Tarixiy 0 6lkashun0slik vaturizm fan dasturi bilim sohasi: 100000 Gumanitar Ta’lim sohasi

II.
0 ’quv fanining maqsadi va vazifasi
Fanning maqsadi: 
Vatan va xalq tarixini, uni eng qadimgi davrlardan 
hozirgi kunlargacha blgan bosqichdagi rivojlanib borishi jarayonlarini, muhim 
ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayotga doir tafsilotlami, shuningdek, 
yurtimizda turizmning ahvoliga doir ma'lumotlami talaba yoshlarga tushuntirish 
orqali, ularda moziyga hurmat, Vatan va xalqqa muhabbat, istiqlol g’oyalariga 
sadoqat, hozirgi mustaqil kunlami qadrlash bilan bog'liq tushuncha va tuyg ulami 
shakllantirishdan iborat
Fanning vazifasi: 
Vatan va xalqimiz tarixini, uning qadimgi davrlardan to 
hozirgacha bo’lgan davr davomidagi madaniy yodgorliklarini, o’lkashunoslikning 
5 ta asosiy manbalari - arxeologiya, etnografiya, toponimika, arxivshunoslik va 
muzey eksponatlari, turizimning turlari, uning rivojlanish bosqichlari, mustaqillik 
yillarida turizmga boMgan e’tibor va asosiy turistik ynalishlar to‘g‘risida 
umumiy tasawur va tushunchalami shakllantirishga yo‘naltirilgan.
Fan 
bo‘yicha talabalaming bilim, ko‘nikma va malakalariga quyidagi 
talablar qo‘yiladi. 
Talaba:
- tarixiy o‘lkashunoslikning o‘rganilishi va uning ahamiyati;
- o‘lkashunoslik va turizm sohalarining o‘zaro aloqadorligi hamda ta’lim 
jarayonida o‘rganilishining ahamiyati;
- Respublika va dunyo miqyosida turizmning taraqiy etib borayotganligi va 
bunda o‘lkashunoslik sohalarining ahamiyati to‘g‘risida 
bilimga;
-
oMkashunoslik turlari va uning rivojlanish bosqichlari;
- turizmning turlari va rivojlanish bosqichlari;
- ilmiy o‘lkashunoslik;
- jamoat o‘lkashunosigi;
- oikashunoslikning asosiy manbalari;
-oikashunoslikda etnografiya va toponimika fanlari haqida 
knikmaga;
-oika tarixi va turizmini o‘ganishda arxivlaming, muzey eksponatlari va 
oikashunoslik to‘garaklarining o‘mi;
- 0 ‘zbekistonda xalqaro turizm;
-turizm sohasining rivojlanishi va uning xuquqiy asoslari;
-turizmning rivojlanishi va xalqaro aloqalar;
-muzeylaming tarixiy o‘lkashunoslik va turizmda tutgan ahamiyatini bilish 
bo‘yicha xaqida 
malakaga ega bo‘lishi kerak.
3
I

---

III. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari)
1-Mavzu: “Tarixiy o’lkashunoslik va turizm” faniga kirish
“Tarixiy lkashunoslik va turizm” fani haqida, uning predmeti, maqsad va 
vazifelari, turiari, rivojlanish bosqichlari va asosiy manbalari haqida umumiy 
ma'lumotlar. Daviat yoki ilmiy o’lkashunoslik, jamoat oMkashunosigi, maktab 
o’lkashunosligi, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari oMkashunosligi haqida 
tushuncha. O’lkashunoslik turlarining o’zaro bog' liq ekanligi.
Qadimgi davr oMkashunosligi. Buyuk ipak yo’li va uning o’lka rivojidagi 
ahamiyati. 0 ’rta asrlarda lkamizni o’rganilishi tarixidan. 0 ’lkamizda 
turizimning rivojlanishi va istiqboli. lkani o’rganishda xorijiy va mahalliy 
tadqiqiqotchilik. Ulaming ahamiyati. Yangi va eng yangi davr lkashunosligi va 
turizmi xaqlda. Mustaqillik davrida tarixiy oMkashunoslik va turizmga davlat 
e’tiherining qaratilishi.
2-M«vzu: Tarixiy o’lkashunosIik va turizm asosiy manbalari.
0 ’lkashunoslikda arxeologiyaning tutgan o’rni.
Tarixiy o’lkashunoslikning asosiy manbalari - arxeologiya, etnografiya, 
topenimTka, 
arxiv 
hujjatlari hamda muzey materiallari va ulaming o’zaro 
ate*|*teriigi. Arxeologiya - o’lkashunoslikning asosiy manbalaridan biri, uning 
qadimshunoslik fani ekanligi haqida tushuncha. 0 ’zbekistonda arxeologiyaning 
iweytenishi tarixidan. 0 ’lkamizda ibtidoiy, qadimgi va o’rta asrlar arxeologiyasi. 
Arxeologiya hamda o’lkashunoslik va turizmning o’zaro bog'liq jihatlari. 
0 ’lkamizni o’rganishda arxeologiyaning tutgan o’mi.
3-Mavzu: Mamlakatimizda o’Ika tarixining o’rganilishi 
Eng qadimgi davr tarixi. Surxondaiyo viloyatining Boysun tog'idagi 
“Teshiktosh” makonidan Neandertal 
tipidagi odamning topilishi. Farg’ona 
vodiysidagi Selung’ur g’oridan olimlarimiz tomonidan (O’. Islomov rahbarligida) 
fan olamida mutlaqo yangi boMgan odam tipi - “Fergantrop”ning topilishi va uning 
jahonshumul ahamiyati. Mamlakatimiz hududidan topilgan boshqa makonlar. 
0 ’lkamizda umg chilik tuzumi. Matriarxat (Ona umg'i) davri. Mamlakatimiz 
hududida patriarxat (Ota umg'i) davri. Metallning kashf qilinishi. Ijtimoiy 
taraqqiyotda keskin o’zgarishlar. 0 ’lkamizda ilk davlatchilikning shakllanishi. 
Baqtriya, Katta Xorazm, Qang', Davan, Kushon davlatlari haqidagi malumotlar.
“Avesto” yozuvlari, Behstun qoyatosh bitiklarining ahamiyati. Qadimgi davr 
xorijiy mualliflari (Geradot, Arrian, Kurtsiy Ruf, Polien, Chjan Tszyan va b.) 
asarlari va ulaming o’lkani rganilishidagi ahamiyati.
4-Mavzu: 0 ’lkamizning o’rta asrlar va yangi davrdagi tarixining o’rganilishi 
Mamlakatimiz hududida yer egaligi bilan bog'liq 
tadqiqotlar. Ulaming 
manbalarda aks etishi. Masalan, Abu Rayhon Beruniyning “Osor ul-boqiya”, 
Muhammad Narshaxiyning “Buxoro tarixi”, Yusuf Xos Hojibning “Qutadg'u 
bilig”, Mahmud Qoshg'ariyning “Devoni luatit turk”, Amir Temuming “Temur 
tuzukari”, Bobuming “Bobumoma”, Muhammad Solihning “Shayboniynoma”, 
Hofiz Tanish Buxoriyning “Abdullanoma”, Abulg’ozi Bahodirxonning “Shajarayi
4
I

---

turk” va boshqa asarlar. Ularda o’lka va xalq hayotiga oid ma'lumotlaming 
yoritilishi. 0 ’lkamiz yangi davri tarixiga oid tadqiqotlar va manbalaming 
organilishi.
5-Mavzu: Yozuvlar tarixi 
0 ’lka tarixi va turizrnini o’rganishda yozuvlaming ahamiyati. Qadimgi 
yozuv turlari. Piktografik yozuv, ular haqida tushuncha. Mixxat yozuvlari, 
turistlar tomonidan mixxat yozuvining yig’ilishi va ilk marotaba qilishi. 
Oromiy 
yozuvi 
haqida, 
qadimgi 
So’g’d 
yozuvi, 
qadimgi 
Xorazm 
yozuvlarining o’lka tarixi va turizmini rganishdagi ahamiyati. Baqtriya 
yozuvi va tili. Tilshunoslik va sharqshunoslik.