şə­hər­­lə­­rin­­də ər­zaq qıt­lı­ğı hə­lə də möv­cud­dur. Buğ­da və ət məh­sul­la­rı­nın iri həcm­də ti­ca­rə­ti ilə məş­ğul olan fer­mer tə­sər­rü­fat­la­rı kənd­lər­də iq­ti­sa­di fəa­liy­yə­ti zə­if­lə­yən yer­li əha­li­nin ma­raq­la­rı­nın qo­run­ma­sı­nın qar­şı­sı­nı alır və ti­ca­rət fəa­liy­yə­ti­ni zə­if­lə­dir. Bu meyl Bra­zi­li­ya kənd­lə­rin­də iq­ti­sa­diy­­ya­ta mən­fi tə­sir gös­tə­rir. La­kin öl­kə­də fer­mer tə­sər­rü­fat­la­rı­nın ge­­niş­­lən­di­ril­mə­si im­kan­la­rı çox­dur. Bu im­kan­lar əha­li­nin ər­­zaq­la tə­mi­na­tın­da, ic­ma­la­rın hə­yat sə­viy­yə­si­nin yük­səl­mə­sin­də, gə­lir­lə­ri­nin art­ma­sın­da mü­hüm rol oy­na­ya bi­lər. Son il­lər Bra­zi­li­ya­nın kənd­lə­rin­də yer­li əha­li kənd ya­şıl tu­riz­min­dən də gə­lir əl­də edir.

SUAL 75. Braziliyanın iqtisadiyyatının aparıcı sahələri

Bra­zi­li­ya iq­ti­sa­diy­ya­tın in­ki­şa­fı­nın ümu­mi həc­mi­nə gö­­rə La­tın Ame­ri­ka­sı öl­kə­lə­ri ara­sın­da li­der­dir və dün­ya­nın in­­ki­şaf et­miş qa­baq­cıl 10 döv­lə­ti ilə bir sı­ra­da­dır. İq­ti­sa­di po­­ten­­sia­lı­nın zən­gin ol­ma­sı Bra­zi­li­ya­nı dün­ya iq­ti­sa­diy­ya­tı­nın mü­­hüm mər­kəz­lə­rin­dən bi­ri­nə çe­vir­miş­dir. Öl­kə­də in­ki­şa­fa sə­bəb olan amil­lər: zən­gin və müx­tə­lif tə­bii eh­ti­yat po­­ten­­sia­lı, kənd tə­sər­rü­fa­tı­na ya­rar­lı tor­paq­la­rın bol ol­ma­sı, ge­niş və ucuz iş­çi qüv­və­si ba­za­rı, iq­ti­sa­diy­ya­tın­da iri döv­lət sek­­to­ru­nun ro­lu və s.

İn­ki­şaf­da «Bra­zi­li­ya mo­de­li»nin tət­bi­qi ilk il­lər­də (1970-1980) müs­bət nai­liy­yət­lə­rə sə­bəb ol­du. La­kin 1990-cı il­lər­­də Bra­zi­li­ya­da ic­ti­mai sek­to­run özəl­ləş­mə­si və müa­sir­ləş­mə yo­­lu ilə is­la­hat­la­ra cəlb olun­ma­sı bir sı­ra ye­ni prob­lem­lə­rin mey­­da­na çıx­ma­sı­na sə­bəb ol­muş­du. Ma­liy­yə ça­tış­maz­lı­ğı, ic­ti­­mai is­teh­sa­lın sə­viy­yə­si­nin aşa­ğı düş­mə­si, xa­ri­ci ti­ca­rə­tin döv­lə­tin nə­za­rə­tin­dən çıx­ma­sı və s. Bu də­yi­şik­lik­lər ənə­nə­vi və qey­ri-ənə­nə­vi kənd tə­sər­rü­fa­tı məh­sul­la­rı ix­ra­ca­tı­nın art­ma­­sın­da, bu məh­sul­la­ra tə­lə­ba­tın yük­səl­mə­sin­də, la­kin bu məh­­sul­­la­rın ya­ra­dıl­ma­sın­da iş­ti­rak et­miş in­san­­la­rın ya­şa­yış tər­zi­nin aşa­ğı ol­ma­sın­da da tə­za­hür edir­di. Ona gö­rə də 1982-1990-cı il­lər­də öl­kə iq­ti­sa­diy­ya­tı iq­ti­sa­di böh­ra­na mə­ruz qal­dı. 2000-ci il­lər­də iq­ti­sa­diy­yat­da müa­sir­ləş­mə si­­ya­­sə­­­ti­nə baş­la­dı. Ha­zır­da o, komp­yü­ter, si­lah is­teh­sa­lı­na gö­rə dün­­ya ba­za­rın­da qa­baq­cıl yer­lər­dən bi­ri­ni tu­tur. Ma­­şın­qa­­yır­ma, elekt­ro­tex­ni­ka və elekt­ron sə­na­ye sa­hə­lə­rin­də ye­ni tex­­no­lo­gi­ya­lar­dan is­ti­fa­də edir, kos­mo­sa peyk­lər bu­ra­xır və s.