T. Malikov O. Olimjonov moliya

Davlat byudjeti xarajatlarini sarflash muammolari va

vazifalari


Muammolar. Hozirgacha davlat byudjeti xarajatlari bo’yicha ayrim kamchiliklar mavjud. Ularning asosiylari quyidagilardan iborat:

• 
  davlat byudjeti mablag’laridan foydalanish samara-dorligi nisbatan past;
  
• 
  davlat byudjeti mablag’larini maqsadsiz sarflash amaliyoti mavjud;
  
• 
  davlat byudjeti daromadlari bo’yicha rejalar baja-rilmagan sharoitda xarajatlar ayrim yo’nalishlarining moliya-lashtirilishi noproportsionaldir;
  
• 
  davlat byudjeti xarajatlari davlat ijtimoiy siyosatining pishib etilgan muammolarini hal eta olmayapti;
  
• 
  sub’yektlarga to’lovlar bo’yicha qarzlar doimiy ravishda oshib borayapti;
  
• 
  milliy xo’jalikka davlat investitsiyalari minimum darajagacha qisqardi;
  
• 
  va boshqalar.
  

Davlat byudjeti xarajatlari bo’yicha bajarilishi lozim bo’lgan vazifalar. Yuqoridagi kamchiliklarning mavjudligi davlat byudjeti xarajatlari bo’yicha baja-rilishi lozim bo’lgan asosiy vazifalarni belgilab olishni va ularning o’z vaqtida bajarilishini taqozo etadi.
Hozirgi sharoitda bunday vazifalarning qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:

• 
  eng samarali va ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan loyi-halarga davlat byudjeti mablag’larini yig’ish (kontsentratsiya qilish), ijtimoiy xarajatlarni moliyalashtirishning ustu-vorligini ta’minlash;
  
• 
  sub’yektlarga to’lovlar bo’yicha qarzlarni keskin qisqartirish va ularning to’liq qaytarilishiga erishish;
  
• 
  iqtisodiyotning ustuvor sohalarida investitsiyalarni davlat tomonidan moliyalashtirishni kengaytirish;
  
• 
  loyihalarni moliyalashtirishning davlat-tijorat amaliyotini kengaytirish asosida investitsion jarayon-larning nomarkazlashuvini davom ettirish;
  
• 
  davlat apparatini saqlash xarajatlari va davlat qarzlarini boshqarish bo’yicha xarajatlarni qisqartirish;
  
• 
  harbiy islohotlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish asosida milliy mudofaaga mo’ljallangan davlat byudjeti mablag’laridan foydalanish samaradorligini oshirish;
  
• 
  ayrim tarmoqlarning zararlarini qoplashga yo’nalti-rilayotgan dotatsiyalarni kamaytirish;
  
• 
  maqsadli dasturlar va xarajatlarning ayrim maqsadli moddalari bo’yicha xarajatlarni qisqartirish;
  
• 
  fan, madaniyat, tibbiy xizmat va maorif xarajat-larining ustuvor moliyalashtirilishini ta’minlash;
  
• 
  davlat byudjeti mablag’laridan foydalanish ustidan nazoratni kuchaytirish;
  
• 
  davlat byudjeti xarajatlarini moliyalashtirishning g’azna-chilik tizimi faoliyatini yanada takomillashtirish;
  
• 
  va boshqalar.