Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
düyünlü açarları çıxardır, dörd tərəfinə baxa-baxa sandığın içindən mücrünü
Milli Kitabxana 17
İsmayıl istədi ki, müamilədən kəsə, gördü ki, xeyr, mən o adamlardan deyiləm. (Bu
N a b a t. Hacı ağa, Gülzar xanım hamama gedəcəkdir, pul istəyir. H a c ı M u r a d. Hamama gedəcəkdir? Çox qələt edəcəkdir. Evdə su da var, od da var, qab da var, qazan da var. Su qızdırsın çimsin. Gələniniz əlini açır pul ver, gedəniniz pul ver. Pul, pul, pul! Haradan alım? Deyəsən xəzinə üstə oturmuşam. Niyə dayanmısan? İtil get. N a b a t (gedə-gedə kənara). Qoca kaftar, pulları sandıqlarda gizlədib bir tək balasına da qıymır. H a c ı M u r a d (yalqız). Yox, evdə bu qədər pulu saxlamaq olmaz. Heç olmasa mücrünü bir başqa yerdə gizlədim. Yoxsa sandıq elə şeydir ki, oğru əvvəl onun üstə yüyürər. (Fikir edir.) Tapdım. Hacı Saleh də pulu gətirsin, onu da bunlara qatıb basdırım. (Mücrünü yenə sandığa qoyur.) Görəsən nə oldu ki, Hacı Saleh gec gəldi? Şəhərdə bərk səs var ki, Hacı Saleh banqurotdu. Bu halda Hacı Saleh pərişan bir halda daxil olur. H a c ı S a l e h. Salaməleyküm. H a c ı M u r a d. Əleyküməssəlam. Hacı,buyur əyləş. Nə var? Çox pərişansan, xeyir ola? H a c ı S a l e h. Hacı əmi, dünyanın hansı işinə baxıb pərişan olmayım? İnsanda insaf, rəhm, sədaqət qalmayıbdır. Vaxtı ki, işin sazdır, sənə ehtiyac var, hamı sənin qulundur. Amma elə ki, işin bir balaca əydi, hamı üstünə ayaq basıb, sənə qılınc vuracaqdır. Sənə məlumdur ki, bu şəhərin sövdəgərlərinin əksərini mən pullu etmişəm. Neçələrini dar günündən qurtarmışam. Neçələrinin veksillərini cırıb atmışam. İllər ilə müamiləsiz pul borc vermişəm. Xülasə, hansını deyim? Özün bilirsən. H a c ı M u r a d (kənara). Bu müqəddimədən heç gözüm su içmir. H a c ı S a l e h. Hacı əmi, Moskvadan gətirdiyim mal tamamilə satılmamış durur, barama da zərər çıxartdı. Alış-veriş belədir ki, beşinə sən borclu olursan, beşi də sənə. Mal satılıb qurtarar, borclar verilər. İndi mənim işim bir az dolaşıqdır, dövlətli etdiyim adamlar mənə macal vermir. Sənin beş min manatını hazır etmişəm, ancaq altı yüzünə bir həftə möhlət ver, çünki onu Məşədi Niyazquluya verəcəyəm. O
Milli Kitabxana 18 gözləyə bilmir. Doğrudan da, əlində heç zadı yoxdur. Yoxsa onun pulunu nə qədər saxlasam, istəyən adam deyil. H a c ı M u r a d. Yox, Hacı Saleh, düz söz, gözləyə bilməyəcəyəm. Pul özümə çox lazımdır. H a c ı S a l e h. Hacı, sən şəhərimizin birinci dövlətlilərindən hesab olunursan. Sən niyə pula möhtac olasan? H a c ı M u r a d. Elə orada evim yıxılıbdır ki, xalq məni dövlətli qələminə veribdir. Hansı borclunun üstünə gedirəm, deyir, Hacı, sən dövlətlisən, gözlə. Baba, haradan dövlətli oldum. Qırx il külüng çalıb bir cüzi pul əlimə almışam. O da onda-bunda. H a c ı S a l e h. Hacı, buyur bu dörd min dörd yüzü al, yerdə qalan altı yüzə də bir həftə vaxta, kağızı təzələyib, mənə möhlət ver. Eybi yoxdur, müamiləni də artır. H a c ı M u r a d. Xeyr, xeyr, heç vaxt qəbul edə bilmərəm. Gərək beş mini tamam qabağıma qoyasan, bax kağızın vaxtından iki gün də keçibdir. Mən təəccüb edirəm ki, niyə mənim pulumdan kəsib Məşədi Niyazquluya verirsən, çünki məni yumşaq tanıyırsan. H a c ı S a l e h. Hacı Murad, bu sözləri mənə deyirsən? Mənə bir həftə vaxt vermirsən? Neçə dəfə səni dar gündən qurtarmışam, a biin-saf kişi? Səni ilan ağzından qurbağa kimi, borclulardan xilas etmişəm. İndi mənə aman vermirsən? H a c ı M u r a d. Onlar keçmiş əhvalatdır. Mən də sənə az etməmişəm. Köhnə palan içi açmaq lazım deyil. Daha bir gün də gözləyə bilmərəm. Dünya ölüm- itimdir və bundan əlavə də Kərbəla ziyarətinə gedəcəyəm. Pul lazımdır. H a c ı S a l e h (rişxəndlə). Hacı Murad, ziyarətin qəbul olunsun, ancaq soruşmaq eyib olmasın, hansı əməl ilə gedirsən? H a c ı M u r a d. Niyə? Mən nə pis əməl etmişəm ki, ziyarətim də qəbul olmasın? H a c ı S a l e h. Hələ cürət edib soruşursan da? Sənin yediyin, içdiyin it qanından da murdardır, çünki oğurluqla, qaçaqlıqla, yetimin malını mənimsəməklə yığılıbdır. Hansı əməlini deyim. İmranın atasının pulu ilə mal-dövlət sahibi olduğunu hamı bilir və yetim İmranı nə tövr saxladığın cümləyə məlumdur. Amma onun atasının sən çöldəqalmışı öz oğlu kimi, xəz paltolu saxladığı hamıya məlumdur. H a c ı M u r a d. Babam, mənimlə davaya gəlmisən? Bir qəbih iş görmürəm ki, öz pulumu istəyirəm də.
|