Ташкент давлат транспорт университети «электр ҳаракат таркиби» кафедраси
Yüklə 168,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Tiklash
usullari tasnifi. Bartaraf etilayotgan nuqsonlarning xarakteriga ko‘ra detallarni tiklash usullari uchta asosiy guruhlarga bo‘linadi: yedirilgan yuzali detallarni tiklash, qoldiq deformatsiya va mexanik shikastlarga ega detallarni tiklash, korroziyaga qarshi qoplamasi shikastlangan detallarni tiklash (15.2-rasm). Detallarni payvandlash va payvandlab qoplash yo‘li bilan tiklash . Payvandlash metallarga ishlov berishning progressiv va yuqori samaradorlikka ega usuli hisoblanadi. Ta’mirlash ishlab chiqarishida elektr yoyli payvandlash va payvandlab qoplashning mexanizatsiyalashtirilgan usullari (flyus qatlami ostida avtomatik va yarimavtomatik payvandlash va payvandlab qoplash, himoya gazlari muhitida payvandlash, turli muhitlarda vibroyoyli payvandlab qoplash) bilan bir qatorda turli elektrodlar yordamida qo‘lda payvandlash, shu jumladan po‘lat, cho‘yan va alyumin qotishmalarni payvandlash keng qo‘llaniladi. Elektr yoyli usullardan tashqari mashinalar detallarini tiklashda gazli, asosan atsetilen-kislorodli payvandlashdan ham foydalaniladi. 24 25 Metall elektrod bilan qo‘l payvandi . Qo‘lda maxsus moslamalar yordamida bajariladigan elektr yoyli payvandlash o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tokda amalga oshiriladi. O‘zgarmas tokda payvandlashda “+” detalga, “-” esa elektrodga (to‘g‘ri qutblilik) yoki aksincha (teskari qutblilik) ulanishi mumkin. Payvandlash yoki payvandlab qoplashdan oldin detal kir, moy va zanglardan tozalanishi kerak. Darzlar chekkalari bo‘yicha parmalanadi. Detallardagi 8 mm gacha bo‘lgan darzlar payvandlashdan oldin ochilmasa ham bo‘ladi, 8 mm dan katta darzlar payvandlashdan avval butun chuqurligi bo‘yicha U-simon ariqchalar ochiladi. Silindrik va konussimon yuzalar o‘q bo‘ylab bo‘ylama valiklar ko‘rinishida payvandlab qoplanadi, va aylana yoki vintli chiziqlar bo‘ylab aylana valiklar ko‘rinishida payvandlab qoplanadi. Kichik diametrli uzun vallarni sheykalarini bo‘ylama valiklar ko‘rinishida qoplash qulay. Har bir keyingi valik sheykaning qarama-qarshi tomonidan detal 180° burilgandan so‘ng qoplanadi. Chekka yuzalarni payvandlab qoplashni markazdan boshlab, konsentrik bajariladi. Sferik yuzalar ham shu kabi payvandlab qoplanadi. 26 Detallarni flyus ostida avtomatik payvandlab qoplash . Avtomatik payvandlab qoplash deb elektrod simini uzatilishi, payvand yoyini chok bo‘ylab siljishi, himoyalovchi va legirlovchi materiallarni yoy hududiga uzatilishi avtomatlashtirilgan payvandlash jarayoniga aytiladi. Avtomatik payvandlab qoplashning qo‘lda bajariladigan payvandlab qoplashga nisbatan asosiy afzalliklari quyidagilardan iborat: yuqori sifatga erishishning ishonchliligi, texnologik jarayonning stabilligi, ishlab chiqarish samaradorligining oshishi, mutaxassislar va ishchilarga bo‘lgan malaka talablarining unchalik yuqori emasligi. Har bir payvandlab qoplash usuli uchun mos payvandlash rejimi, sim turi va boshqa qoplash materiallari qo‘llaniladi. Diametri 50 dan 80 mm gacha bo‘lgan detallarni payvandlab qoplashda AN-348A flyusidan foydalanish yaxshi natijalar beradi, u quyidagi kimyoviy tarkibga ega: kremniy oksidi Si0 2 41-44 %; marganets oksidi MnO 34-38 %; ftorli kalsiy SaF 2 3,5- 4,5 % va ba’zi boshqa birikmalar. 30, 40, 45 markali uglerodli po‘latlarni payvandlab qoplashda Np-Z0, Np-40, Np- 65, Np-65, Np-80 markali uglerodli, Np-30XGSA legirlangan simlari ishlatiladi. Bu simlar bilan AN-348A flyusi ostida eritilgan metall o‘zining kimyoviy tarkibiga ko‘ra asosiy metalldan deyarli farq qilmaydi. 35 va 45 markali po‘latlardan tayyorlangan detallarni payvandlab qoplashda elektrod materiali sifatida Np-40 va Np-50 markali simlardan foydalanish tavsiya etiladi,ular o‘zining kimyoviy tarkibiga ko‘ra 35 va 40 markali po‘latga mos keluvchi metall qoplamasi olish imkonini beradi. Payvandlab qoplangan metallning qattiqligi NV 187 – 192 oralig‘ida bo‘ladi. |