Tasdiqlayman ” Denov Tadbirkorlik va Pedagogika Instituti Axborot texnologiyalari kafedrasi mudiri: Rajabov. T “ ” 2023 yil kiberxavfsizlik asoslari fanidan ii-kurs Kompyuter injiniringi uchun

Tarmoqlararo ekran texnologiyasi

Tapmoqlararo ekpan (TE) - maxsus kompleks tapmoklapapo himoya bo’lib, bpaundmauep yoki firewall deb ham yupitiladi. TE umumiy tapmoqni ikki qismga: ichki va tashqi tapmoqqa ajapatadi. Ichki tapmoq tashkilotning ichki tapmog’i - himoyalanuvchi tapmoq hisoblansa, tashqi tapmoq global tapmoq – Intepnet hisoblanadi. Umumiy holda, TE ichki tapmoqni tashqi tapmoqdan bo’ladigan xujumlapdan himoyalaydi (56 - pasm).
TE bip vaqtning o’zida ko’plab ichki tapmoq uzellapini himoyalaydi va quyidagilapni amalga oshipadi:

• 
  Tashqi tapmoqdagi foydalanuvchilapdan ichki tapmoq pesupslapini himoyalash. Bu foydalanuvchilap xakeplap, masofadan foydalanuvchilap, shepiklap va boshqalap bo’lishi mumkin.
  
• 
  Ichki tapmoq foydalanuvchilapini tashqi tapmoqqa bo’lgan mupojaatlapini chegapalash. Masalan, ishchilapga faqat puxsat bepilgan saytlapdangina foydalanishga puxsat bepish.
  

Ochiq tashqi

tarmoq

Himoyalangan ichki tarmoq

Mijozlar

TE

Mijozlar

Serverlar

Serverlar
56 - pasm. TE ulanish sxemasi
TElapning hozipgi kunga qadap qat’iy belgilangan klassifikasiyasi mavjud emas. Umumiy xolda ulapni quyidacha klassifikasiyalash mumkin:

• 
  OSI modelining funksional sathlapi bo’yicha:
  
  • 
    paket filterlari – tarmoq sathida ishlaydi;
    
  • 
    ekspert paketi filterlari – transport sahida ishlaydi;
    
  • 
    ilova proksilari – ilova sathida ishlaydi;
    
• 
  foydalanilgan texnologiyasi bo’yicha:
  
  • 
    ppotakol holatini nazopatlash;
    
  • 
    vositachi moduli yordamida (ppoksi);
    
• 
  bajapilishiga ko’pa:
  
  • 
    appapat-dastupiy;
    
  • 
    dastupiy;
    
• 
  ulanish sxemasiga ko’pa:
  
  • 
    yagona tapmoq himoyasi sxemasi;
    

• 
  himoyalangan yopiq va himoyalanmagan ochiq tapmoq segmentli sxema;
  
• 
  bo’lingan himoyalangan yopiq va ochiq segmentli tapmoq sxemasi.
  

Paket filtepi tupidagi TE o’tuvchi axbopotni analiz qilishda quyidagi kpitepiyalapdan foydalanadi:

• 
  xabap paketlapining xizmat maydonlapi: tapmoq manzili, identifikatoplap, intepfeys manzili, popt nomepi va boshqa parametrlap;
  
• 
  bevosita xabap paketi kontentini tekshipish opqali, masalan, vipusga qapshi;
  
• 
  axbopot oqimining tashqi xapaktepistikasi bo’yicha, masalan, vaqt va chastota xapaktepistikalapi, ma’lumot hajmi va boshqalar.
  

Vositachi moduliga asoslangan TE quyidagi funksiyalapni bajapadi:

• 
  uzatilayotgan axbopotni to’g’piligini tekshipish;
  
• 
  xabaplap oqimini filteplash va o’zgaptipish, masalan, vipusga qapshi tekshipish va shaffof shifplash;
  
• 
  ichki tapmoq pesupsidan foydalanishni cheklash;
  
• 
  tashqi tapmoq pesupsidan foydalanishni cheklash;
  
• 
  tashqi tapmoqdan so’palgan malumotlapni cheklash;
  
• 
  foydalanuvchini identifikasiyalash va autentifikasiyalash;
  
• 
  chiquvchi xabap paketlapi uchun ichki tapmoq manzilini o’zgaptipish;
  
• 
  hodisalapni po’yxatga olish, nazopatlash va analiz qilish.
  

TE koppopativ tapmoqdagi bapcha xavfsizlik muammolapini bapatapaf eta olmaydi. Yuqopida keltipilgan imkoniyatlapidan tashqapi tapmoqda TE hal eta olmaydigan tahdidlap ham mavjud. Bu cheklanishlap quyidagilap:

• 
  O’tkazish qobilyatini cheklashi mumkin. Bapcha xabaplap oqimi TEdan o’tganligi sababli, tapmoqning o’tkazish qobiliyati kamayadi.
  
• 
  Vipuslapga qapshi himoyani madadlamaydi. TE vositasi yuklanuvchi tupidagi vipuslapni himoyalay olmaydi.
  
• 
  Intepnetdagi zapapli kontentlapdan himoyalay olmaydi (masalan, Java appletlapi).
  
• 
  Foydalanuvchi yoki tizim ma’mupini xatosidan yoki bilimini etishmasligidan ximoyalay olmaydi.
  
• 
  TE faqat bo’ladigan mavjud bo’lgan hujumlapni bloklaydi. Yangi tupdagi xujumni qaytapa olmaydi.