T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

Zaiijirli ekskavatorlar
Zanjirii transheya ckskavatori gusenitsali yoki pnevm og'lidirakli 
uzluksiz ishlaydigan yer qazuvchi o’ziyurar mashinadir. Bu eks­
kavatorlar bo4iam asiga kavlaydigan burilm as m ashinalar jum lasiga 
kiradi. Odatda, ish vaqtida ular kavlanayotgan qazim a o'qi bo‘ylab 
harakatlanadi, bunda ish jihozi kabinaning orqasida b oiadi.
Zanjirii transheya ekskavatorlarining afzalliklari: ular bilan 
ancha chuqur (3 m dan chuqur) transheyalar kavlash m umkin; ish 
jihozining va umuman m ashinaning o'zining gabarit o‘lchamlari 
hamda massasi uncha katta emas.
Zanjirii ish organining FIK kichikligi (abraziv m uhitda ishla- 
ganda 
0,6
dan oshmaydi) bu m ashinalarning katta kamchiligidir.
Zanjirii 
transheya 
ekskavatorlarining 
asosiy 
qismlariga 
quyidagilar kiradi: kovshli yoki qirg‘ichli cheksiz zanjir, u yetak- 
chi va taranglash yulduzchalari hamda tayanch roliklar m ahkam ­
langan kovsh strelasini aylanib oTadi; tayanch rama, unda dvigatel, 
transmissiya, kabina va boshqarish sistemasi joylashgan; yurish 
jihozi; 
ag‘darish 
qurilm asi-sochgich, 
lentali 
yoki 
qirg‘ichli 
konveyer.
Hozirgi vaqtda sanoatda ETTS-161, ETTS-165, ETTS-252 va 
Е'Ш -354А ekskavatorlari ishlab chiqariladi.
PnevmogMldirakli M T Z -50 traktoriga o‘rnatilgan E T T S - 
161 ekskavatori (4.34-rasm) toshsiz I va II kategoriyalardagi 
mineral gruntlarda elektr kabellari va aloqa kabellari, shuningdek 
kichikroq diam etrli truboprovodlar yotqiziladigan to‘g ‘ri profilli 
transheyalar kavlashga m o‘ljallangan. Ekskavator konstruksiyasida 
m uzlagan gruntlarni kavlaydigan jihozni o‘rnatish imkoniyati 
ko‘zda tutilgan.
266

---

4,34-rasm.
E T T S -1 6 1 ekskavatori:
1-traktor;
2 -tra n s m is siy a ; 
3 -
b u ld o z e r ag 'dargichi; 
4 -
gid rosistem a; 
S~. 
b o sh q a rish sistem asi; 6 - ko 'taru vch i va tu sh iru vch i m exanizm ; 7 - to za lo vch i 
boshm oq; S - is h organi
Ekskavator ushbu asosiy qism lardan tashkil topgan: buldozer 
ag‘dargichi