T. C. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi gelir vergiSİ analiZİ Prof. Dr
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gelir Vergisi Gelir Vergisi
- Katma Değer Vergisi Katma Değer Vergisi
- Tüzel Kişilerin Emlak Vergisi Tüzel Kişilerin Emlak Vergisi
- Tüzel Kişilerin Toprak Vergisi Yol Vergisi
- Maden Vergisi Sadeleştirilmiş Vergi
| CUMHURİYETİ VERGİ
| ||
|
SİSTEMİ | ||
|
Devlet Vergileri |
Yerel (Belediye) Vergileri |
Nahçıvan Ö.C. Vergileri |
|
|
|
|
|
Gelir Vergisi |
|
Gelir Vergisi |
|
Kurumlar Vergisi |
Gerçek Kişilerin Toprak Vergisi |
Kurumlar Vergisi |
|
Katma Değer Vergisi |
|
Katma Değer Vergisi |
|
Aksizler |
Gerçek Kişilerin Emlak Vergisi |
Aksizler |
|
Tüzel Kişilerin Emlak Vergisi |
|
Tüzel Kişilerin Emlak Vergisi |
|
Tüzel Kişilerin Toprak Vergisi |
Maden Vergisi |
Tüzel Kişilerin Toprak Vergisi |
|
Yol Vergisi |
|
Yol Vergisi |
|
Maden Vergisi |
|
Maden Vergisi |
|
Sadeleştirilmiş Vergi |
Mahalli İdarelerin Mülkiyetine Olan İşletmelerden Kurumlar Vergisi |
Sadeleştirilmiş Vergi |
|
|
|
|
Kaynak: Azerbaycan Cumhuriyeti Vergiler Bakanlığı, Azerbaycan Vergi Sistemi, Bakü, 2015
Tablo 1’den de gördüğümüz gibi Azerbaycan Cumhuriyeti’nde aşağıdaki vergiler belirleniyor ve ödeniyor:
devlet vergileri;
yerel vergiler (belediye vergileri);
özerk cumhuriyet vergileri.
Devlet vergileri, bu Mecelle ile belirlenen ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin topraklarında ödenecek olan vergiler anlamına geliyor.
Özerk Cumhuriyet vergileri, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde bu Mecelleye göre belirlenen ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti kanunlarına göre Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde ödenen vergileri ifade eder.
Yerel vergiler (belediye vergileri), bu Mecellede ve ilgili kanunla belirlenen, belediyelerin kararlarına göre uygulanan ve belediyelerin arazilerinde ödenen vergiler anlamına geliyor. Belediyelerin vereceği diğer zorunlu ödemeler ilgili kanunla belirleniyor.
Yerel vergi (belediye vergileri) oranları, vergi mevzuatı tarafından belirlenen sınırlar içinde belirleniyor. Vergi mevzuatına uygun olarak, belediyeler belirli arazilerde vergi mükellefi kategorilerini yerel vergilerden tamamen veya kısmen muaf tutmaya ve bölgelerindeki vergi oranını düşürmeye karar verebilir.
Azerbaycan Cumhuriyetinde bu Mecelleye göre özel ve geçici vergi rejimleri uygulanabilir.
Özel vergi rejimi, belirli bir dönem içinde vergilerin hesaplanması ve ödenmesi için özel bir prosedür anlamına geliyor.
Geçici vergi rejimi, doğal afetler, salgın hastalıklar, büyük çevresel ve diğer afetlerin yanı sıra küresel ekonomik ortamdaki olayların etkisi sonucunda ekonomik koşullardaki önemli değişiklikler nedeniyle tüm veya bazı ticari kuruluşlarla ilgili olarak belirli bir dönem içinde vergilerin hesaplanması ve ödenilmesinin geçici bir kuralını öngörüyor.
Bu Mecellede öngörülmeyen vergilerin tespitine izin verilmez.
Azerbaycan Cumhuriyeti Vergi Mecellesi 6. Maddesi devlet vergilerinden bahs ediyor.
Devlet vergileri şunları içerir:
gerçek kişilerin gelir vergisi;
tüzel kişilerin menfaat vergisi veya kurumlar vergisi (belediye işletmeleri ve kuruluşları hariç);
katma değer vergisi (KDV);
aksizler (ÖTV);
tüzel kişilerin emlak vergisi;
tüzel kişilerin ve bu Mecellenin 206.1. Maddesinde belirtilen durumlarda gerçek kişilerin arazi (toprak) vergisi;
yol vergisi;
maden vergisi;
sadeleşdirilmiş vergi (basit vergi);
Bu Mecelle, tüm devlet vergilerinin maksimum oranlarını belirler.
Her yıl için uygulanan devlet vergileri oranları, bu Mecelle ile belirlenen oranlardan yüksek olamaz ve Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesi kanunu kabul edildiğinde bu oranlara yeniden bakılabilir.
Özerk Cumhuriyet vergileri, Azerbaycan Cumhuriyeti Vergi Mecellesi 7’inci maddesinde yer alıyor.
Son düzenlemelere kadar bu vergilere, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde bu Mecellenin 6. Maddesinde listelenen (yol vergisi hariç) devlet vergileri uygulanıyordu. Fakat 21.10.2005 tarihli 1028-IIQD numaralı “Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Vergi Mecellesine değişiklikler ve ilaveler edilmesi hakkında” Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Kanunu (Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kanunvericilik toplusu, 2005, № 12, 1081. Madde) ile 7. maddeden "(yol vergisi hariç)" sözleri çıkarılmışdır.
Azerbaycan Cumhuriyeti Vergi Mecellesi 8. Maddesi yerel vergilerden bahs ediyor.
Yerel vergiler (belediye vergileri) şunları içerir:
bu Mecellenin 206.1’inci ve 206.3’ üncü Maddelerinde belirtilen durumlarda gerçek kişilerin arazi (torpak) vergisi;
gerçek kişilerin emlak vergisi;
yerel öneme sahip inşaat malzemelerine uygulanan madencilik vergisi;
belediyeye ait işletme ve kuruluşların menfaat vergisi.
Yerel vergilerin hesaplanması ve ödenmesine ilişkin kurallar, vergi mükelleflerinin ve belediyelerin vergi hizmeti kurumlarının hakları ve sorumlulukları, vergi kontrol biçimleri ve yöntemleri, vergi mevzuatına aykırı sorumluluk, belediyelerin vergi hizmeti kurumları ve görevlilerinin eylemlerine (eylemsizliklerine) itiraz etme kuralları ilgili mevzuatla belirlenir.
Vergilerin sınıflandırılması:
Dolayı vergi - vatandaşların herhangi bir ürün satın aldıklarında veya bir hizmeti kullandıklarında ortaya çıkan vergidir. Doğrudan değil, dolaylı olarak ödenir.
Doğrudan vergi (Dolaysız vergi) - doğrudan gelir veya maaş üzerinden ödenen vergidir.
Subjektif (Önel) vergi - bireylerin kişisel ve medeni durumuna göre belirlenen bir vergidir.
Objektif (Nesnel) vergi - vergi borcunun belirlenmesinde bireylerin kişisel ve medeni durumunu hesaba katmayan bir vergidir.
Gelir üzerinden ödenen vergi - bireylerin gelirlerinden alınan bir vergi türüdür ve gelir arttıkça ödenen vergi miktarı da artar.
Servet üzerinden ödenen vergi - emlak için ödenen bir vergidir.
Harcama üzerinden ödenen vergi - bir bireyin gelir ve servetini harcamasına bağlı olarak uygulanan vergi.
Dostları ilə paylaş:
