TƏkrar əLİLLİk hadiSƏLƏRİ zamani qan dövrani sistemi XƏSTƏLİKLƏRİNİn rolu
Yüklə 435,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tədqiqatın material və metodu.
- Region haqqında qısa məlumat.
- РЕЗЮМЕ РОЛЬ БОЛЕЗНЕЙ СИСТЕМЫ КРОВООБРАЩЕНИЯ ПРИ ПОВТОРНОЙ ИНВАЛИДНОСТИ
- Ключевые слова
- THE ROLE OF CIRCULATORY SYSTEM DISEASES IN REPEATED DISABILITY
|
1
XƏSTƏLİKLƏRİNİN ROLU
Şirəliyeva R.K., Əliyev R.R., Sadıxova Z.M., Həsənov R.L., Quliyeva A.İ., Məmmədova M.N. Ə.Əliyev ad. Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu, Sinir xəstəlikləri kafedrası, Bakı
Təqdim edilmiş tədqiqat işinin məqsədi Respublikamızın şimal-şərq regionunda (Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu) qan dövranı sistemi xəstəlikləri (QDSX) ilə bağlı təkrar əlillik hadisələrinin araşdırılması olmuşdur. Rayonda 2007-2008-ci illər ərzində təkrar əlilliyə səbəb olmuş xəstəliklər haqqında məlumatlar regional tibbi sosial ekspert komissiyalarının idarələrinin əlilləri müayinə aktlarından əldə edilmişdir. Bütün xəstəlik sinifləri arasında QDSX ilə təkrar əlil kimi qeydiyyata götürülənlərin payı ruhi pozulmalar və davranış pozulmalarından sonra ikinci yerdə olmuşdur – 11,2±0,3%. QDSX rubrikası ilə təkrar əlil kimi qeydiyyata alınanların 36,8±1,2%-i ÜİX, 14,7±0,9%-i hipertoniya xəstəliyi (HX), 26,95±1,1%-i ürəyin xroniki revmatik xəstəliyi (ÜXRX), 6,6±0,6%-i SVX-dən əziyyət çəkmişlər. Əlillərin 14,95±0,9%-i isə bu rubrikada təsnif edilən digər xəstəliklərlə (arteriyaların, arteriolların və kapillyarların xəstəlikləri, digər dəqiqləşdirilməmiş QDSX) qeydiyyata alınmışdır. Təkrar əlillərin 37,8±0,4%-i şəhər yerlərində, 62,2±0,4%-i isə kənd yerlərində məskunlaşmışdır. Şəhər yerlərində təkrar əlillər (11,9±0,4%) arasında QDSX rubrikasında qeydiyyata alınanların xüsusi çəkisi, kənd yerləri ilə (10,7±0,3%) müqayisədə yüksək olmuşdur (P<0,05). Təkrar əlillərin böyük hissəsi – 86,8±0,3% II qrupa daxil edilmişdir. QDSX rubrikasında digər rubrikalarla müqayisədə cavan yaşlarda (18-29 və 30-35 yaş qrupları) təkrar əlil kimi qeydiyyata götürülənlərin xüsusi payı az olmuşdur (7,1±0,6% və 6,2±0,6%). Bunun əksinə olaraq, QDSX ilə təkrar əlillərin 36 yaşdan yuxarı yaş qrupunda xüsusi çəkisi ən yüksək olmuşdur – 86,8±0,8%. QDSX rubrikasında təkrar əlil kimi qeydiyyata alınan kişilərin xüsusi çəkisi qadınlardan yüksək olmuşdur – 58,0±1,2% və 42,0±1,2% (P<0,05). QDSX ilə bağlı təkrar əlilliyin səviyyəsi regionda əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir və bu problem bir çox dövlətlərdə olduğu kimi aktual olaraq qalır. Açar sözlər: qan dövranı sistemi xəstəlikləri, serebrovaskulyar xəstəliklər, təkrar əlillik.
Müasir səhiyyənin aparıcı vəzifələrindən biri əhalinin xəstələnməsi, ölümü və əlilliyinin əsas səbəblərini təyin etmək və qarşısını almaqdır [1,2,3]. İlk növbədə bu, iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrdə axırıncı onilliklərdə xəstələrin müraciətlərinin, əlilliyin və ölümün strukturunda əsas aparıcı yerlərdən birini tutan qan dövranı sistemi xəstəliklərinə (QDSX) aid edilir [1,2,4]. Son zamanlar Respublikamızda da digər ölkələrdə olduğu kimi QDSX-nin sosial ağırlığı artır [5,6]. Postsovet ölkələri ilə müqayisədə Azərbaycanda ÜİX ilə bağlı ölüm göstəricisi yüksək, SVX-lə bağlı ölüm göstəricisi isə orta səviyyədədir [7]. Problemin aktuallığını nəzərə alaraq təqdim edilmiş tədqiqat işinin məqsədi Respublikamızın şimal-şərq regionunda (Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu) QDSX ilə
2
bağlı təkrar əlillik hadisələrinin araşdırılması və ilkin əlillik hadisələri ilə müqayisəsi olmuşdur. Tədqiqatın material və metodu. Tədqiqat 2007-2008-ci illər ərzində aparılmışdır. Rayonda bu illər ərzində təkrar əlilliyə səbəb olmuş xəstəliklər haqqında məlumatlar regional tibbi sosial ekspert komissiyalarının (TSEK) idarələrinin əlilləri müayinə aktlarından əldə edilmişdir. Əhalinin sayı haqqında informasiya Dövlət Statistika İdarəsinin materialı əsasında müəyyənləşdirilmişdir [8]. Tədqiqat materialları Microsoft Office Excel 2007 proqramının köməkliyi ilə statistik işlənmişdir.
Azərbaycanın şimal-şərq hissəsində yerləşir. Siyəzən, Şabran, Quba, Qusar və Xaçmaz inzibati rayonlarını əhatə edir. İqtisadi rayonun ümumi sahəsi 7,66 min kv.km olmaqla ölkə ərazisinin 8,8%-ni təşkil edir. Rayon özünəməxsus relyef xüsusiyyətlərinə malikdir. Regionun ərazisi bir-birindən kəskin fərqlənən 4 hündürlük (26 metrdən 4466 metrədək) zonasına – düzənliklər, dağətəyi, orta dağlıq və yüksək dağlıq zonalarına ayrılır. Regionun iqlim şəraiti də bu zonalara müvafiq olaraq müxtəlifdir. Düzənlik zona üçün isti iqlim xarakterikdirsə, dağlıq zona soyuq-rütubətli və soyuq iqlim şəraitinə malikdir [9]. Relyef xüsusiyyətləri və iqlim şəraiti sanki respublikanın kiçildilmiş modelini xatırladır. Azərbaycan Respublikası əhalisinin 2009-cu il siyahıya alınmasının yekunlarına əsasən region əhalisinin ümumi sayı 488741 min nəfər olmaqla ölkə əhalisinin 5,48%-ni, təşkil edir. Əhalinin 33,99%-i (166,105 min nəfər) şəhərlərdə, 66,01%-i (322,636 min nəfər) kəndlərdə yaşayır. Ən çox şəhər əhalisi Siyəzən rayonunda (65,6%), kənd əhalisi isə Quba rayonunda (75,11%) cəmlənmişdir. Əhalinin 49,84%-ni (243,575 min nəfər) kişilər, 50,16%-ni (245,166 min nəfər) qadınlır təşkil edir. İqtisadi rayonda əhalinin orta sıxlığı hər kv.km.-də 63,8 nəfər təşkil edir, bu da Respublikamızda eyni adlı göstəricidən aşağıdır. Azərbaycanda hər kv.km.-ə düşən əhalinin sayı – 103,0 [8]. Rayonun relyef-iqlim xüsusiyyətlərindən asılı olaraq əhali əsasən Xəzər dənizinin sahillərində yerləşən düzənlik ərazilərdə məskunlaşmışdır [9]. Region əhalisinin 62,6%-ni
3
azərbaycanlılar, 22,4%-ni ləzgilər, 2,1%-ni tatlar, 1,9%-ni türklər, 0,7%-ni yəhudilər, 0,5%-ni ruslar, 9,8%-ni digər millətlər (tatarlar, ukraynalılar, kürdlər, talışlar, gürcülər, saxurlar, avarlar və s.) təşkil edir. Ləzgilər əsasən Qusar rayonunda, türklər və tatlar isə Xaçmaz rayonunda daha çox məskunlaşıblar.
rayonunda təkrar əlilliyin səviyyəsi müvafiq olaraq 160,14±1,81 0 /
və 152,58±1,76 0 /
olmuşdur. Təkrar əlilliyin nozoloji səbəbləri arasında QDSX-nin payı 11,2±0,3% təşkil etmişdir. Cədvəl 1-də tədqiqat aparılan illər ərzində regionda təkrar əlil kimi qeydiyyata alınan şəxslərin xəstəlik siniflərinə görə bölünməsi göstərilmişdir.
Cədvəl 1 Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda təkrar əlillərin xəstəlik siniflərinə görə xüsusi çəkisi (2007-2008-ci illər)
Xəstəlik sinifləri və xəstəliklərin adı Əlillər m % Ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları 1846
12,2±0,3 Qan dövranı sistemi xəstəlikləri 1692 11,2±0,3 O cümlədən ÜİX 622
4,1±0,2 O cümlədən hipertoniya xəstəliyi 249 1,6±0,1
O cümlədən ürəyin xroniki revmatik xəstəlikləri 456
3,0±0,1 O cümlədən SVX 112 0,74±0,07 O cümlədən digər QDSX 253
1,8±0,1 Sinir sistemi xəstəlikləri 1685 11,1±0,3 Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri 1318
8,7±0,2 Həzm üzvlərinin xəstəlikləri 1260 8,3±0,2
Tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri 1020
6,7±0,2 Göz və əlavə apparatın xəstəlikləri 931 6,2±0,2
Endokrin sistemi xəstəlkləri 820
5,4±0,2 Bədxassəli şişlər 451 3,0±0,1
4
Digər xəstəliklər 4126 27,2±0,36 Cəmi 15149
1,6±0,01
Qeyd: m – mütləq rəqəm (burada və sonrakı cədvəllərdə). Cədvəl 1-dən göründüyü kimi, bütün xəstəlik sinifləri arasında QDSX ilə təkrar əlil kimi qeydiyyata götürülənlər ikinci yerdə durmuşdur – 11,2±0,3% (P<0,05). Birinci yeri ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları – 12,2±0,3%, sonrakı yerləri müvafiq olaraq, sinir sistemi xəstəlikləri – 11,1±0,3%, travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri – 8,7±0,2%, həzm sistemi xəstəlikləri – 8,3±0,2%, və s. tutmuşdur. Cədvəl 2-dən göründüyü kimi QDSX rubrikası ilə təkrar əlil kimi qeydiyyata alınanların 36,8±1,2%-i ÜİX, 14,7±0,9%-i hipertoniya xəstəliyi (HX), 26,95±1,1%-i ürəyin xroniki revmatik xəstəliyi (ÜXRX), 6,6±0,6%-i SVX-dən əziyyət çəkmişlər. Əlillərin 14,95±0,9%-i isə bu rubrikada təsnif edilən digər xəstəliklərlə (arteriyaların, arteriolların və kapillyarların xəstəlikləri, digər dəqiqləşdirilməmiş QDSX) qeydiyyata alınmışdır.
Cədvəl 2 QDSX rubrikasında təkrar əlilliyin səbəbləri (2007-2008-ci illər)
Qan dövranı sistemi xəstəlikləri Əlillər m % Ürəyin işemik xəstəliyi 622
36,8±1,2* Hipertoniya xəstəliyi 249 14,7±0,9 Ürəyin xroniki revmatik xəstəliyi 456
26,95±1,1 Serebrovaskulyar xəstəliklər 112 6,6±0,6
Digər QDSX 253
14,95±0,9 Cəmi
1692 100,0
Qeyd: ⃰ – P<0,01 (QDSX qrupuna daxil olan bütün xəstəliklərlə müqayisədə). Tədqiqat aparılan illər ərzində təkrar əlillərin 37,8±0,4%-i (5731) şəhər yerlərində, 62,2±0,4%-i (9418) isə kənd yerlərində məskunlaşmışdır. Cədvəl 3-dən göründüyü kimi, şəhər yerlərində təkrar əlillər (11,9±0,4%) arasında QDSX 5
rubrikasında qeydiyyata alınanların xüsusi çəkisi, kənd yerləri ilə (10,7±0,3%) müqayisədə yüksək olmuşdur (P<0,05). Cədvəl 3 Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda xəstəlik siniflərinə görə təkrar əlillərin şəhər və kənd yerlərində xüsusi çəkisi (2007-2008-ci illər)
Xəstəlik sinifləri və xəstəliklərin adı Şəhər yerlərində Kənd yerlərində m %
% Qan dövranı sistemi xəstəlikləri 681 11,9±0,4 1011 10,7±0,3⃰ O cümlədən ÜİX 235
4,1±0,3 387
4,1±0,2 O cümlədən HX 102 1,8±0,2
147 1,6±0.1
O cümlədən ÜXRX 191
3,3±0,2 265
2,8±0,2 O cümlədən SVX 34 0,6±0,1
78 0,8±0,1
O cümlədən digər QDSX 119
2,08±0,2 134
1,4±0,12 Göz və əlavə apparatın xəstəlikləri 362 6,3±0,3
569 6,04±0,3 Ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları 580
10,1±0,4 1266
13,44±0,4⃰ Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri 492 8,6±0,4
826 8,8±0,3
Sinir sistemi xəstəlikləri 703
12,3±0,4 982
10,43±0,3⃰ Həzm üzvlərinin xəstəlikləri 535 9,3±0,4
725 7,7±0,3⃰ Bədxassəli şişlər 203
3,5±0,2 248
2,6±0,2⃰ Endokrin sistemi xəstəlkləri 430 7,5±0,4
390 4,1±0,2⃰ Tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri 355
6,2±0,3 665
7,1±0,3⃰ Digər xəstəliklər 1390 24,3±0,7 2736 29,1±0,47 Cəmi 5731
100 9418
100
Qeyd: ⃰ – P<0,05 (şəhər və kənd yerlərində bir-biri ilə müqayisədə)
Şəhər və kənd yerlərində xəstəlik sinifləri üzrə təkrar əlillərin xüsusi çəkisi müqayisə edilərkən aydın olmuşdurki, ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları (10,1±0,4% və 13,44±0,4%) və tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri (6,2±0,3% və 7,1±0,3%) daha çox kənd yerlərində müşahidə edilmişdir (P<0,05). Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri müqayisəsi zamanı statistik dürüst fərq aşkarlanmamışdır. Sinir sistemi xəstəlikləri, həzm üzvlərinin xəstəlikləri,
6
bədxassəli şişlər və endokrin sistemi xəstəlkləri daha çox kənd yerlərində rast gəlinmişdir (P<0,05). Əlillik dərəcələrinə görə bölgü zamanı məlum olmuşdur ki, təkrar əlillərin böyük hissəsi – 86,8±0,3% II qrupa daxil edilmişdir (Cədvəl 4). Bütün xəstəlik siniflərində II qrup əlil kimi qeydiyyata alınanlar üstünlük təşkil etmişdir.
Cədvəl 4 Təkrar əlillərin əlillik dərəcələri (2007-2008-ci illər)
Xəstəlik sinifləri və
xəstəliklərin adı
m Əlillik dərəcələri I II
III m % m % m % QDSX
1692 36
2,1±0,4 1529
90,4±0,7 127
7,5±0,6 O cümlədən ÜİX 622 6 1,0±0,4 577 92,8±1,0 39 6,2±1,0
O cümlədən HX 249 11 2,4±1,0
234 94,0±1,5 4 3,6±1,2
O cümlədən ÜXRX 456 5 1,1±0,5
427 93,6±1,2 24 5,3±1,1
O cümlədən SVX 112
11 9,8±2,8
85 75,9±4,0 16 14,3±3,3 O cümlədən digər QDSX 253
3 1,2±0,7
206 81,4±2,5 44 17,4±2,4 Göz və əlavə apparatın x-ləri 931 100 10,7±1,0 743 79,8±1,3 88 9,5±1,0
Ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları 1846 12
0,7±0,8 1617
87,6±0,8 217
11,7±0,8 Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri 1318 19 1,4±0,3
959 72,7±1,2 340 25,9±1,2 Sinir sistemi xəstəlikləri 1685 55 3,3±0,4
1427 84,7±0,9 203 12±0,8
Həzm üzvlərinin xəstəlikləri 1260 0 0
91,0±0,8 113
9±0,8 Bədxassəli şişlər 451 20
4,4±1,0 405
89,8±0,5 26
5,7±1,1 Endokrin sistemi xəstəlkləri 820 8 1,0±0,4 758 92,4±0,9 54 6,6±0,9
Tənəffüs üzvlərinin x-əri 1020 1 0,1±0,1
961 94,2±0,7 58 5,7±0,7
Digər xəstəliklər 4126
40 1±0,15
3610 87,5±0,5 476 11,5±0,5 7
Cəmi 15149 291 1,9±0,1
13156 86,8±0,3 1702 11,2±0,3
Tibbi sosial ekspert komissiyasının yaşa görə bölgüsündə xəstələr 18-29, 30- 35 və 36 yaşdan yuxarı qruplara ayrılmışdır (Cədvəl 5). Göründüyü kimi, ümumi xəstələr kontingentində təkrar əlil kimi qeydiyyata götürülənlərdə 18-29 yaş qrupunda ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları və sinir sistemi xəstəlikləri ilə olanların xüsusi çəkisi demək olar ki, eyni olmuşdur və daha çox rast gəlinmişdir – 22,6±1,0% və 22,5±1,0% (P<0,05). Sonrakı yerləri isə travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri; göz və əlavə apparatın xəstəlikləri və tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri ilə qeydiyyatda olan əlillər tutmuşdurlar. QDSX rubrikasında digər rubrikalarla müqayisədə cavan yaşlarda (36 yaşa qədər) təkrar əlil kimi qeydiyyata götürülənlərin xüsusi payı az olmuşdur (7,1±0,6% və 6,2±0,6%). Bunun əksinə olaraq, QDSX ilə təkrar əlillərin 36 yaşdan yuxarı yaş qrupunda xüsusi çəkisi ən yüksək olmuşdur – 86,8±0,8%. Bədxassəli şişlərdən başqa digər rubrikalarla müqayisədə bu fərq statistik dürüst olmuşdur (P<0,05).
Cədvəl 5 Təkrar əlillərin yaşa görə bölünməsi (2007-2008-ci illər)
Xəstəlik sinifləri və xəstəliklərin adı Yaş 18-29
30-35 36<
m % m % m % Cəmi 15149 2382 15,7±0,3 1710 11,3±0,3 11057 73,0±0,4 Ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları 1846
418 22,6±1,0 242 13,1±0,8 1186 64,3±1,1 Sinir sistemi xəstəlikləri 1685 379
22,5±1,0 171
10,2±0,7 1135 67,3±1,2 Endokrin sistemi xəstəlikləri 820
61 7,4±0,9
91 11,1±1,1 668 81,5±1,4 Göz
və əlavə
apparatın xəstəlikləri 931 217
13,3±1,1 119
12,8±1,1 595 73,9±1,4 Həzm üzvlərinin xəstəlikləri 1260
96 7,6±0,8
103 8,2±0,8
1061 84,2±1,0 8
Cədvəl 6-da təkrar əlillərin cinsə görə bölünməsi göstərilmişdir. Təkrar əlillər arasında kişilər qadınlara nisbətən çoxluq təşkil etmişdir (P<0,05). Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri rubrikasında təkrar əlil kimi qeydiyyatda olanlar arasında digər rubrikalarla müqayisədə kişilərin xüsusi çəkisi daha yüksək olmuşdur. Təkrar əlil kimi qeydiyyata alınan kişilərin xüsusi çəkisinin yüksək olduğu ikinci rubrika ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları olmuşdur – 62,4±1,1%.
Cədvəl 6 Təkrar əlillərin cinsə görə bölünməsi (2007-2008-ci illər)
Xəstəlik sinifləri və xəstəliklərin adı Cinsə görə K Q m % m % Cəmi
15149 8695 57,4±0,4 6454 42,6±0,4* Ruhi pozulmalar və davranış pozulmaları 1846
1152 62,4±1,1 694 37,6±1,1* Əsəb sistemi xəstəlikləri 1685
909 53,9±1,2 776 46,1±1,2* Endokrin sistemi xəstəlikləri 820
201 24,5±1,5 619 75,5±1,5* Göz və əlavə apparatın xəstəlikləri 931
555 59,6±1,6 376 40,4±1,6* Tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri 1020 100
9,8±0,9 113
11,1±1,0 807 79,1±1,3 Bədxassəli şişlər 451
38 8,4±1,3
29 6,4±1,2
384 85,2±1,7 Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri 1318 209
15,8±1,0 216
16,4±1.0 893 67,8±1,3 QDSX 1692
120 7,1±0,6
104 6,2±0,6
1468 86,8±0,8 Digər xəstəliklər 4126
744 18,0±0,6 522 12,7±0,5 2860 69,3±0,7 9
Həzm üzvlərinin xəstəlikləri 1260 632
50,2±1,4 628
49,8±1,4 Tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri 1020 496
48,6±1,6 524
51,4±1,6 Bədxassəli şişlər 451 166
36,8±2,3 285
63,2±2,3* Travma, zəhərlənmə və xarici amillərin digər təsirləri 1318
1064 80,7±1,1 254 19,3±1,1* QDSX 1692
982 58,0±1,2 710 42,0±1,2* Digər xəstəliklər 4126
2538 61,5±0,8 1588 38,5±0,8*
Qeyd: ⃰ – P<0,05 (cinsə görə fərq) Nəticələrin müzakirəsi. Bütün xəstəlik sinifləri arasında QDSX ilə təkrar əlil kimi qeydiyyata götürülənlərin payı ruhi pozulmalar və davranış pozulmalarından sonra ikinci yerdə olmuşdur – 11,2±0,3%. Sinir sistemi xəstəlikləri üçüncü yerdə durmuşdur – 11,1±0,3%. Bu göstəricilər digər xəstəliklərlə müqayisədə statistik dürüst fərq nümayiş etdirmişdir (P<0,05). Məlumdur ki, regionda ilkin əlil kimi qeydiyyata götürülənlər arasında QDSX birinci yerdə durur – 14,0±0,7% (P<0,05) [6]. Şəhər yerlərində QDSX rubrikasında təkrar əlil kimi qeydiyyata alınanların xüsusi çəkisi kənd yerləri ilə müqayisədə yüksək olmuşdur – 11,9±0,4% və 10,7±0,3% (P<0,05). QDSX ilə qeydiyyatda olan ilkin əllilərin isə şəhər və kənd yerlərində xüsusi çəkisi eyni olmuşdur [6]. QDSX ilə təkrar əlillərin 36 yaşdan yuxarı yaş qrupunda xüsusi çəkisi digər xəstəliklərlə müqayisədə ən yüksək olmuşdur – 86,8±0,8%. QDSX rubrikasında təkrar əlil kimi qeydiyyata alınan kişilərin xüsusi çəkisi qadınlardan yüksək olmuşdur – 58,0±1,2% və 42,0±1,2% (P<0,05). Həzm üzvlərinin xəstəlikləri ilə qeydiyyatda olan əlillər arasında kişi və qadınların xüsusi çəkisi statistik olaraq fərqlənməmişdir – 50,2±1,4% və 49,8±1,4%. Yalnız tənəffüs üzvlərinin xəstəlikləri rubrikasında qadınların xüsusi çəkisi üstünlük təşkil etmişdir, amma bu fərq statistik dürst olmamışdır. Son olaraq demək olar ki, QDSX ilə bağlı təkrar əlilliyin səviyyəsi regionda əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir və bu problem bir çox dövlətlərdə olduğu kimi aktual olaraq qalır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, QDSX-dən əziyyət çəkən xəstələrin çoxu yaşlı olduğundan və əlilliklə bağlı
10
alacaqları maddi vəsaitin öz təqaüdlərindən çox da fərqlənmədiyinə görə, əlilliyin ekspertizası üçün TSEK-ə müraciət etmirlər. QDSX ilə bağlı həm ilkin, həm də təkrar əlilliyin səviyyəsini azaltmaq üçün bu xəstəliklərin profilaktikası, müalicəsi və xəstələrə reabilitasiya tədbirlərinin aparılmasının təkmilləşdirilməsinə ehtiyac duyulur [6].
1. Задионченко В.С., Шехян Г.Г., Быльева А.А., Ялымов А.А. и др. Валcартан в лечении болезней системы кровообращения // Российский Медицинский Журнал, Кардиология, 2011, №4, с. 236-243. 2.Сабанов В. И., Грибина Л. Н., Дьяченко Т. С., Гичкун Л. П. и др., Эпидемиология первичной инвалидности в Волгоградской области // Вестник ВолгГМУ, выпуск 4(48), 2013, стр. 31-35. 3. Заборовский Г.И., Барцевич И.Г. Соотношение заболеваемости, инвалидности и смертностивследствие болезней системы кровообращения // Журнал Гродненского государственного медицинского университета, 2010, № 4 стр. 36-37. 4. Магомедова С.А. Болезни системы кровообращения и особенности организации лечебно-профилактической помощи в Республике Дагестан // Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. – 2010. – №4. – С. 42-44. 5. Юзбашев Г.И., Джавадова Ф.Г. Некоторые медико-биологические особенности причин инвалидности среди нефтяников // Здоровье, 2006, №3, с. 192-195. 6. Şirəliyeva R.K., Əliyev R.R., Məmmədbəyli A.K., Kərimova G.N. və b. Qan dövranı sistemi xəstəlikləri ilkin əlilliyin səbəbi kimi // Tibb və Elm Ə.Əliyev adına elmi-praktik jurnal, 2015, N1 (1), səh. 55-61. 7. Харченко В.И., Какорина Е.П., Корякин М.В., Вирин М.М. и др. Смертность от болезней системы кровообращения в России и в экономически развитых странах. Необходимость усиления кардиологической службы и модернизации медицинской статистики в Российской Федерации // Российский кардиологический журнал, 2005, №2, с. 5-17.
8. Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması 2009-cu il, I hissə. Bakı: 2010, 566 s. 9. Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu.
Vikipediya. Açıq
ensiklopediya. http://az.wikipedia.org/wiki/Quba-Xa%C3%A7maz_iqtisadi_rayonu.
РЕЗЮМЕ РОЛЬ БОЛЕЗНЕЙ СИСТЕМЫ КРОВООБРАЩЕНИЯ ПРИ ПОВТОРНОЙ ИНВАЛИДНОСТИ 11
Ширалиева Р.К., Алиев Р.Р., Садыхова З.М., Гасанов Р.Л., Гулиева А.И., Мамедова М.Н. Азербайджанский государственный институт усовершенствования врачей имени А.Алиева, кафедра нервных болезней, Баку, Азербайджан
Целью представленного исследования было изучение болезней системы кровообращения (БСК) и связанные с ними повторной инвалидности в северо-восточном регионе страны (Губа-Хачмазкий экономической район). Информация о причине повторной инвалидности по всем заболеваниям за период 2007-2008-ые годы, была взята из актов, представленных из региональных медицинских отделов социальной экспертной комиссии. Среди всех классов заболеваний удельный вес лиц, которые были зарегистрированы как повторные инвалиды с БСК, занял второе место (11,2±0,3%) после психических нарушений и нарушений поведения. Среди повторных инвалидов в рубрике БСК, 36,8±1,2% инвалидов страдали ишемической болезнью сердца, 14,7±0,9% - гипертонической болезнью, 26,95±1,1% - хронической ревматической болезнью сердца и 6,6±0,6% - цереброваскулярными заболеваниями. А так же были зарегистрированы 14,95+-0.9% инвалидов, классифицируемые в этой рубрике с другими заболеваниями (заболевания артерий, артериолл и капилляров, другие неуточненные БСК. 37,8±0,4% повторных инвалидов жили в городах, 62,2±0,4% в сельских населенных пунктах. Удельный вес повторных инвалидов с БСК среди городского населения (11,9±0,4%), был выше по сравнению с сельским населением (10,7±0,3%) (P<0,05). Большой процент повторных инвалидов имел вторую группу инвалидности – 86,8±0,3%. Удельный вес повторных инвалидов с БСК в молодом возрасте (возрастные группы 18-29 и 30-35) был низким, по сравнению с другими заболеваниями – 7,1±0,6% и 6,2±0,6%. По сравнению с другими заболеваниями удельный вес инвалидов с БСК старше 36 лет был самым высоким – 86,8±0,8%. Удельный вес мужчин среди повторных инвалидов с БСК был наиболее высоким по сравнению с женщинами (42,0±1,2%) и составил 58,0±1,2% (P<0,05). В обследованном регионе повторная инвалидность среди населения с БСК была существенна высокой и эта проблема, как и во многих других странах, остается актуальной.
повторная инвалидность.
Shiraliyeva R.K., Aliyev R.R., Sadikhova Z.M., Hasanov R.L., Guliyeva A.I., Mammadova M.N.
12
The aim of the study was to investigate circulatory system diseases (CSD) and associated repeated disability in the northeastern region of the country (Guba-Khachmaz economic region). Information about the cause of repeated disability for all diseases for the period 2007-2008’s was taken from the acts of regional health departments of social expert commission. Among all classes of diseases, people with repeated disability in CSD, took second place (11.2±0.3%) after mental disorders and behavioral disorders. Among persons with repeated disability in the category of CSD, 36.8±1.2% suffered from coronary heart disease, 14.7±0.9% - hypertension, 26.95±1.1% from chronic rheumatic heart disease and 6.6±0,6% from cerebrovascular diseases. 14.95±0.9% of people with repeated disability has been recorded with other diseases which are classified in this category - disease of artery, arteriole and capillaries, other unspecified CSD. 37.8±0.4% of repeated disabled lived in cities, 62.2±0.4% in rural areas. Weight of people with repeated disability who suffered from CSD among the urban population (11.9±0.4%), was higher than the rural population (10.7±0.3%) (P<0.05). A large percentage of repeated disabled people had the second group of disability – 86.8±0.3%. The proportion of people with repeated disability who suffered from CSD at a young age (age groups 18-29 and 30-35) was low in comparison with other diseases – 7.1±0.6% and 6.2±0.6%. Compared with other diseases age of disabled people with CSD older than 36 years was the highest – 86.8±0.8%. The share of men among people with CSD was the highest compared to women (42.0±1.2%) and amounted to 58.0±1.2% (P<0.05). In the region surveyed repeated disability among the population with the CSD was substantially high and the problem in many countries remains relevant. To reduce the disability of patients with CSD there is a need to improve methods of prevention, treatment and rehabilitation of patients.
Çapa tövsiyə olunub: 31.05.2016 Rəyçi: prof. F.Ə.Quliyev Yüklə 435,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|