II dars:Amaliy mashg‘ulot:. Zamonaviy kiyimni modellashtirish va bichish. Zamonaviy kiyim sifatida olingan xalat uy kiyimi turlaridan biri bo‘lib, bichimi, hajmi, uzunligi jihatdan turlicha bo‘lishi mumkin. Taqilmasi bir bortli yoki ikki bortli, tugma chatilgan yoki belbog‘ bilan bog‘lanadigan bo‘lishi mumkin. Xalatlar turli shakldagi yoqali yoki yoqasiz, cho‘ntaklari chokda yoki qoplama bo‘lishi mumkin. Ular shakli, qo‘shimchalari va bezaklari hisobiga o‘ng‘aylik, bemalollik tuyg‘usi hosil qiladigan bo‘lishi kerak. Bezaklari shakliga va gazlamasiga mos ravishda turli qoyma burmalar, beykalar, mag‘izlar, to‘rlar va tasmalardan, kashta va applikasiyalardan iborat bo‘lishi mumkin. Xalat uchun ishlatiladigan gazlamalar gigiyenik talablarga javob beradigan, yumshoq, yuvilishi va dazmollanishi oson, ranglari ochiq, mayda va sipo gulli bo‘lishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Model tavsifi. Bahor-kuz mavsumiga mo‘ljallangan antanalarda kiyiladigan klassik uslubdagi xalat, yopishib turadigan bichimli, uchma-uch taqilmali, boldirgacha uzunlikda, yelkadan tushgan relyef chokli, yoqasi old bo‘lagi bilan yaxlit bichilgan. Yenglari to‘g‘ri bichimli va uzun, pastki qismiga bezak sifatida to‘rdan burma bilan ishlov berilgan. Atlas, adras, velvet kabi ip gazlamalardan yoki velyurdan tikilishi mumkin. Kerakli o‘quv-jihoz va ashyolar: stol, stul, andoza tayyorlash uchun qog‘oz, rangli va qora qalamlar, moda jurnallari, turli o‘lchamdagi chizg‘ichlar va lekalolar, santimetr lentasi va o‘tkir qaychi. Xalatni modellashtirish (10-rasm): Modellashtirish – bu turli shakl va bichimdagi kiyim modelining konstruksiyasini ishlab chiqaradigan murakkab ijodiy jarayondir. Bu jarayon amaliy modellash yoki texnik modellash deb ataladi. Texnik modellash konstruksiya asosini yangi model konstruksiyasiga aylantirishdan iborat. Xalatning yangi modelini ishlab chiqishda asosiy e’tibor ko‘krak vitochkasini ko‘chirishga? old va orqa bo‘lakda ko‘krak va yelka vitochkalari yeng o‘mizi chizig‘iga o‘tkaziladi. Vitochkalar berkitilib bo‘ksa chizig‘igacha relyef chizig‘i o‘tkaziladi. Uchma-uch taqilmali bo‘lgani uchun 1 sm qo‘shiladi, old va orqa bo‘laklarga yaxlit tik yoqani modellashtiriladi. Eni 40, 50, 65 santimetr bo‘lgan milliy gazlamalardan bichilganda, xalat uzunligini to‘rtga ko‘paytirib, 25-30 santimetr chok haqi qo‘shilganligi miqdorida gazlama sarf bo‘ladi. Gazlama uzunasiga ikki buklab to‘shaladi va andazalar bir chetdan, tartib bilan joylashtiriladi: avval katta bichiq detallari, so‘ngra orasiga kichik detallar gazlama boy ipining yo‘nalishini hisobga olgan holda joylashtiriladi. Andazalar orasida chok haqlari uchun yetarli joylar qoldirilishi kerak. Andazalarning konturlari boyicha kerakli chok haqlari qoyib, bo‘rlab chiqiladi va detallar bichib olinadi. Bichilayotgan paytda belgilangan joylarga kertimlar berib ketiladi. Bichiq detallari: 01 - orqa bo‘lak – 2 dona, 02 - old bo‘lak – 2 dona, 03 – yeng – 2 dona, 04 - yoqa va bort adipi (yaxlit) – 2 dona, 05 – orqa boyin o‘mizi adipi – 2 dona.