T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ

5.4.2. Ġç Kontrol Sisteminin Tanınmasında Uygulanan 
YaklaĢımlar 
Bir  işletmede  iç  kontrol  yönetimin  amacına  ulaşması  için  tasarlanan  birçok  sistem 
vardır.  Her  sistem  bağımlı  ya  da  bağımsız  işleyen  çeşitli  iç  kontrolleri  kapsamaktadır 
(Öndeş, 2009: 18) 
İşletmelerde iç kontrol yapısının inceleme altına alınması, sistemli ve uygun bir biçimde 
yapılmalıdır.  Denetçi  kullanacağı  yaklaşımı  tasarlarken,  müşteri  işletmenin  çalışmaları  ve 
bunların  bölgelere  dağılımını,  işletmenin  büyüklüğünü,  kullandığı  bilgi  sisteminin 
niteliklerini  göz  önünde  bulundurmalıdır.  Denetçi  denetim  konusunu  denetim  alanlarına 
ayırırken, işletmeninin birbirinden farklı işlevleri ve kıymet hareketleri arasındaki ilişkiye 
bakmaktadır (Uzay, 2010: 70). 
Bağımsız denetçi, iç  kontrol sisteminin araştırılıp  değerlendirilmesinin nasıl olacağıyla 
alakalı farklı yaklaşımlar uygulamaktadır. Denetim gayesiyle işletme çalışmalar ve bunlarla 
ilgili olan kontroller şu bölümlere ayrılır (Aksoy, 2002: 279): 
Fonksiyonlarına  göre  bölümlendirme:  Bu  yaklaşımda  denetçi,  herhangi  bir  işlevi 
başından  sonuna  inceleyip  değerlendirir.  Örneğin  satış  bölümüyle  alakalı  kontrolleri 
incelerken,  siparişin  alınması,  kredinin  açılması,  malın  sevkiyatı,  faturanın  düzenlenmesi 
gibi. 
Departmanlara Göre Bölümlendirme: İç kontroller işletmenin şubelerine göre bölünerek 
incelenmektedir. Örnek vermek gerekirse satış bölümü ayrı, üretim bölümü ayrı incelenir. 
Ancak her birimin iç kontrolü kendi içinde bütündür. 
Dönemlere  Göre  Bölümlendirme:  İşletmenin  bütün  çalışmaları  dönemlerine  göre 
ayrılarak  incelenir.  Örnek  vermek  gerekirse  personelin  işe  başlaması,  personelin  işten 
ayrılması, çalışanların maaş dönemi gibi sınıflandırma yapılmaktadır.  

---

95 
 
Mali  Tablolara  Göre  Bölümlendirme:  İç  kontrol  gelir  tablosu  ve  bilançolardaki 
kategorize  etme  esaslarına  göre  sınıflara  ayrılmaktadır.  Bu  yaklaşım  diğerlerine  nazaran 
daha çok kontrol yapısı basit olan işletmelerde kolaylıkla uygulanabilen bir yaklaşım olarak 
karşımıza çıkmaktadır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

96