Suv xavzalarini ifloslanishdan saklash

7 § AKTIV REAKSIYA VA BARkARORLIK.

Rh - kursatkich – oqova suvlarning reaksiya aktivligi biologik inshoatlarda oqova suvlarni tozalashda muxim urin tutadi. Kislotali va ishkorli suvlarni netralizatsiya kilingandan sungina ularni tozalash inshoatlariga yunaltiriladi. Tozalash inshoatlariga yunaltiriladigan yoki suv xavzalariga okiziladigan oqova suvlarning Rh kiymat kursatkichlari 6,5 - 8,5 orali\ida bulishi kerak.

Oqova suv tarkibida xamda azotli kislota tuzlarida va azotli kislota tarkibida ma’lum mikdorda erkin xolatdagi erigan kislorod buladi. Kislorodning ma’lum bir kismi organik moddalarni oksidlash uchun sarflanadi. Agarda oqova suv tarkibida organik moddalar mikdori kup bulsa va uni oksidlash uchun barcha kislorod sarflansa,u xolda sasish jarayoni boshlanadi, gaz xolatdagi maxsulotlarni ajralib chikishi bilan (metan va vodorod sulfat)
Erigan xolatdagi yoki azotli tuzlar tarkibidagi umumiy kislorod mikdori bilan KBBT ya’ni organik moddalarni oksidlash uchun kerak bulgan kislorod mikdori orasidagi nisbatni, sasish xolatining boshlanishini aniklash yuli bilan bilish mumkin. Bu nisbatga suv tur\unligi yoki barkarorligi deyiladi va kuyidagi ifoda orkali aniklanadi.
S k 100 . (1 – 10 ^{–k t} )
Bu yerda t - sasish vakti, sutka.
Suv tur\unligi 50% bulganda sasish 3 kundan keyin boshlanadi, 99% bulganda - 20 kundan keyin boshlanadi.
Tozalash inshoatlarini xisoblash uchun oqova suvlarning tarkibini bilish kerak, ularni kimyoviy tekshirish orkali aniklanadi. Tozalan inshoatlarini loyixalash paytida, xar doim xam ishlaydigan kanalizatsiya tarmoklari bulavermaydi.
Kupincha axoli turar joylarini va sanoat korxonalarini loyixalaganda kanalizatsiya tarmoklarini va tozalash inshoatlarini xam loyixalashga tu\ri keladi. Sanoat korxonalarning oqova suvlarini tozalash uchun tozalash inshoatlarini loyixalaganda, loyixalanadigan korxonaga uxshagan ya’ni ishlab chikaziladigan maxsulotlari, texnologik jarayonlari va boshka kursatkichlari buyicha bir xil korxonaning oqova suvlarining kursatkichlarini asos kilib olish mumkin. Axoli turar joylarini va shaxarni kayta tiklaganda ularda xosil buladigan oqova suvlarini tozalash inshoatlarida tozalash uchun loyixalanadigan inshoatlarni xisoblash orkali aniklanadi. Buning uchun kanalizatsiyadan foydalanadigan xar bir odamdan sutka davomida suvga tashlanadigan ifloslarning turini va mikdorini bilish kerak buladi.
Shuning uchun kanalizatsiya tarmoklariga okib keladigan oqova suvlarning ifloslik konsentratsiyasini, axolidan kanalizatsiyaga tushadigan ifloslarning umumiy mikdorini chukindilar va kislorodga bulgan talabliligi buyicha, sanoat korxonalaridan kanalizatsiyaga tushadigan ifloslarning umumiy mikdorini chukindi va KBBT buyicha, oqova suvlarni talab kilingan tozalash darajasini aniklashga tu\ri keladi.