T. Malikov O. Olimjonov moliya

Mehnat haqi xarajatlari 
– asosiy ishlab chiqarish 
xodimlarining ish haqi mukofotlari, rag’batlantiruvchi va tiklovchi 
(qoplovchi) to’lanmalar, natural haq sifatida beriladigan 
mahsulotlarning 
qiymati, 
tuzilgan 
shartnomalar 
bo’yicha 
xodimlarga beriladigan me
hnat haqi va boshqa to’lanmalarni o’z 
ichiga oladi. 
Meros 
– qonun yoki vasiyatga muvofiq merosxo’rlik asosida 
qabul qilinadigan mulk. 
Merosxo’rlar 
– qonunga muvofiq ikki toifaga bo’linadi: 1) 
birincha darajali (navbatdagi) merosxo’rlar – vafot etgan 
shaxsning bolalari, xotini (eri), ota-
onasi, vafot etgandan so’ng 
tug’ilgan farzand; 2) ikkinchi darajali (navbatdagi) merosxo’rlar – 
vafot etgan shaxsning aka-ukalari, opa-singillari, ota yoki ona 
tomonidan bobosi va momosi. Ikkinchi darajali (navbatdagi) 
merosxo’rlar qonun bo’yicha birinchi darajali (navbatdagi) 
merosxo’rlar bo’lmaganda, ular tomonidan meros qabul 
qilinmaganda yoki vasiyatchi tomonidan ular meros qabul qilish 

---

745 
huquqidan 
mahrum 
etilganda 
merosni 
qabul 
qilishga 
chaqiriladilar. 
Muomala xarajatlari 
– mahsulotlar muomalasi jarayoniga 
xizmat qiluvchi xarajatlardan iborat. Ular ikki ko’rinishda bo’lishi 
mumkin: 1) oldi-
sotdi jarayoni bilan bog’liq bo’lgan xarajatlar (sof 
muomala xarajatlari); 2) ishlab chiqarish jarayonining muomala 
sohasida ham davom etishi bilan bog’liq bo’lgan xarajatlar 
(mahsulotlarni saqlash, ortib jo’natish, qadoqlash va boshqalar). 
Muomala 
xarajatlari 
absolyut 
summalarda 
va 
mahsulot 
aylanmasiga 
nisbatan 
foizda 
ijtimoiy 
zaruriy 
xarajatlar 
chegarasida (doirasida) rejalashtiriladi.