T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ

3.2.  ĠÇ DENETĠMĠN TARĠHSEL GELĠġĠMĠ 
İç  denetim  uygulamaları  tarihsel  olarak  çok  eskiye  dayanmasına  rağmen  esas  anlamda 
sanayi  devrimi  ile  birlikte  gelişimini  tamamlamıştır.  İç  denetim  süreci  ilk  olarak, 
13.yüzyılda  Venedik,  Milano,  Floransa  gibi  büyük  İtalyan  ticaret  merkezlerinde  ortaya 
çıkmıştır.  Günümüzdeki  uygulamasıyla  iç  denetim,  1900‟lü  yıllarla  birlikte  Avrupa 
ülkelerinde gündeme gelmeye başlamıştır (Bilge ve Kiracı, 2010: 6). Amerika‟da 1933 ve 
1934 yıllarında çıkarılan yasalarla halka arz edilmiş olan menkul kıymetlere ilişkin yapılan 
düzenlemelerde  yoğun  olarak  muhasebe  ve  denetimden  yararlanılması,  örgüt  yönetimi 

---

34 
 
tarafından muhasebe kayıtlarının doğruluğunun inceleniyor oluşu ve muhasebe kontrolleri 
ile  uyum  sağlaması  için  yalnız  dış  denetimle  yetinilemeyeceği  göstermiştir    (Kurnaz  ve 
Çetinoğlu, 2010: 30). 
İç  denetimin  önemi,  1940‟lı  yıllardan  sonra  artmaya  başlamış  ve  bu  yıllardan  sonra 
ortaya  çıkan  çeşitli  gelişmeler,  profesyonel  kişilere  yetki  devri  nedeniyle  iç  denetim 
mesleği  hızla  gelişim  göstermiştir.  1941  yılında  başta  ABD‟de  kurulan  İç  Denetçiler 
Enstitüsü (IIA-Institute of Internal Auditors) ile iç denetim kurumsal bir kimlik kazanmıştır 
(Kurnaz ve Çetinoğlu, 2010: 30). İç denetimin ortaya çıkış nedeni kurumlarla ilgili olarak 
objektif  bilgi  sağlamaktır.  İç  denetim  fonksiyonlarının  gelişmesinde,  İç  Denetçiler 
Enstitüsü‟nün kurumsallaşmasının, ilginin sürekli artmasının, ve iç denetim uygulamalarına 
ilişkin  standartlar  ve  ahlak  kurallarının  yayınlamasının  ve  sertifika  programları 
düzenlemesinin etkileri çok önemlidir (Pehlivanlı, 2010: 10). 
İç denetimin gelişmesine  yardımcı  olan kilometre taşlarından bazıları aşağıdaki  gibidir 
(İç Denetim Merkezi, 16.12.2014): 
• 
1933 -  Amerika‟da SEC (Security Exchange Commission)‟in kurulması, 
• 
1941  -  Uluslararası  İç  Denetim  Enstitüsü  (IIA-Institute  of  Internal  Auditors) 
kurulması, 
• 
1956 – IIA -  “Statement of Responsibilities of the Internal Auditors‟ın yayınlaması, 
• 
1985  -  The Committee of Sponsoring Organizations  of the Treadway Commission 
(COSO) kurulması, 
• 
1987  -  Treadway  Komisyonu  -  “National  Commissionon  Fraudulent  Financial 
Reporting” (NCFF Raporu)'in yayınlanması, 
• 
1989 – IIA - İç Denetim Standartlarının yayınlanması, 
• 
1990 – IIA - İç denetim için ilk resmi tanımın yapılması, 
• 
1991 - SAS (Statement of Auditing Standards) no: 65 “The Auditors Consideration 
of the Internal Audit Function in an Audit of Financial Statement”ın yayınlanması, 
• 
1992 - COSO - 1992 yılında “İç Kontrol Çerçevesi”nin yayınlanması, 
• 
1992  -İngiltere'de  Cadburry  Komisyonu  tarafından  “Cadburry  Raporu”nun 
yayınlanması, 

---

35 
 
• 
1995  -  Kanada‟da  “Canadian  Institute  of  Chartered  of  Accountants”  tarafından 
“Guidance on Control” (COCO Raporu)'ün yayınlanması, 
• 
1995  -  IIA‟in  Türkiye  şubesi  olarak  Türkiye  İç  Denetim  Enstitüsü  (TİDE)‟nin 
kurulması, 
• 
1999 - İngiltere‟de “The Financial Reporting Council” tarafından “Internal Control: 
Guidanacefor Directors on the Combined Code” (Turnbull Raporu)‟nun yayınlanması, 
• 
1999  -  IIA  Yönetim  Kurulu  tarafından  “İç  Denetim  Mesleki  Uygulama 
Çerçevesi”nin kabul edilmesi, 
• 
1999 - “Blue Ribbon Committee Raporu”nun yayınlanması, 
• 
2002  -  Afrika‟da  “The  King  Report  on  Corporate  Governance  for  South  Africa” 
(King Raporu) isimli raporun yayınlanması, 
• 
2002  -  Enron  Skandalı  sonrası  Amerika‟da  “Public  Accounting  Reform  and 
Investor Protection Act. (Sarbanes-Oxley) Yasası”nın kabul edilmesi, 
• 
2006 – COSO -  “Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi”nin yayınlanması, 
• 
2007 -  IIA Yönetim Kurulu tarafından “Uluslararası İç Denetim Mesleki Uygulama 
Çerçevesi‟nin Kabul Edilmesi