TəLƏBƏ: Yunis Cabbarlı MÜƏLLİM: Alim Binnətov faküLTƏ: Magistratura Mərkəzi

İlkin məlumatlar:

1. 12 illik perspektivli trafik intensivliyi

2. Hərəkətin tərkibi

Magistral yolların üfüqi hissələrində, hərəkət rejiminə əsas təsir hərəkətin intensivliyi, sürəti, trafik axınının tərkibi və sıxlığıdır. Trafik intensivliyi yolun hissəsindən keçən nəqliyyat vasitələrinin vaxt vahidinə (il, gün, saat) hesablanması ilə müəyyən edilir. İl ərzində yolun müəyyən bir hissəsindən keçən avtomobillərin sayına illik trafik intensivliyi deyilir. Bu xüsusiyyət il ərzində yolun müəyyən bir hissəsində nəqliyyat işini təyin etmək üçün istifadə olunur. İllik trafik, bir il ərzində iş günlərinin sayına bölünərək gündəlik orta trafik həcmidir. Bu xüsusiyyət yol parametrlərinin avtomobil nəqliyyatı tələblərinə uyğunluğunu qiymətləndirmək, yol şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün əsas tədbirləri proqramlaşdırmaq üçün istifadə olunur.

Sürət, bir avtomobilin zaman vahidində gedə biləcəyi məsafə ilə müəyyən edilir. Trafik axınının tərkibi müxtəlif növ nəqliyyat vasitələrinin nisbəti ilə xarakterizə olunur. Bu göstərici bütün trafik parametrlərinə əhəmiyyətli təsir göstərir. Eyni zamanda, nəqliyyat axınının tərkibi əsasən bölgədəki avtomobil parkının ümumi tərkibini əks etdirir. Trafik axınının tərkibi yol yükünə (nəqliyyat sıxlığı) təsir göstərir ki, bu da ilk növbədə avtomobillərin ümumi ölçülərindəki əhəmiyyətli fərqlə bağlıdır-avtomobillərin uzunluğu 4-5 m, yük maşınlarının uzunluğu 6-8 m , avtobusların uzunluğu 11 m, yol qatarlarının uzunluğu 24 m, mafsallı avtobusun (trolleybus) uzunluğu 16,5 m -dir.

Trafik sıxlığı, yol uzunluğunun vahidinə görə müəyyən bir vaxtda hərəkət hissəsindəki avtomobillərin sayı olaraq təyin olunur.

Yolun bir zolağındakı intensivlik, sürət və axın sıxlığının əlaqəsi, asılılığı əks etdirən əsas nəqliyyat axını diaqramı şəklində təsvir edilə bilər:

burada V nəqliyyat vasitələrinin hərəkət sürətidir; q, nəqliyyat axınının sıxlığıdır.

Əsas diaqram, intensivliyinin və sıxlığının artmasından asılı olaraq əsasən avtomobillərin bir zolaqlı nəqliyyat axınının vəziyyətinin dəyişməsini əks etdirir.

Yolda nəqliyyat sıxlığının dəyişməsi ilə nəqliyyat axınının keyfiyyət vəziyyəti və sürücülərin iş şəraiti kəskin şəkildə dəyişir.

Trafik axınının və trafik şəraitinin müxtəlif vəziyyətlərini xarakterizə etmək üçün aşağıdakı göstəricilərdən istifadə olunur: trafik yük faktoru; hərəkət sürətinin əmsalı; hərəkət doyma əmsalı; hərəkət rahatlığı səviyyəsi.

Trafik yük faktoru z, N trafik intensivliyinin P yolunun verilmiş hissəsinin (və ya elementinin) tutumuna nisbətidir:

Yük faktoru anlayışının istifadəsi, müxtəlif kateqoriyalı yollar üçün nəqliyyat axınının xüsusiyyətlərindən yol şəraitindən müqayisə edilə bilən asılılıqlar yaratmağa imkan verir, çünki bu dəyər ölçüsüzdür. Z əmsalı 0 -dan 1 -ə qədər istənilən dəyəri götürə bilər.

Mənbə:

1. 
   https://azkurs.org/yht--nin-esas-istiqametleri-mingecevir-2019-giris-avtomobilles.html
   
2. 
   İsgəndər Hüseyn. Azərbaycanın yol tarixi. — B.: Azərbaycan, 1995.- 128 s.
   
3. 
   Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. 727 səh.