Ta’limning turli bosqichlarida innovatsion texnologiyalardan foydalanish samaradorligini oshirish
Yüklə 299,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1. Pedagogik innovatsiya muxitining ayovsiz bir sharoitda emasligi qonuni.
Ayovsizlik qonunida pedagogik jarayon va xodisalar toʻgʻrisidagi tasavvurlar buziladi, pedagogik ong buziladi, pedagogik yangilik baxolanadi. Misol tariqasida “Dunyoning geotsentrik va geliotsentrik sistemalarning qabul qilinishi jarayonidagi pedagogik ongning oʻzgarishi va planetalarning terayektoriyalari xaqidagi xaqiqatni amalga oshirish uchun ayovsiz qurbonlik berilganligini aytib oʻtish mumkin. "Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842 November 2021 / Volume 2 Issue 11 www.openscience.uz 790 2. Nixoyat amalga oshirish qonuni yangilikning xayotiyligi boʻlib, erta yo kech, stixiyali yoki ongli ravishda amalga oshadi. Yuqorida keltirilgan dunyo sistemasi uchun bir necha asrlar davomida xukumronlik qilgan dunyoning geotsentrik sistemasi oʻz oʻrnini ongli ravishda geliotsentrik sistemaga boʻshatdi. Natijada markazida quyosh turuvchi geliotsentrik sistema qaror topdi. 3. Komillashtirish qonunida pedagogik innovatsiya fikrlashni bir qolipga tushirish va amaliy harakat tendensiyasiga ega boʻladi. 4. Pedagogik innovatsiyaning davriyligi va qaytishi qonuni boʻyicha yangilik, yangi sharoitlarda qayta tiklanadi. Taʼlim jarayonida interaktiv metodlar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalarini oʻquv jarayonida qoʻllashga boʻlgan qiziqish, eʼtibor kundan-kunga kuchayib bormoqda, bunday boʻlishining sabablaridan biri, shu vaqtgacha anʼanaviy taʼlimda talabalarni faqat tayyor bilimlarni egallashga oʻrgatilgan boʻlsa, zamonaviy texnologiyalarda esa, ularni egallayotgan bilimlarni oʻzlari qidirib topishlariga, mustaqil oʻrganib tahlil qilishlariga, xatto xulosalarni oʻzlari keltirib chiqarishlariga oʻrgatadi. Pedagog bu jarayonga shaxsning rivojlanishi, shakllanishi, bilim olish va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik, yoʻnaltiruvchilik funksiyasini bajaradi. Taʼlim jarayonida talaba asosiy figuraga aylanadi. Bunday pedagogik hamkorlik jarayoni oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlib, ularga quyidagilar kiradi: • talabaning dars davomida befarq boʻlmaslikka mustaqil fikrlash, ijod etish va izlanishga majbur etishi; • talabalarni oʻquv jarayonida bilimga boʻlgan qiziqishlarini doimiy ravishda boʻlishini taʼminlashi; • talabaning bilimga boʻlgan qiziqishini mustaqil ravishda har bir masalaga ijodiy yondoshgan xolda kuchaytirishi; • pedagog va talabaning hamisha hamkorlikdagi faoliyatini tashkillanishi. Pedagogik texnologiyalar - pedagogik texnologiyalar masalalarining muammolarini oʻrganayotgan oʻqituvchilar, ilmiy - tadqiqotchilar, amaliyotchilarning fikricha, pedagogik texnologiya - bu faqat axborot texnologiyasi bilan bogʻliq, hamda oʻqitish jarayonida qoʻllanishi zarur. Pedagogik texnologiyaning eng asosiy negizi - bu oʻqituvchi va talabaning belgilangan maqsaddan kafolatlangan natijada hamkorlikda erishishlari uchun tanlangan texnologiyalariga bogʻliq, yaʼni oʻqitish jarayonida, maqsad boʻyicha kafolatlangan natijaga erishishda qoʻllaniladigan har bir taʼlim texnologiyasi oʻqituvchi va talaba oʻrtasida hamkorlik faoliyatini tashkil eta olsa, har ikkalasi ijobiy natijaga erisha olsa, oʻquv jarayonida talabalar mustaqil fikrlay olsalar, ijodiy ishlay olsalar, izlansalar, tahlil eta olsalar, oʻzlari xulosa qila olsalar, oʻzlariga, guruxga, "Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842 November 2021 / Volume 2 Issue 11 www.openscience.uz 791 gurux, va ularga baxo bera olsa, oʻqituvchi esa ularning bunday faoliyatlari uchun imkoniyat va sharoit yarata olsa, ana shu, oʻqitish jarayonining asosi hisoblanadi. Har bir dars, mavzu oʻquv predmetining oʻziga xos texnologiyasi bor, yaʼni oʻquv jarayonidagi pedagogik texnologiya - bu yakka tartibdagi jarayon boʻlib, u talabaning extiyojidan kelib chiqqan xolda bir maqsadga yoʻnaltirilgan, oldindan loyihalashtirilgan va kafolatlangan natija berishiga qaratilgan pedagogik jarayondir. Oʻqituvchi tomonidan har bir darsni yaxlit xolatda koʻra bilish va uni tasavvur etish uchun boʻlajak dars jarayonini loyihalashtirib olish kerak. Bunda oʻqituvchiga u tomonidan boʻlajak darsni texnologik haritasini har bir mavzu, har bir dars uchun oʻqitilayotgan predmet, fanning xususiyatidan, talabalarning imkoniyati va extiyojidan kelib chiqqan xolda tuziladi. Bunday texnologik haritani tuzish oson emas, chunki buning uchun oʻqituvchi pedagogika, psixologiya, xususiy metodika, pedagogik va axborot texnologiyalardan xabardor boʻlishi, shuningdek, juda koʻp metodlar, usullarini bilish kerak boʻladi. Har bir darsni rang-barang, qiziqarli boʻlishi avvaldan puxta oʻylab tuzilgan darsning loyihalashtirilgan texnologik haritasiga bogʻliq. Dars prezentatsiya usulida oʻtilishi uchun avvalo beriladigan mavzu asosida slaydlar tayyorlanadi. Shu sababli slaydlarni tayyorlashda avvalo mavzuni toʻla yoritish, rasmlar va jadvallarni aniq koʻrinadigan qilib (xaddan tashqari uzun boʻlmasligi) va eng asosiysi talabalar koʻzlarini toliqmasligini hisobga olish kerak. “Nazariy mexanika” va “Mexanizm va mashinalar nazariyasi” fanlari boʻyicha mexanizmlarni multimediya koʻrinishida tayyorlash maqsadga muvofiq boʻladi. Rasmlarni imkon qadar tarqatma materiallar koʻrinishda berib, asosiy tushunchalarni oʻqituvchi tomonidan tushuntirilsa, bu talabalarga ancha yengillik yaratadi. Oʻqitish jarayonida talabalarga shaxs sifatida qaralishi, turli pedagogik texnologiyalar hamda zamonaviy metodlarni qoʻllanilishi ularni mustaqil, erkin fikrlashga, izlanishga, har bir masalaga ijodiy yondoshish, masʼuliyatni sezish, ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish, tahlil qilish, ilmiy adabiyotlardan unumli foydalanishga, eng asosiysi, oʻqishga, fanga, pedagogga oʻzi tanlangan kasbiga boʻlgan qiziqishlarini kuchaytiradi. Bunday natijaga erishish amaliyotda oʻquv jarayonida innovatsion va axborot texnologiyalarni qoʻllashni taqozo etadi. Ular juda xilma-xildir. Biz ulardan baʼzilari xaqida toʻxtalib oʻtamiz va ularni oʻtkazish tartibi xaqida toʻxtalib oʻtamiz: Yüklə 299,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|