TarġXĠ 1941-2002-ci illər yeddġ CĠlddə

PARTĠYA QURULTAYLARI, KONFRANSLARI,  

PLENUMLARI VƏ QƏRARLARI 

 

Sov.İKP XIX qurultayının qətnamələri. Bakı, 1952. 

Sov.İKP  MK-nın  hesabatı  üzrə  Sovet  İttifaqı  Kommunist  Partiyası  XX 

qurultayının qətnaməsi. Bakı, 1956. 

Sov.İKP XXI qurultayı. Stenoqrafik hesabat. Bakı, 1960. 

Sov.İKP XXII qurultayı. Stenoqrafik hesabat. Bakı, 1962. 

Sov.İKP XXIII qurultayı. Stenoqrafik hesabat. Bakı, 1967. 

Sov.İKP XXIV qurultayının materialları. Bakı, 1971. 

Sov.İKP XXV qurultayının materialları. Bakı, 1976. 

Sov.İKP XXVI qurultayının materialları. Bakı, 1981. 

Sov.İKP XXVII qurultayının materialları.Bakı, 1991. 

Sov.İKP XXVIII qurultayının materialları.Bakı, 1991. 

Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının proqramı. Bakı, 1986. 

Sov İKP XIX Ümumittifaq Konfransının qətnamələri. Bakı, 1988. 

SSRİ kənd təssərrüfatını daha da inkişaf etdirmək tədbirləri haqqında. Bakı, 

1953. 

"Azərbaycan  SSR-də  kənd  təssərrüfatını  inkişaf  etdirmək  tədbirləri 

haqqında" Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin 1970-ci il 23 iyul tarixli qərarı. 

- "Pravda", 24 iyul 1970. 

"Azərbaycan SSR-də kənd təssərrüfatı istehsalını daha da intensivləşdirmək 

tədbirləri  haqqında"  Sov.İKP  MK  və  SSRİ  Nazirlər  Sovetinin  1975-ci  il  9  iyun 

tarixli qərarı. - "Kommunist", 10 iyun 1975. 

"Azərbaycan SSR-də kənd təssərrüfatı istehsalını daha da ixtisaslaşdırmaq, 

üzümçülüyü  və  şərabçılığı  inkişaf  etdirmək  tədbirləri  haqqında"  Sov.İKP  MK  və 

SSRİ Nazirlər Sovetinin 1979-cu il 22 fevral tarixli qərarı. Bakı, 1979. 

* * * 

Azərbaycan  KP  XXII  qurultayına  Azərbaycan  KP  MK-nın  hesabat 

məruzəsi. Bakı, 1958. 

Azərbaycan KP XXIV qurultayının qətnaməsi. Bakı, 1960. 

Azərbaycan KP XXV qurultayının qətnaməsi. Bakı, 1961. 

484 

 

Azərbaycan KP XXVI qurultayının qətnaməsi. Bakı, 1964. 

Azərbaycan KP XXVII qurultayının materialları. Bakı, 1966. 

Azərbaycan KP XXVIII qurultayının materialları. Bakı, 1974. 

Azərbaycan KP XXIX qurultayının materialları. Bakı, 1976. 

Azərbaycan KP XXX qurultayının materialları. Bakı, 1981. 

Azərbaycan KP XXXII qurultayının materialları. Bakı, 1991. 

Azərbaycan KP XXXIII qurultayı. "Həyat", 17 sentyabr 1991-ci il. 

Azərbaycan  KP  MK  plenumunun  materialları:  19-20  noyabr  1979-cu  il. 

Bakı, 1979. 

Azərbaycan KP MK plenumunun materialları: 8 iyul 1983-cü il. Bakı, 1983. 

Azərbaycan KP MK plenumunun qərarları: 15 may 1984-cü il. Bakı, 1984. 

Azərbaycan  KP  MK  plenumunun  materialları:  15  iyun  1984-cü  il.  Bakı, 

1984. 

"Azərbaycan SSR-də kənd təssərrüfatı istehsalını daha da intensivləşdirmək 

tədbirləri haqqında" Azərbaycan KP MK plenumunun qərarı. 31 oktyabr 1975-ci il. 

Bakı, 1975. 

Fəal  həyat  mövqeyinin  formalaşdırılması:  mənəvi  tərbiyənin  təcrübəsi  və 

aktual  problemləri.  Ümumittifaq  elmi-praktik  konfransın  (25-27  aprel  1979) 

materialları. Bakı, 1979. 

 

SƏNƏD VƏ STATĠSTĠKA NƏġRLƏRĠ 

 

Azərbaycan tarixi sənədlər və nəşrlər üzrə. Bakı, 1990. 

Азербайджанская ССР в период Великой Отечественной войны (1941-

1945гг.). Сб. документов и материалов. Т.1,2. Баку, 1976, 1977. 

Здравоохранение в годы Великой Отечественной войны. 1941-1945 гг. 

Сб. документов и материалов. М., 1977. 

Mir Cəfər Bağırovun məhkəməsi (arxiv materialları). Bakı, 1993. 

Развитие  социалистической  культуры  в  союзных  Республиках. 

Сборник статей. М., 1962. 

Rəhimov  М.  Azərbaycan  Respublikasının  iqtisadi  inkişafını  tənzimləyən 

qanunlar (1991-1995-ci illər). Bakı, 1996. 

Черный Январь. Баку-1990. Баку, 1990. 

Azərbaycan Kommunist Partiyası rəqəmlərdə. Stat. məcmuə. Bakı, 1970. 

Azərbaycan  Respublika  əhalisinin  siyahıyaalınması,  1999-cu  il.  11  cilddə. 

Stat. küll. Bakı, 2000. 

Azərbaycanın xarici ticarəti. 1992-1996-cı illər. Stat. məcmuə. Bakı, 1997. 

Достижения  Советского  Азербайджана  за  40  лет.  В  цифрах.  Стат.  сб. 

Баку, 1960. 

485 

 

Коммунистическая партия в цифрах. Баку, 1982. 

Комсомол Азербайджана в цифрах. Стат. сб. Баку, 1975. 

Культурное  строительство  Азербайджанской  ССР.  Стат.  сб.  Баку, 

1961. 

Müstəqil Azərbaycan. 10 il. Stat, məcmuə. Bakı, 2001. 

Нагорный Карабах за 50 лет. Стат. сб. Степанакерт. 1974. 

Народное образование и культура в СССР. Стат. сб. М., 1989. 

Народное хозяйство СССР за 70 лет. Юбилейный стат. ежегодник. М., 

1987. 

Народное  хозяйство  Азербайджанской  ССР  к  60-летию  образования 

СССР. Юбилейный стат. ежегодник. Баку, 1982. 

Народное  хозяйство  Азербайджанской  ССР  за  60  лет.  Юбилейный 

стат. ежегодник. Баку, 1980. 

Народное  хозяйство  Азербайджанской  ССР  к  70-летию  Великого 

Октября. Баку, 1987. 

Народное  хозяйство  Азербайджанской  ССР  в  1987  году.  Стат. 

ежегодник. Баку, 1988. 

Народное  хозяйство  Азербайджанской  ССР  в  1988  году.  Стат. 

ежегодник. Баку, 1990. 

Промышленность Азербайджана за 40 лет (1920-1960 гг.). Баку, 1960. 

Развитие  народного  хозяйство  Азербайджанской  ССР  и  рост 

материального и культурного уровня народа. Стат. сб. Баку, 1961. 

Seçkidən seçkiyə. 1995-2000. Stat, məcmuə. Bakı, 2000. 

 

DÖVRĠ MƏTBUAT 

 

QƏZETLƏR 

 

Avrasiya, Bakı, 1996-1998.  

Azadlıq, Bakı, 1989-2002. 

 Azərbaycan, Bakı, 1993-2002.  

Azərbaycan gəncləri, Bakı, 1941-1994.  

Azərbaycan müəllimi, Bakı, 1941-2002.  

Azərbaycan Ordusu, Bakı, 1992-2002.  

Aydınlıq, Bakı, 1990-1995.  

Ayna, Bakı, 1990-2002.  

Alternativ, Bakı, 1996-2002.  

Açıq söz, Bakı, 1996-2002.  

Axın, Bakı, 1990.  

486 

 

Bakı, Bakı, 1958-2002.  

525-ci qəzet, Bakı, 1992-2002.  

Vətən səsi, Bakı, 1990-2002.  

Вышка, Баку, 1941-2002.  

Зеркало, Баку, 1990-2002.  

Elm, Bakı, 1984-2002.  

Эхо, Баку, 2001-2002.  

Ekspress, Bakı, 1995-2002. 

 Ədalət, Bakı, 1990-2002.  

Ədəbiyyat qəzeti, Bakı, 1941-2002. 

 İdman, Bakı, 1988-2002. 

Yeni Azərbaycan, Bakı, 1993-2002. 

Yeni Müsavat, Bakı, 1989-2002. 

Yeni fikir, Bakı, 1989-1991. 

Kommunist, Bakı, 1941-1991. 

Kirovabad Kommunisti, Gəncə, 1960-1980. 

Meydan, Bakı, 1992-1993. 

Mədəniyyət, Bakı, 1991-2002. 

Millət, Bakı, 1991-2000. 

Müxalifət, Bakı, 1991-2001. 

Naxçıvan, Bakı, 1992-1996. 

Odlar yurdu, Bakı, 1960-1990. 

Respublika, Bakı, 1996-2002. 

Səs, Bakı, 1991-2001. 

Səhər, Bakı, 1989-2000. 

Советский Карабах, Xankəndi, 1980-1988. 

Sovet kəndi, Bakı, 1941-1991. 

Sovet Gürcüstanı, Tbilisi, 1941-1990. 

Təhsil, Bakı, 1992-2002. 

Xalq qəzeti, Bakı, 1991-2002. 

Xalq ordusu, Bakı, 1992. 

Həyat, Bakı, 1991-2001. 

Hürriyyət, Bakı, 1991-2001. 

Şərq, Bakı, 1996-2002. 

Şərq qapısı, Naxçıvan, 1941-1980. 

Аргументы и факты, Москва, 1988-2002. 

Бакинский рабочий, Баку, 1941-2002. 

Баку, Баку, 1958-1992. 

Известия, Москва, 1941-2002. 

487 

 

Комсомольская правда, Москва, 1941-2002. 

Günay, Bakı, 1993-2002. 

Московская правда, Москва, 1950-1993. 

Московские новости, Москва, 1983-1993. 

Московский комсомолец, Москва, 1955-1957. 

Правда, Москва, 1941-2002. 

 

JURNALLAR 

 

Azərbaycan qadını, Bakı, 1941-2002. 

Azərbaycan  Respublikası  Ali   Sovetinin  Məlumatları,  Bakı, 1958-2002. 

Azərbaycan SSR EA Xəbərləri (tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası), Bakı, 1958-

2002. 

Azərbaycan Kommunisti, Bakı, 1957-1991. 

Azərbaycan məktəbi, Bakı, 1943-2000. 

Azərbaycan xalq təssərrüfatı, Bakı, 1981-1990. 

Qanun, Bakı, 1992-2002. 

Qobustan, Bakı, 1969-2000. 

Qurtuluş, Bakı, 1992. 

Dirçəliş - XXI əsr, Bakı, 1993-2002. 

Elm və həyat, Bakı, 1961-2002. 

İpək yolu, Bakı, 1997-2002. 

Kənd həyatı, Bakı, 1952-1990. 

Gənclik, Bakı, 1988-1990. 

Təşviqatçı, Bakı, 1966-1990. 

Бюллетень ВЦСПС, Москва, 1973-1985. 

Вопросы истории, Москва, 1941-2000. 

История СССР, Москва, 1957-1990. 

Коммунист Азербайджана, Баку, 1980-1990. 

Hərbi bilik, Bakı, 1993-1997. 

488 

 

MÜNDƏRĠCAT 

 

GiriĢ...........................................................................................................................................5 

 

I BÖLMƏ 

 

AZƏRBAYCAN ĠKĠNCĠ DÜNYA 

MÜHARĠBƏSĠ DÖVRÜNDƏ 

 

I fəsil. Böyük Vətən müharibəsinin baĢlanması. 

Azərbaycan SSR-də hərbi, iqtisadi və mənəvi səfərbərlik......................................................9 

 

§ 1. Respublikada hərbi səfərbərlik..............................................................................................9 

§2. Xalq təsərrüfatının müharibə tələblərinə uyğun yenidən qurulması, cəbhəyə xidmət.  

Bakı - Sovet Ordusunun ən mühüm arsenallarından biri kimi..............................................15 

§3. Elm, maarif, ədəbiyyat və incəsənət cəbhənin 

xidmətində. Orduya ümumxalq köməyi.............................................................................. 29 

 

II fəsil. Azərbaycan döyüĢçüləri müharibə cəbhələrində.................................................... 39 

 

§ 1. Müharibənin ilk döyüşlərində. Stalinqrad və 

Qafqaz cəbhələrində...................................................................................................................39 

§2. Böyük Vətən müharibəsi gedişində əsaslı 

dönüş mərhələsi  ........................................................................................................................52 

§3. Partizan döyüşlərində və antifaşist 

müqavimət hərəkatında..................................................................................................... 64 

§4. Müharibənin son, həlledici dövründə  ............................................................................ 77 

 

III fəsil. Sovet qoĢunlarının Ġrana daxil olması. Cənubi 

Azərbaycanda baĢ verən hadisələr.......................................................................................83 

 

II BÖLMƏ 

 

AZƏRBAYCAN SSR DĠNC QURUCULUQ 

DÖVRÜNDƏ VƏ MÜSTƏQĠLLĠK ƏRƏFƏSĠNDƏ 

 

I  fəsil. Respublikanın sosial-iqtisadi 

inkiĢafı (1945-1960-cı illər)…...................................................................................................94 

 

§1. Respublikanın iqtisadi həyatı. Xalq təsərrüfatının 

bərpası və inkişafı    ..................................................................................................................94 

§2. Əhalinin sosial strukturu, rifahı və məişəti   ......................................................................123 

 

II fəsil. Ġctimai-siyasi həyat (1945-1960-cı illər)   ................................................................130 

 

§1. Totalitar siyasi rejimin sərtləşməsi.....................................................................................130 

§2. Azərbaycanlıların Ermənistan SSR-dən - tarixi 

etnik ərazilərindən deportasiyası   ...........................................................................................134 

489 

 

§3. 

Siyasi 

mülayimləşmə. 

İctimai-siyasi 

həyatda 

deformasiya 

və 

dəyişikliklər........................139 

III fəsil. Mədəniyyət quruculuğu (1945-1960-cı illər).......................................................148 

 

§1. Təhsil   ...........................................................................................................................148 

§2. Mədəni-maarif. Mətbuat   ...............................................................................................152 

§3. Elm.................................................................................................................................154 

§4. Ədəbiyyat   ....................................................................................................................161 

§5.İncəsənət .........................................................................................................................165 

 

IV fəsil. Azərbaycanın inkiĢafında dönüĢ 

mərhələsi (70-80-ci illər)......................................................................................................174 

 

§1. Respublikanın ictimai-siyasi həyatı ................................................................................174 

§2. İqtisadi inkişaf   ....................................................................................................... .......181 

§3. Əhalinin rifahı və məişəti   .............................................................................................203 

§4. Mədəni və mənəvi həyat .................................................................................................209 

 

V fəsil. Respublikanın ictimai-siyasi həyatı 

(80-ci illərin II yarısı)..........................................................................................................229 

 

§ 1. "Yenidənqurma" və Azərbaycan. Dağlıq Qarabağ konflikti, 

Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin kəskinləşməsi......................................................229 

§2. Milli hərəkatın başlanması. Ölkədə siyasi 

vəziyyətin dəyişməsi   ..........................................................................................................246 

§3. Xalq hərəkatını boğmaq cəhdləri. Qanlı Yanvar    .........................................................252 

 

VI fəsil. Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələri 

(1945-1990-cı illər)..............................................................................................................262 

 

§ 1. Azərbaycanın beynəlxalq iqtisadi əlaqələri    ................................................................262 

§2. Azərbaycanın beynəlxalq mədəni əlaqələri   ..................................................................268 

 

III BÖLMƏ 

 

MÜSTƏQĠL AZƏRBAYCAN RESPUBLĠKASI 

 

(1991-2002-ci illər) 

 

I  fəsil. SSRĠ-nin süqutu. Azərbaycan Respublikası  

Dövlət Müstəqilliyinin elan edilməsi. Respublikanın  

müstəqilliyinə qarĢı xarici və daxili qüvvələrin fəallaĢması ..........................................277 

 

§ 1. Azərbaycanın Azadlıq Bəyannaməsi və Dövlət 

Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı  ...........................................................................277 

§2. Müstəqil dövlət quruculuğuna maneələr  .............................................................. .......292 

 

II fəsil. Müstəqil Azərbaycan dövlətçiliyinin 

qurulması və möhkəmləndirilməsi .......................................................................... .......320 

490 

 

 

§ 1. Qurtuluş hərəkatı. Vətəndaş qarşıdurması, ölkəni parçalamaq  

və dövlət çevrilişi cəhdləri qarşısının alınması.....................................................................320 

§2. Ordu quruculuğu. Atəşkəs   ........................................................................................327 

§3. Xarici siyasət   ............................................................................................................333 

§4. Demokratik, hüquqi dövlət və vətəndaş 

cəmiyyəti quruculuğu........................................................................................................349 

 

III fəsil. Əsaslı iqtisadi islahatlar. Ġqtisadi inkiĢaf.  

Sosial dirçəliĢ....................................................................................................................366 

 

§1. Azərbaycan Respublikasının iqtisadi inkişaf strategiyası................................................366 

§2. Sosial siyasət  .............................................................................................................392 

 

IV fəsil. Mədəniyyət........................................................................................................410 

 

§1. Maarif.........................................................................................................................410 

§2. Elm   ..........................................................................................................................422 

§3. Ədəbiyyat və incəsənət   ............................................................................................430 

§4. Milli ideologiyanın formalaşması.................................................................................437 

Nəticə...............................................................................................................................450 

Xülasə (rus dilində)   .......................................................................................................453 

Xronoloji cədvəl  .............................................................................................................457 

Mənbələr   .......................................................................................................................502 

Biblioqrafiya    ................................................................................................................581 

 

491 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

AZƏRBAYCAN TARĠXĠ 

 

 

(1941-2002-ci illər) 

 

YEDDİ CİLDDƏ 

 

VII CİLD 

 

BAKI - ELM - 2008 

492 

 

“ELM” REDAKSĠYA-NƏġRĠYYAT 

VƏ POLĠQRAFĠYA MƏRKƏZĠ 

 

Mərkəzin direktoru: 

ġirindil ALIġANLI 

 

BaĢ redaktor: 

Teymur KƏRĠMLĠ 

 

Direktor müavini: 

Rəsul KƏRĠMOV 

 

NəĢriyyatın redaktorları: 

Əminə NOVRUZOVA 

Roza KƏRĠMOVA 

 

Texniki redaktor: 

Tariq AĞAYEV 

 

Kompüter tərtibatı: 

Aliyə QABĠLQIZI 

 

 

 

493 

 

Yeddicildlik "Azərbaycan tarixi" kitabı "ġərq-Qərb" ASC-nin 

nəĢriyyatı tərəfindən yenidən iĢlənmiĢdir (çoxcildlikdə gedən 

xəritələr latın qrafikası əsasında iĢlənmiĢ, ağ-qara Ģəkillər rəngli 

illüstrasiyalarla əvəz olunmuĢ, mətn yenidən oxunmuĢdur). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yığılmağa verilmişdir 05.09.2007. Çapa imzalanmışdır 25.05.2008. 

Formatı 60x90 

1

/

16

. Fiziki çap vərəqi 38+5 illüstr. Ofset çap üsulu. 

Tirajı 25000. Sifariş 207. 

 

 

 

 

 

 

 

 

DÜST 5773-90, DÜST 4.482-87 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kitab "CBS-PP" MMC mətbəəsində çap olunmuşdur. 

Bakı, Şərifzadə küçəsi, 3. 

494 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

XƏRĠTƏ 

ġƏKĠLLƏR

495 

 

 

 

496 

 

 

 

497 

 

 

 

498 

 

 

 

499 

 

 

 

500 

 

 

 

501 

 

 

 

502 

 

 

 

503 

 

 

 

504 

 

 

 

505 

 

 

 

506 

 

 

 

507 

 

 

 

508 

 

 

 

509