T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

3-§. Talab va taklif egiluvchanligi. Talab funksiyasi
Talab va ta k lif m iqdorining ortishi yoki kam ayishi ularinng 
egiluvchanligini ko'rsatadi.
Egiluvchanlik 
- talab yoki taklif omillaridan birining o'zgarishi natijasida 
ular miqdorining o'zgarishini bildiradi.
Masalan, talabning baholi egiluvchanligi bahoning o'zgarishi
hisobiga talab qilinadigan tovar miqdorining o'zgarishi.
Agar talab miqdorini Q; bahoni R deb olsak, bahoning 1% ga o'sishi 
talabning qanday foizli o'zgarishiga olib kelishini quyidagicha tasvirlash 
mumkin:
E =
(% A Q )/(% A R )
Egiluvchanlik farqlanadi:
— ► • qisqa va uzoq davrda;
—► e tovarlarning alohida turkumlari bo'yicha.
Masalan, kundalik iste ’mol tovarlari va uzoq muddat 
foydalanadigan tovarlarga talab egiluvchanligi bir xil emas.
Talab egiluvchanligini belgilab beruvchi omillar
• 
mahsulotning o'rnini bosuvchanligi;
• 
mahsulot narxining iste'molchi daromadidagi salmog'i;
• 
mahsulotning iste’mol xususiyatlari;
• 
vaqt omillari (qaror qabul qilish uchun talab qilinadigan vaqt).
91

---

Talab 
hajmi-qandaydir vaqt davomida ma’lum bir tovarning sotib olinishi 
mumkin bo'lgan miqdori.
Talab funksiyasi 
-talab hajmining uning miqdorini belgilovchi omillariga 
bog'liqligi.
Talab funksiyasi
Q
t
= p
p . j . T .
Bu yerda,
QT. - 
i 
chi tovarlarga talab hajmi;
P . . . PK - barcha tovarlar bahosi; 
i - pul daromadlari;
T - iste'molchi didi va afzal ko'rishi.
Talabning baho 
funksiyasi
Q Ti = P i
4-§. Talab va taklif nisbati. Bozor muvozanati
Narxning muayyan darajasida talab va taklif miqdori nisbatan bir- 
biriga mos kelgan holat