Tarix fakulteti j ahon tarixi kafedrasi maxsus tarix fanlari

VII. O‘TILGAN MAVZULAR YUZASIDAN TEST SAVOLLARI
Abu Rayhon Beruniyning ma’lumotiga ko‘ra misrliklar yilning oxiriga qo‘shiladigan qo‘shimcha besh kunni qanday ataganlar?

1. 
   «Abag‘amno».
   
2. 
   «Ayyom an-nasi».
   
3. 
   «Angnaqt».
   
4. 
   «Andarjoh».
   

Abu Rayhon Beruniyning ma’lumotiga ko‘ra misrliklar kabisali yilni qanday ataganlar?

1. 
   «Abag‘amno».
   
2. 
   «Musriy».
   
3. 
   «Ardvst».
   
4. 
   «Anqnaqt».
   

«Vaqtni hisoblash yuzasidan yangi tadqiqot» nomli asarning muallifi...

1. 
   J. Skaliger.
   
2. 
   M. Lomonosov.
   
3. 
   N. Tatishev.
   
4. 
   M. Sherbatov.
   

Grigoriy kalendarining mualliflarini aniqlang:

1. 
   J. Skaliger, I. Danti.
   
2. 
   M. Lomonosov, N. Tatishev.
   
3. 
   M. Mate, N. Sholko.
   
4. 
   Libya, I. Danti.
   

Yevropada Ulug‘bek va Nasiriddin Tusiyning yulduzlar jadvali katologini kim nashrga tayyorlagan?

1. 
   I.Danti.
   
2. 
   Jon Grivas.
   
3. 
   M.Mate.
   
4. 
   A.Liliya.
   

Ulug‘bekning yulduzlar katalogi 1665-yilda kim tomonidan lotin va fors tiliarida nashr qilingan?

1. 
   Sedillot.
   
2. 
   Jon Grivas.
   
3. 
   M.Mate.
   
4. 
   Tomas Xayd.
   

«Kitob al-harakat as-samoviya va javomi’ ilm an-nujum» asari muallifini ko‘rsating.

1. 
   Ulug‘bek.
   
2. 
   Umar Xayyom.
   
3. 
   Beruniy.
   
4. 
   Narshaxiy.
   

Beda Dostopochtenniyning xronoiogiyaga oid nomli asari qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?

1. 
   «Dunyoning olti yoshi».
   
2. 
   «Yangi uslub va pravoslav pasxasi».
   
3. 
   «Podshohlarning xronologik jadvali».
   
4. 
   «Geografiya».
   

«Matematik va texnik xronoiogiyaga rahbarlik» asari muallifi qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?

1. 
   X.L. Ideler.
   
2. 
   L. Brosse.
   
3. 
   M. Mate.
   
4. 
   Tomas Xayd.
   

«Yunon, malikiy, xitoy va uyg‘ur eralari»i orasidagi farq to'g'risida batafsil ma’himot berilgan asar muallifi qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?

1. 
   Ulug‘bek.
   
2. 
   Umar Xayyom.
   
3. 
   Beruniy.
   
4. 
   Narshaxiy.
   

Birlashgan Millatlar Tashkilotida yanada mukammal va barcha xalqlar uchun yagona bo‘lgan yangi kalendarni yaratish masalasi qachon muhokama qilingan?

1. 
   1954-1956-yillarda.
   
2. 
   1945-1950-yillarda.
   
3. 
   1950-1953-yillarda.
   
4. 
   1952-1956-yillarda.
   

Qadimgi Rusda zamonaviy yakshanba XVI asrgacha nima deb atalgan?

1. 
   «Nedeli».
   
2. 
   «Sedmitsa».
   
3. 
   «Paraskevi».
   
4. 
   «Kriva».
   

Qadimgi Rusda XVI asrgacha hafta nima deb atalgan?

1. 
   «Shabati».
   
2. 
   «Sedmitsa».
   
3. 
   «Paraskevi».
   
4. 
   «Nedeli».
   

Qadimda grekchadagi «heniera» so‘zi qanday ma’noda qo‘llanilgan?

1. 
   Sutka.
   
2. 
   Hafta.
   
3. 
   Soat.
   
4. 
   Nedeli.
   

Hafta kunlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni quyidagi qaysi ingliz muallifi asarlarida uchratishimiz mumkin?

1. 
   Galfrid Monmutskiy.
   
2. 
   Skaliger.
   
3. 
   Jon Grivas.
   
4. 
   M. Mate.
   

Lotincha «dies» so‘zi qanday ma’noni bildirgan?

1. 
   Sutka.
   
2. 
   Nedelya.
   
3. 
   Soat.
   
4. 
   Oy.
   

Toshkent kuranti nechanchi yilda qurilgan?

1. 
   1947-yilda.
   
2. 
   1945-yilda.
   
3. 
   1955-yilda.
   
4. 
   1958-yi Ida.
   

Mayatnikli soat loyihasi birinchi marta kim tomonidan va qachon ishlab chiqilgan?

1. 
   Galiley tomonidan 1640-yilda.
   
2. 
   Xristian Gyuygens tomonidan 1675-yilda.
   
3. 
   Galfrid Monmutskiy tomonidan 1635-yilda.
   
4. 
   Jon Grivas tomonidan 1635-yilda.
   

Mayatnikli soat birinchi marta kim tomonidan yasalgan?

1. 
   Xristian Gyuygens.
   
2. 
   Skaliger.
   
3. 
   Galiley.
   
4. 
   M.Mate.
   

Samarqandda 50 metrlik Quyosh soati qachon va kim tomonidan bunyod etilgan?

1. 
   XV asrning birinchi yarmida Mirzo Ulug'bek tomonidan.
   
2. 
   XVI asrda Bobur tomonidan.
   
3. 
   XIV asrning oxirlarida Mirzo Ulug'bek tomonidan.
   
4. 
   XVII asr boshlarida Ubaydullaxon tomonidan.
   

Dastlabki grek quyosh soatlari eramizdan avvalgi 550-yillarda kim tomonidan yasalgan?

1. 
   Anaksimantu Miletskiy tomonidan.
   
2. 
   Galiley tomonidan.
   
3. 
   Xristian Gyuygens tomonidan.
   
4. 
   Galfrid Monmutskiy tomonidan.
   

Birinchi Skafis kim tomonidan qurilgan?

1. 
   Xristian Gyuygens tomonidan.
   
2. 
   Beros tomonidan.
   
3. 
   Anaksimantu Miletskiy tomonidan.
   
4. 
   Galfrid Monmutskiy tomonidan.
   

Xalqaro Vaqt byurosi qaysi shaharda joylashgan?

1. 
   Parijda.
   
2. 
   Londonda.
   
3. 
   Moskvada.
   
4. 
   Toshkentda.
   

Olimpiyada erasi Yulian kalendari bo‘yicha eramizdan avvalgi nechanchi yilga to‘g‘ri keladi?

1. 
   Er.avv. 776-yil 1-iyul.
   
2. 
   Er.avv. 778-yil 2-iyul.
   
3. 
   Er.avv. 780-yil 1-iyul.
   
4. 
   Er.avv. 784-yil 1-iyun.
   

Zardusht kalendari necha kundan iborat?

1. 
   365 kun.
   
2. 
   366 kun.
   
3. 
   367 kun.
   
4. 
   368 kun.
   

Xorazm kalendarida bir yil necha oyga bo‘lingan va har biri necha kundan iborat boigan?

1. 
   12 oy 30 kun.
   
2. 
   12 oy 31 kun.
   
3. 
   13 oy 30 kun.
   
4. 
   13 oy 29 kun.
   

Zardusht taqvimini kim isloh qilgan?

1. 
   Yazdigird III.
   
2. 
   Umar Xayyom.
   
3. 
   Yuliy Sezar.
   
4. 
   Sozigen.
   

«O‘zbekiston» nashriyotida nechanchi yildan muntazam varaqlama va plakat kalendar nashr qilina boshlagan?

1. 
   1994- yildan.
   
2. 
   1996- yildan.
   
3. 
   1995- yildan.
   
4. 
   1997- yildan.
   

O‘zbek tilida birinchi bosma kalendar kim tomonidan tuzilgan?

1. 
   Shohimardon Ibrohimov.
   
2. 
   Yahyo G'ulomov.
   
3. 
   0 ‘tkir Islomov.
   

«Xronologiya» asari muallifi?

1. 
   Abu Rayhon Beruniy.
   
2. 
   Umar Xayyom.
   
3. 
   Sozigen.
   
4. 
   Mahmud Qoshg‘ariy.
   

632-yilda Sosoniv podsholigida Yazdigird III qavsi taqvimni isloh qilgan?

1. 
   Zardusht.
   
2. 
   Muchal.
   
3. 
   Xorazm.
   
4. 
   Yulian.
   

«Ruchnofunavsrocha» oyi qaysi kalendarning birinchi oyining to‘liq nomi?

1. 
   Xorazm kalendari.
   
2. 
   Yuliy kalendari.
   
3. 
   Elam kalendari.
   
4. 
   Yazdigird kalendari.
   

Xorazm kalendaridagi oylarning to‘liq nomini yozib qoldirgan
olimning aniqlang.

1. 
   Beruniy.
   
2. 
   Forobiy.
   
3. 
   Xorazmiy.
   
4. 
   Qoshg’ariy.
   

Qadimgi Xitovda er.avv. 104-yilda qaysi kalendar qabul qilingan?

1. 
   «Santun».
   
2. 
   «Chjuan-yuy li».
   
3. 
   «Lidun».
   
4. 
   «Daxan».
   

Quyosh yili oy yilidan qancha farq qiladi?

1. 
   10 kun va 21 soat.
   
2. 
   15 kun va 20 soat.
   
3. 
   20 kun va 15 soat.
   
4. 
   14 kun va 12 soat.
   

Xitoyliklar birinchi yulduz katalogini qachon tuzishgan?

1. 
   Er.avv. 360-yilda.
   
2. 
   Er.avv. 104-yilda.
   
3. 
   Er.avv. 200-yilda.
   
4. 
   Er.avv. 331-yilda.
   

Qadimgi Xitovda oy-quyosh kalendarlari qachon paydo bo‘lgan?

1. 
   Er.avv. 3-ming yillikda.
   
2. 
   Er.avv. 6-ming yillikda.
   
3. 
   Er.avv. 5-ming yillikda.
   
4. 
   Er.avv. 4-ming yillikda.
   

Hindistonda Grigoriy kalendari nechanchi asrdan qo‘llanila boshlangan?

1. 
   XVIII asrdan.
   
2. 
   XVII asrdan.
   
3. 
   XIV asrdan.
   
4. 
   VIII asrdan.
   

Yazdigird III yil hisobi qachondan boshlangan?

1. 
   632- y il 16-iyundan.
   
2. 
   534-yil 28-martdan.
   
3. 
   634-yil 10-iyuldan.
   
4. 
   432-yil 10-fevraldan.
   

Qadimgi Gretsiyada Oy-quyosh kalendari ilk bor qachon
tuzilgan?

1. 
   Er.avv. 1-ming yillikda.
   
2. 
   Er.avv. 2-ming yillikda.
   
3. 
   Milodiy 1-asrda.
   
4. 
   Er.avv. 3-ming yillikda.
   

Er.avv. VII asrda Rimda kalendar islohotini o'tkazgan imperator qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?

1. 
   Numa Pompiliy.
   
2. 
   Yuliy Sezar.
   
3. 
   Romul va Rem.
   
4. 
   Oktavian.
   

Qadimgi Rim kalendariga har ikki yilda 20 kunlik qo‘shimcha oyni joriy qilishgan va u qanday nomlangan?

1. 
   «Marsedonius».
   
2. 
   «Martius».
   
3. 
   «Augustus».
   
4. 
   «Yanuarius».
   

Yulian kalendari tropik yildan qancha vaqt uzun?

1. 
   11 minut 14 sekund.
   
2. 
   10 yarim sutka.
   
3. 
   14 minut 12 sekund.
   
4. 
   2 soat 11 sekund.
   

Er.avv. 8-asrda Rimda keng tarqalgan kalendar nomi?

1. 
   Romul kalendari.
   
2. 
   Yulian kalendari.
   
3. 
   Grigoriy kalendari.
   
4. 
   Sezar kalendari.
   

Rimliklar qaysi sonlarni baxtsiz sonlar deb hisoblashgan?

1. 
   Juft sonlarni.
   
2. 
   Toq sonlarni.
   
3. 
   Qoldiq sonlarni.
   
4. 
   Butun sonlarni.
   

Er.avv. 153-yildan boshlab Rim konsuliari o‘z xizmat vazifasini qaysi ovdan boshlar edilar?

1. 
   Yanvar oyidan.
   
2. 
   Mart oyidan.
   
3. 
   Dekabr oyidan.
   
4. 
   Aprel oyidan.
   

Olimpiya o'yinlarining 86 yilligiga bag‘ishlangan tantanalarda Afinaning markaziga nima o‘rnatilgan?

1. 
   Parapegma.
   
2. 
   Zevs haykali.
   
3. 
   Globus.
   
4. 
   Olimpiyada ramziy halqalari.
   

Rim kalendarida tayanch kunlar nechta va ular qanday nomlangan?

1. 
   3 ta kalenda, none, id.
   
2. 
   2ta marsedonius, sekstilis.
   
3. 
   3ta none, februarus. mavus.
   
4. 
   4ta kvintilis, salivat. soka. november.
   

Romul kalendarida bir yil necha kundan iborat boigan?

1. 
   304 kundan.
   
2. 
   365 kundan.
   
3. 
   307 kundan.
   
4. 
   366 kundan.
   

Umar Xayyomning xronologiyaga bag‘ishlangan asari nomi?

1. 
   «Navro'znoma».
   
2. 
   «Qutadg'u bilik».
   
3. 
   «Kalendar haqida bitiklar».
   
4. 
   «Tarix».
   

1918-yilda Rossiyada qaysi kalendar qabul qilingan?

1. 
   Grigoriy kalendari.
   
2. 
   Ov-quyosh kalendari.
   
3. 
   Rim kalendari.
   
4. 
   Misr kalendari.
   

Birinchi bo‘lib sutkani soat, minut va sekundga bo‘lgan olim?

1. 
   Ptolomey.
   
2. 
   Farg'oniv.
   
3. 
   Buxoriy.
   
4. 
   Gerodot.
   

«Xemera» so‘zi qandav ma’noni bitdiradi?

1. 
   Sutka.
   
2. 
   Soat.
   
3. 
   Vaqt.
   
4. 
   Minut.
   

Bobil va Shumerda necha kunlik haftadan foydalanishgan?

1. 
   Yetti kunlik.
   
2. 
   Sakkiz kunlik.
   
3. 
   To‘qqiz kunlik.
   
4. 
   O'n kunlik.
   

Umar Havyom kalendari Eronda nechanchi asrgacha amalda qollanilgan?

1. 
   XIX asrgacha.
   
2. 
   XX asrgacha.
   
3. 
   XVIII asrgacha.
   
4. 
   XV asrgacha.
   

Xronologiyaga oid muhim manba hisoblangan «Podsholarning xronologik jadvali» asari mualliti kim?

1. 
   Klavdiy Ptolomey.
   
2. 
   Umar Xayyom.
   
3. 
   Beruniy.
   
4. 
   Farg'oniy.
   

Oyni o‘lchash va undan Yergacha bo'lgan masofani birinchi bo‘lib aniqlagan olim?

1. 
   Gipparx.
   
2. 
   Mirzo Ulug'bek.
   
3. 
   Kalipp.
   
4. 
   Jozef Skaliger.
   

Yevropada qachon xronologiya mustaqil tarixiy fanga aylandi?

1. 
   XVI asrda.
   
2. 
   XVII asr oxirlarida.
   
3. 
   XVIII boshlarida.
   
4. 
   XIX asrda.
   

XIX asr oxirida Rossiyada tuzilgan Yulian kalendarini isloh qilish bo'yicha maxsus komissiyaga kim rahbarlik qilgan?

1. 
   I. Mendeleyev.
   
2. 
   M. V. Lomonosov.
   
3. 
   I.V. Stepanov.
   
4. 
   V. K. Nikolovskiy.
   

1909-1915-yillarda rus solnomali kalendarlari, qadimgi rus yili, mart va sentabr uslublar yuzasidan tadqiqotlar olib borgan rus olimini aniqlang.

1. 
   N. V. Stepanov.
   

5. 
   I. Mendeleyev.
   

2. 
   M. V. Lomonosov.
   
3. 
   V. K. Nikolovskiy.
   

«Kitob al-harakat as-samoviy va javoniy ilm an-nujum» asari 1145-1175-yillarda qaysi tilga tarjima qilingan?

1. 
   Lotin.
   
2. 
   Rus.
   
3. 
   Fransuz.
   
4. 
   Ingliz.
   

Ahmad al-Farg‘oniy G‘arbda qanday nom bilan shuhrat topgan?

1. 
   Al-Fraganus.
   
2. 
   Andargoh.
   
3. 
   Aflotun.
   
4. 
   Qonuni Mas'udiy.
   

Abu Rayhon Beruniyning xronologiyaga oid ko‘plab ma'lumot beruvchi asarini toping.

1. 
   «Al-osar al-boqiya ani-l-qurun al-holiya».
   
2. 
   «Hindiston».
   
3. 
   «Kitob al-harakat as-samoviy vajavonmig ilm an-nujum».
   
4. 
   «Yer surati».
   

1976-yil qayerda Dekret vaqti joriy qilindi?

1. 
   Angliyada.
   
2. 
   Fransiyada.
   
3. 
   Rossiyada.
   
4. 
   Gretsiyada.
   

Dunvodagi vaqt xizmatlari ishlari qaysi tashkilot tomonidan boshqarib boriladi?

1. 
   Parijdagi Xalqaro vaqt byurosi.
   
2. 
   Moskva Xalqaro vaqt byurosi.
   
3. 
   London Xalqaro vaqt byurosi.
   
4. 
   Berlin observatoriyasi.
   

O‘rta quvosh markazining pastki kulminatsiya payti nima deb ataladi?

1. 
   Yarim tun deb ataladi.
   
2. 
   Kunduzi deb ataladi.
   
3. 
   Yarim tush deb ataladi.
   
4. 
   Kechki payt deb ataladi.
   

Hijriv-shamsiy yil qaysi sayyoraning bir yillik harakatiga asoslangan?

1. 
   Quyoshning.
   
2. 
   Oyning.
   
3. 
   Yulduzlarning.
   
4. 
   Marsning.
   

Eronda yangi quyosh hijriv kalendari qachon joriy etildi?

1. 
   1925-yilning 21-martida.
   
2. 
   1920-yilning 2-aprelida.
   
3. 
   1931- yilning 22-fevralida.
   
4. 
   1924-yilning 2-yanvarida.
   

Astronomiyada 1925-yilgacha yangi kun soat nechadan boshlanar edi?

1. 
   12:00 dan.
   
2. 
   20:00 dan.
   
3. 
   24:00dan.
   
4. 
   14:00 dan.
   

1884-yilda Xalqaro kelishuvga binoan qaysi meridian boshlang’ich meridian deb qabul qilindi?

1. 
   Grinvich meridiani.
   
2. 
   Peterburg meridiani.
   
3. 
   Moskva meridiani.
   
4. 
   Rim meridiani.
   

Sankt-Peterburg shahri nechanchi mantaqada joylashgan?

1. 
   Ikkinchi mintaqada.
   
2. 
   Birinchi mintaqada.
   
3. 
   Beshinchi mintaqada.
   
4. 
   Uchinchi mintaqada.
   

Toshkent nechanchi mintaqada joylashgan?

1. 
   Beshinchi mintaqada.
   
2. 
   Ikkinchi mintaqada.
   
3. 
   Birinchi mintaqada.
   
4. 
   Uchinchi mintaqada.
   

XX asrning o'rtalarida astronomiyada qanday soatlar qo'llanila boshlangan?

1. 
   Kvars va atom.
   
2. 
   Mexanizmli va atom.
   
3. 
   Qumli va quyosh.
   
4. 
   Mayatnikli va qumli.
   

Mexanizmli soat nechinchi asrdan birinchi marta qo‘Hanilgan?

1. 
   XV asrda.
   
2. 
   XVII asrda.
   
3. 
   XIX asrda.
   
4. 
   XIII asrda.
   

Rossiyada soatlar minut va sekundlarga qachon bo‘lingan?

1. 
   XII asrda.
   
2. 
   XIII asrda.
   
3. 
   X asrda.
   
4. 
   IX asrda.
   

Astronomiyada nechanchi yildan boshlab fuqaro vaqtidan fovdalanilmoqda?

1. 
   1925-yildan.
   
2. 
   1935-yildan.
   
3. 
   1930-yildan.
   
4. 
   1941-yildan.
   

1834-yilda italiyalik M. Mastrofini taklif qilgan kalendar loyihasida bir yilda nechta sutka boigan?

1. 
   364 ta.
   
2. 
   365 ta.
   
3. 
   366 ta.
   
4. 
   363 ta.
   

1834-yilda italiyalik M. Mastrofini taklif qilgan kalendar loyihasida bir yilda nechta oy boigan?

1. 
   13 ta.
   
2. 
   11 ta.
   
3. 
   12 ta.
   
4. 
   14 ta.
   

Fransuz astronomi M. G. Armelin qachon o‘zining kalendar loyihasini kiritgan?

1. 
   XVIII asrning 80-yillarida.
   
2. 
   XIX asrning 80-yillarida.
   
3. 
   XX asrning boshlarida.
   
4. 
   XIX asrning 20-yillarida.
   

Fransuz astronomi M.G. Armelinning kalendar loyihasida nechta oy bo‘lgan?

1. 
   12 ta oy boigan.
   
2. 
   13 ta oy boigan.
   
3. 
   14 ta oy boigan.
   
4. 
   11 ta oy boigan.
   

Millatlar Ligasida kalendar islohoti Xalqaro qo‘mitasi qachon tashkil qilindi?

1. 
   1923-yilda.
   
2. 
   1949- yi Ida.
   
3. 
   1950- yilda.
   
4. 
   1938-yilda.
   

XX asrda olimlar qanday kalendar Ioyihasini ma’qul ko‘rishadi?

1. 
   13 oylik kalendar.
   
2. 
   5 hafta kunlik kalendar.
   
3. 
   12 oylik kalendar.
   
4. 
   7 hafta kunlik kalendar.
   

1584-yilda Polshada qanday vast hisobiga oid voqea yuz beradi?

1. 
   Qirol farmoniga qarshi «kalendar tartibsizliklari» bo'lib o‘tadi.
   
2. 
   Grigoriy kalendari qabul qilinadi.
   
3. 
   13 oylik kalendarga o'tiladi.
   
4. 
   14 oylik kalendarga etiladi.
   

1751-vilda Angliyada qanday kalendar qabul qilingan?

1. 
   Grigoriy kalendari qabul qilinadi.
   
2. 
   13 oylik kalendar qabul qilinadi.
   
3. 
   Oy-quyosh kalendari qabul qilinadi.
   
4. 
   Rim kalendari qabul qilinadi.
   

1973-yilda butun dunyoda Kopernikning necha yillik yubileyi nishonlangan?

1. 
   500 yillik.
   
2. 
   1200 yillik.
   
3. 
   700 yillik.
   
4. 
   330 yillik.
   

Grigoriy kalendarida yilning davomiyligi necha sutkani tashkil etadi?

1. 
   365,242500 sutka.
   
2. 
   364,5321 sutka.
   
3. 
   335,1246 sutka.
   
4. 
   366,3575 sutka.
   

Polshadagi «kalendar tartibsizliklari» nechanchi yilda bartaraf etiladi?

1. 
   1589-yilda.
   
2. 
   1584-yilda.
   
3. 
   1595-vitda.
   
4. 
   1598-yilda.
   

Yulian kalendari yagona xristian kalendari sifatida Nikey soborida nechanchi yilda qabul qilindi?

1. 
   325-yilda.
   
2. 
   520-yilda.
   
3. 
   333-yilda.
   
4. 
   410-yilda.
   

1324-yilda Yulian kalendaridagi kamchiliklarni aniqlagan olim kim?

1. 
   Nikifor Grigora.
   
2. 
   Klavdiy Ptolomey.
   
3. 
   Matvey Vlastar.
   
4. 
   Isaak Argir.
   

«Maslennitsa» bayramini qaysi xalqlar nishonlashgan?

1. 
   Slavvanlar.
   
2. 
   Polshaliklar.
   
3. 
   Rusiar.
   
4. 
   Beloruslar.
   

Slavvanlarda yil nechanchi asrlarda to‘rt faslga bo‘lib hisoblangan?

1. 
   XVI-XVII asrlarda.
   
2. 
   XVII asrlarda.
   
3. 
   X1X-XX asrda.
   
4. 
   XVIII asrlarda.
   

X asr oxirlarida Rusga xristian dini bilan birga qanday kalendar kirib kelgan?

1. 
   Yulian kalendari.
   
2. 
   Grigoriy kalendari.
   
3. 
   Rim kalendari.
   
4. 
   M isr kalendari.
   

Greklar tomonidan Vizantiya erasi qachon qachon qabul qilingan?

1. 
   VII asrda.
   
2. 
   XIII asrda.
   
3. 
   X asrda.
   
4. 
   IX asrda.
   

Yulian kalendarining Rim uslubida yilning boshi birinchi yanvardan boshlangan, Vizantiyada esa qachondan boshlangan?

1. 
   Birinchi sentabrdan.
   
2. 
   Birinchi martdan.
   
3. 
   Birinchi avgustdan.
   
4. 
   Brinchi dekabrdan.
   

Rusda qaysi kalendar kirib kelganidan keyin yetti kunlik hafta nomlari o‘zgargan?

1. 
   Yulian kalendari.
   
2. 
   Grigoriy kalendari.
   
3. 
   Rim kalendari.
   
4. 
   Misr kalendari.
   

Rus haftalari ilk bor yaxlit holda qanday nom bilan atalagan?

1. 
   «Sedmisa».
   
2. 
   «Nedelya».
   
3. 
   «Mesyatsina».
   
4. 
   «Sem dney».
   

Bugungi «voskresene» atamasi nechanchi asrda kirib kelgan?

1. 
   X asrda.
   
2. 
   XIII asrda.
   
3. 
   XVII asrda.
   
4. 
   XVI asrda.
   

XVI asrga kelib «voskresene» atamasi haftaning nechanchi kuni sifatida qo‘llanila boshlangan?

1. 
   Birinchi kuni.
   
2. 
   Yettinchi kuni.
   
3. 
   Oltinchi kuni.
   
4. 
   Ikkinchi kuni.
   

«Turk davriyligi» necha yilni o‘z ichiga oladi?

1. 
   8 yillik davriylikni.
   
2. 
   30 yillik davriylikni.
   
3. 
   11 yillik davriylikni.
   
4. 
   60 yillik davriylikni.
   

«Arab davriyligi» necha yilni o‘z ichiga oladi?

1. 
   8 yillik davriylikni.
   
2. 
   30 yillik davriylikni.
   
3. 
   33 yillik davriylikni.
   
4. 
   60 yillik davriylikni.
   

«Interkalatsiya» qanday ma’noni bildiradi?

1. 
   Qo'shimcha oy.
   
2. 
   0 ‘n uchinchi oy.
   
3. 
   0 ‘ninchi oy.
   
4. 
   Qo'shimcha kun.
   

Kleostat sikli qachon qabul qilingan?

1. 
   Eramizdan avvalgi VI asrda.
   
2. 
   Eramizdan avvalgi VII asrda.
   
3. 
   Eramizdan avvalgi VIII asrda.
   
4. 
   Eramizdan avvalgi IV asrda.
   

Xronologiyada eralar xususiyatiga ko‘ra necha guruhga bo‘li-
nadi?

1. 
   3 guruhga boiinadi.
   
2. 
   5 guruhga to-1inadi.
   

2. 
   guruhga bo'linadi.
   
3. 
   guruhga boiinadi.
   

«Era» so‘zi qanday ma’noni bildiriadi?

1. 
   Son, raqam.
   
2. 
   Davr. asr.
   
3. 
   Yil. kun.
   
4. 
   Soat, vaqt.
   

Hilol voki yangi oy (vizual yangioy) - bu nima?

1. 
   Oyning ingichka o'roq shaklida ko‘rinishi.
   
2. 
   «Kulcha» shaklida ko'rinishi.
   
3. 
   Oyning bundav shaldi yo‘q.
   
4. 
   Oy Quyoshga qarama-qarshi turib, uning Quyosh bilan yoritilgan varim sferasi to’laligicha Yerga qaraydi.
   

Sinodiy oy - bu nima?

1. 
   Oyning ingichka o'roq shaklida koYinishi.
   
2. 
   Oyning yulduzlarga nisbatan ikki ketma-ket kelgan bir xil vaziyati.
   
3. 
   Ikki ketma-ket kelgan yangioy orasida o’tgan vaqt.
   
4. 
   Oy Quyoshga qarama-qarshi turib. uning Quyosh bilan yoritilgan varim sferasi to‘laligicha Yerga qaraydi.
   

Qadimgi Rimda yangi sutka kechki soat nechadan hisoblangan?

1. 
   6 dan.
   
2. 
   8 dan.
   
3. 
   4 dan.
   
4. 
   9 dan.
   

Yulian kalendari tropik yildan qancha vaqt uzun?

1. 
   11 minut 14 sekund.
   
2. 
   10 yarim sutka.
   
3. 
   14 minut 12 sekund.
   
4. 
   2 soat 11 sekun
   

1Muhammad Muso al - Xorazmiy.Tanlangan asarlar.T., 1983.–B.171-221.

2Al - Xorazmiy muzeyi.Urganch. 2001. –B.17.

3A.Do'stov.Hindlarning o‘zidan oshirib. ―Ma 'rifat‖ gazetasi .2004 yil 2 iyun. 13- bet.

4Abu Rayhon Beruniy.Tanlangan asarlar.1 t.T., 1968.10-bet .

5B.Ahmedov. Tarixdan saboqlar.T., 1994. 123-bet.

6Монмутский. История бриттов: Жизнь Мерлина. Мадок из Эдейрна. -М.: «Наука». 1984.

7 Цыбульский Б. Б. Календари и хронология стран мира. - М.: «Просвеще­ние». 1982. С. 54.

8Lotinchada Sinodos – birlashish, yaqinlashish ma'nolarini bildirgan.

9 Ba'zi senat a'zolari oylarga boshqa Rim imperatorlari nomlarini berishga ham harakat qilib ko‘rgan. Imperator Tiberiya (14-37). nomiga senat September oy ini Tiberius, Avrelia Kommoda (176-192) nomiga yana sentabr oyi - Kommodus. oktomberni Domitsian (81-96) sharafiga - Domitsianus deb atashga harakat qilganlar. Lekin bu nonilar o’sha davrdayoq qabul qilinmagan.

10A.Do'stov. Inklar xazinasi. “Adolat kuchi” gazetasi. 10 noyabr 2005 yil.

11 Альберто Рус. Народ майя. М., 1986. стр 152-160.

12Пиотровская E.K. «Летописей вскоре» Константинопольского патриирчи Никифора и «Учение о числах» Кириха Новгородца // Византийские очерки. -М: «Наука». 1977.

13 A. G’. Do’stov. So’g’diyona taqvimi. “ Ma’rifat ” gazetasi. 2004 yil 17-mart.

14 Abu Rayhon Beruniy.Tanlangan asarlar.1 t.T., 1968. 31, 82-83, 234, 278, 279-betlar.

15 Shaxrisabz. 2700. Ming yillar merosi. T., 2002. 68-70-betlar.

16 Abu Rayhon Beruniy.Tanlangan asarlar.1 t.T., 1968. 29,30,31-betlar.

17Usha kitob,83-84- betlar.

18 Sobit Ilyosov. Fan va turmush. № 1-3. 41-42-betlar.

19 Sobit Ilyosov. Fan va turmush. № 1-3. 41-42-betlar.

20Abu Rayhon Beruniy.Tanlangan asarlar.1 t.T., 1968.30-bet.
36Usha kitob. 26-bet.

21