Tartib raqam Sinf

Mavzu: Хаlq hunаrmаndchiligidа fоydаlаnilаyotgаn nоdir mаtеriаllаr,
аsbоb-uskunаlаr.
Darsning maqsadi:
Ta‘limiy maqsad: O‘quvchilarga xаlq hunаrmаndchiligidа fоydаlаnilаyotgаn nоdir mаtеriаllаr, аsbоb-uskunаlаr haqida ma’lumotlar berish.
Tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarni tozalikka, mehnatsevarlikka o‘rgatish. Turmushdagi ehtiyojlar va ulardan foydalanishni tushuntirish. Texnika xavfsizligi qoidalari, ish o‘rnini tashkil qilish qonun qoidalarini tushuntirish, sanitariya gigiyena talablariga to‘liq rioya etishni o‘rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilar tasavvurida xаlq hunаrmаndchiligidа fоydаlаnilаyotgаn nоdir mаtеriаllаr, аsbоb-uskunаlаr haqida bilim, ko‘nikma va malakalarni hosil qilish.
Dars turi: Bilimlarni mustahkamlovchi. Yangi bilim beruvchi.
Dars uslubi: Tushuntirish, suxbat, tezkor savol – javob, amaliy mustaqil ishlar bajarish, munozara, ko‘rgazmali va boshqalar.
Dars metodi: guruhlarda ishlash, “Aqliy hujum”, “Kim epchil-u, kim chaqqon”, “Klaster”, “B/B/B” metodlaridan foydalaniladi.
Darsda jihozi: pazandachilik o‘quv xonasi, tikuvchilik ish qurollari va jixozlari, rasm va tarqatma materiallar, o‘quv qurollari, elekron materiallar, test materiallari.
Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qism:
   

1. 
   Salomlashish
   
2. 
   Davomatni aniqlash
   
3. 
   Darsga tayyorgarlik ko‘rish
   
4. 
   O‘quvchilar diqqatini darsga qaratish.
   

2. 
   Uyga vazifani so‘rash:
   

1. 
   Savol – javob o‘tkazish
   
2. 
   Topshiriqlarni tekshirish
   

3. 
   Yangi mavzu bayoni:
   

Xalq hunarmandchiligida ishlatiladigan materiallar va asbob-uskunalar.
Servis xizmati yo‘nalishida ta’lim olayotgan o‘quvchilarga kashtachilik, zardo‘zlik hunarlari o‘rgatilishi e’tiborga olinadi. Quyida shu hunarlarni o‘rganishda kerak bo‘ladigan materiallar va asbob-uskunalar haqida ma’lumotlar keltirilgan. Kashtachilikda qo‘llaniladigan jihoz hamda moslamar. Kashta kiyimlar va buyumlarni bezashda katta ahamiyatga egadir. Kashta tikishni bilish orqali kiyimlarni yangilab olish, ko‘pgina kerakli buyumlarni: salfetkalar, panno, fartuk, yostiq jildlarini, yaqin kishilarga beradigan sovg‘alarni bezash va tayyorlash mumkin. Qo‘lda kashta tikish uchun juda oddiy asboblar kerak bo‘ladi. Bular: igna, angishvona, qaychi, santimetr tasmasi, o‘tkir uchli dukcha, gardish, bundan tashqari, millimetrlangan qog‘oz, kalka, ko‘chirish rangli qog‘ozi. Kashta tikish uchun cho‘ziqroq ko‘zli kalta (1 va 2 raqamli kashta tikadigan) ignalar kerak bo‘ladi. Ignalarning ko‘zi katta bo‘lsa, bir necha qavat ipni o‘tkazish oson bo‘ladi. Ipni o‘tkazish uchun sotuvdagi ignalar komplektidagi ip o‘tkazgichdan foydalanish mumkin. Buyumlarni biriktirib ko‘klash uchun 1 va 3 raqamli ignalarni ishlatish qulayroq. Kashta tikish jarayonida ignani gazlamadan o‘tkazish uchun angishvona kerak bo‘ladi. U barmoqqa igna kirishdan saqlaydi. Angishvona o‘ng qo‘lning o‘rta barmog‘iga taqiladi, uni barmoqning yo‘g‘onligiga qarab tanlanadi. Ishlash uchun uch xil qaychilar kerak bo‘ladi, ya’ni uchi ingichka kichkina qaychi – gazlamadagi ipni qirqish va tortib tashlash uchun; uchi qayrilgan o‘rtacha kattalikdagi qaychi – kashta tikayotganda ip uchini qirqish uchun; katta qaychi – gazlama va kalava iplarni qirqish uchun ishlatiladi. Qaychilar yaxshi charxlangan, tig‘larining uchi to‘la yopiladigan bo‘lishi kerak. Santimetr tasma tikish ishlarida buyum o‘lchamlarini aniqlashda, gazlamaga bezakni rejalashtirib joylashtirishda, kashta tikish ishlarini bajarishda foydalaniladi. Uchli dukcha (suyakdan, yog‘ochdan yoki plastmassadan tayyorlanadi) oq tekis chokli kashta tikishda teshikchalar hosil qilish uchun ishlatiladi (2-rasm). Dukcha diametri taxminan 5 mm, uzunligi 6-8 sm bo‘lishi lozim. Gardishlar gazlamani tarang tortib turish va deformasiyalanishdan saqlash uchun ishlatiladi. Gardishlar to‘g‘ri burchakli yoki doira shaklida bo‘ladi. Doira shaklidagi yog‘och gardish juda qulay. Gardishlar diametri 20-40 sm li ikkita gardishdan iborat bo‘lib, bir-birini ichiga tushib turadi. Hozirgi vaqtda turli-tuman gardishlar mavjud bo‘lib, ularga gazlamani kiydirishda maxsus burama joyidan foydalanish mumkin, ya’ni gardish buramasini bo‘shatib katta va kichik gardishlar ajratib olinadi, kichik gardishga gazlama tortilib katta gardishga kiydirladi va burama mahkamlanib qoyiladi. Millimetrli qog‘oz naqshlar, ayniqsa geometrik, sanama naqshlar tuzishda kerak bo‘ladi. Kashta gulini gazlamaga ko‘chirishga tayyorlashda kalka ishlatiladi. Gul avval asl nusxadan kalkaga, so‘ngra kalkadan gazlamaga ko‘chiriladi. Kashta gulni gazlamaga ko‘chirish uchun ko‘chirish rangli qog‘ozi ham ishlatiladi.