Tafakkur va ong

Ongning ikkinchi ta’rifi – unda subyekt bilan obyekt o’rtasida aniq farqlanishni 

o’ziga ifodasini topishi, ya’ni odam “men” degan  tushunchaga nima tegishli ekanini 

---

aniq biladi. Tirik organizmlar duyosi tarixida birinchi bo’lib unda ajralib chiqqan va 

o’zini  atrof-muhitiga  qarama-qarshi  qo’ygan  inson  o’z  ongida  ushbu  qarama-

qarshilik va tafovutni saqlab kelmoqda. 

Jonli mavjudotlar ichida odam o’zini bilishga ya’ni psixik faoliyatini  o’zini tadqiq 

etishga yo’naltirishga qodirdir. Odam o’z hatti-harakatlarini va umuman o’zini-o’zi 

ongli ravishda baholaydi. “Men” ning “men emas” degan ajratish  har bir kishi kishi 

bolaligida boshdan kechiradigan yo’l bo’lib, uni o’zidan o’zi anglashi jarayonida 

yuz beradi.