Ta‟lim bilim berish, malaka va ko‟nikmalar hosil qilish jarayoni, kishini hayotga va

Ta‟lim - bilim berish, malaka va ko‟nikmalar hosil qilish jarayoni, kishini hayotga va mehnatga tayyorlashning asosiy vositasi. Ta‟lim jarayonida ma‟lumotlar olinadi va tarbiya amalga oshiriladi.
Ta‟lim va tarbiya bir-biri bilan uzviy bog‟liqdir. Inson ilmli bo‟lishni istasa u eng avvalo tarbiyalanishi kerak.tarbiyali inson mukammal ilm sohibi bo‟la oladi. Har bir mamlakatning bugungi va ertangi kuni o‟sha yurtdagi maktablarning holatiga, ta‟lim-tarbiyaning sifatiga bog‟liq.
O‟sib kelayotgan yosh avlodning bilimi va ularning kelajakda qanday inson bo‟lishiga qarab, yurtimiz kelajagini tasavvur qilishimiz mumkin. Shuning uchun ham: “Kelajak yoshlarning qo‟lidadir” - deyishadi. Bolaga tarbiya berish avvalo oiladan boshlanadi. Biz oilani “kichik vatan” deb ataymiz. Aynan shu Vatan bola uchun dastlabki tarbiya maktabi bo‟ladi. Qaysidir ma‟noda ota-ona farzandining birinchi o‟qituvchisi hisoblanadi. Shuning uchun ota-onaning o‟zi ham yuksak axloqiy sifatlarga ega bolmog‟i kerak. Bolaga o‟zi yaxshi fazilatlar bilan o‟rnak
bo‟la oladigan ota-onaning farzandi kelajakda go‟zal xulqli, yuksak ilmli, xalqqa foydasi tegadigan barkamol shaxs bo‟ladi.
“Taniqli pedagog A.S.Makarenko besh yoshgacha bo'lgan tarbiya bolaning shaxsiyati shakllanishida o'ta muhim ahamiyatga ega ekanini qayd etib o'tgan. Bu haqda u shunday deb yozgan: “...tarbiyaning bosh asosi besh yoshda nihoyasiga yetadi, demak, siz besh yoshgacha nima qilgan bo'lsangiz, bu tarbiyaviy jarayonning 90 foizini tashkil etadi, keyingi tarbiya esa qayta tarbiyalash negizida davom etadi” [1]. Aynan shu vaqt oralig‟i ota-onadan katta mas‟uliyatni talab etadi. Mana shu vaqtda ota-ona o‟z farzandiga ko‟proq e‟tibor berishi, uning tarbiyasi bilan jiddiy shug‟illanishi kerak. Ayna shu davrda bolaga to‟g‟ri tarbiya bera olish juda muhimdir.

TADQIQOT METODI VA METODOLOGIYASI

Yoshlarga ta‟lim-tarbiya berish har bir ota-onaning Vatan oldidagi muqaddas burchidir. Bu burchga mas‟uliyat bilan yondoshishi kerak. “Kelajagi kafolatlanishini istagan ota-onalar unga-bunga sarflaydigan vaqtini va harakatini ertaning buyuk insonlari bo‟lgan farzandlarini ulg‟aytirish uchun sarflashlari lozim. Boshqa yo‟nalishlar uchun sarflangan mehnatlar bekor ketishi mumkin, ammo farzand kamoli uchun sarflangan mehnatlar bitmas-tuganmas xazinaga aylanadi” [2]. Farzand kamoli uchun sarflangan mablag‟ va vaqt ertangi farovon hayot uchun asos bo‟ladi desak hech mubolig‟a bo‟lmaydi.
Agar ota-ona o‟z farzandiga, uning tarbiyasiga e‟tibor bermasa bu kelajakda muammolarni yuzaga chiqarishi mumkin. O‟sha vaqtda esa muammolarni hal qilishga kech bo‟lishi mumkin.
Zero, bizni chaqqan ilonning ortidan chopsak, ilon zahrining butun tanamizga yoyilishiga sababchi bo‟lamiz. Bu holatning oldini olish uchun ilonning ortdidan yugirish emas, uning oldini olish kerak. Shunday ekan bolaga yoshligidan befarq bo‟lmay, uning tarbiyasiga, ilm olishiga e‟tibor berishi kerak.
Har bir ota-ona tarbiya berar ekan, eng avvalo, salomlashishni, kattalarni hurmat qilishni o‟rgatishi kerak. Chunki bejizga dono xalqimiz: “Gapning boshi - kalom, odob boshi - salom.” - deb bejiz aytmagan.
Ota-bobolarimiz azaldan yosh avlodni chiroyli xulqli, odobli, ilmli, qobil farzand bo‟lib ulg‟ayishiga katta ahamiyat berishgan. Agar bola noqobil bo'lib ulg‟aysa, undan faqat ota- onagina emas, balki el - yurt, jamiyat, davlat ham aziyat chekadi. Shuning uchun ham oilaviy tarbiya muhim siyosiy ahamiyatga ega. Murg‟ak tasavvurli bola ilk tarbiyani oilada oladi. “Tarbiyani tug‟ilgan kundan boshlamak, vujudimizni quvatlantirmak, zehnimizni ravshanlashtirmak lozim” [3].
Bolani tarbiyalash haqida xalqimiz orasida ko‟plab afsonalar, rivoyatlar, maqollar, ertaklar yurishi ham bejiz emas. Donishmandlar bolani ona qornidan boshlab tarbiya qilish kerak deyishadi. Qachonki, bola tarbiyali bo‟lsa u mukammal ilm sohibi, komil inson bo‟la oladi.