Nitqin düzgünlüyü
dilin fonetik, leksik və qrammatik qayda-qanunlarına əməl etmək nəzərdə tutulur.
Məsələn, "öyə getmək" düzgün deyil. Burada dilin fonetik (orfoepik) qaydası pozulmuşdur.
Nitqin dəqiqliyi
ikrin ifadəsi üçün birbaşa tələb olunan söz və ya ifadənin seçilməsi nəzərdə tutulur.
Məsələn: «Uşaq dərsdən gəlir» — cümləsi düzgündür, ancaq dəqiq deyil
Nitqin ifadəliliyi
üslub baxımından ən uğurlu və bədii dil vahidinin işlədilməsi deməkdir.
O, klassik ədəbiyyatı çox sevir» cümləsi düzgün və dəqiqdir, lakin ifadəli deyil.
Dil ünsiyyət vasitəsidir. Dilin özünəməxsus qrammatik quruluşu və ifadə imkanları vardır. Nitq ünsiyyət prosesidir. Nitq dilin ifadə imkanları əsasında hər hansı bir məlumatın verilməsi şəklində ortaya çıxır. Dil əsasdır, nitq isə ondan törəmədir. Dil tarixən az dəyişkən, nitq isə ona nisbətən çox dəyişkəndir. Məsələn, bizim keçən əsrdəki dilimiz indikindən az fərqlənib, ancaq həmin yüzülikdə yasayan şəxslərin nitqi indıkindən çox fərqli olubdur. Nitq fəaliyyəti isə nitqin ortaya çıxması üçün lazım olan ictimai, psixoloji və fizioloji proseslərin toplusudur.
Dostları ilə paylaş: |