Tema. Fundamental izertlewler hám olardıń jámiyet rawajlanıwdaǵı ornı

Tema.Fundamental izertlewler hám olardıń jámiyet rawajlanıwdaǵı ornı.

Fundamental ilimiy izertlew - insan, jámiyet hám tábiy ortalıqtıń dúzilisi, iskerligi hám rawajlanıwınıń tiykarǵı nizamlıqları haqqında jańa bilimlerdi alıwǵa qaratılǵan eksperimental yamasa teoriyalıq iskerlik. Olar hádiyselerdiń tiykarları hám bul bilimlerdi ámeliy qóllaw menen tikkeley baylanıslı bolmaǵan gúzetiletuǵın faktlar haqqında jańa bilimlerdi alıwǵa qaratılǵan. Fundamental ilimiy izertlewlerdiń juwmaqlawshı maqseti nızamlar, teoriyaler, gipotezalar, principler, izertlew baǵdarları hám basqa sırtqı kórinislerde kórsetilgen jańa ilimiy bilimlerdi aldılar. Tiykarǵı ilimiy izertlewler jóneltirilgen bolıwı múmkin, yaǵnıy ámeliy qóllaw menen baylanıslı ilimiy mashqalalardi sheshiwge qaratılǵan. Fundamental izertlewlerdiń birden-bir tariypi joq, biraq sonı atap ótiw múmkin, bul ulıwma ózgeshelikke iye bolǵan hám hádiyseler, processler yamasa hádiyselerdiń málim bir klasına salıstırǵanda qollanılıwı múmkin bolǵan gipotezani (teoriyanı ) islep shıǵıw yamasa tekseriwdi óz wazıypası etip qoyǵan izertlew bolıp tabıladı. ob'ektler. Bunday teoriya mánisan izertlewshiniń Tábiyaatqa bergen sorawına juwap bolıp tabıladı: bul process yamasa hádiyse qanday, ne ushın, qanday mexanizm hám energiya járdeminde ámelge asıriladı? Sol kózqarastan qaraǵanda, xarakteristikalawda kompyuterde qayta islew qollanilsa da, xarakteristikanıń ózi bolsa “monıtoring” sózi dep atalsa da, onı tek xarakteristikalaytuǵın maǵlıwmatlardı óz ishine alǵan fundamental izertlew dep bolmaydı ; qashannan berli málim bolǵan texnikanıń kólemin tabıslı keńeytiretuǵın fundamental izertlew hám jumıs emes.

Fundamentallikning eń zárúrli belgilerinen biri izertlew tiykarında jatqan gipoteza bolıp tabıladı. Fundamental izertlewdiń tiykarǵı waziypası kognitiv bolıp tabıladı; tikkeley maqset - ulıwma xarakterge iye hám tábiy turaqlılıqqa iye bolǵan tábiy nızamlar haqqında juwmaqlar shıǵarıw bolıp tabıladı. Ashılǵan hádiyselerdiń fundamental tábiyaatınıń tiykarǵı belgileri:

a) kontseptual universallıq ;

b) keńislikdegi-zamaniy jámáát.

Dáslepki bar ilimiy jańa ashılıwlar menen baylanıslı munasábetlerdi bólek tártipke salıw zárúrshiligi hám áhmiyeti tuwrısındaǵı másele 1879 jılda Xalıq aralıq kórkem ádebiyatqa baylanıslı -kórkem awqamdıń London kongressida qoyıldı. Keyin bul másele bul awqamdıń 1888 (venetsiya), 1896 (Bern) hám 1898 (Turin) kongresslarida talqılaw etildi. 1922 jıldan baslap, 17 jıl dawamında Milletler Ligası intellektuallıq sheriklik komiteti sheńberinde ilimiy jańa ashılıwlar máselesin talqılaw menen shuǵıllanǵan hám 1953-1954 jıllarda.- YuNESKO, bul jerde arnawlı ekspertler komiteti islengen. 1947 jılda SSSR Pánler akademiyası prezidentiniń usınısı menen akademikalıq S. I. vavilov Sovet Birlespeinde dúnyada birinshi ret ilimiy izertlew nátiyjeleri natiyjeliligin bahalawdı támiyinleytuǵın mámleket ilimiy ekspertizasi hám jańa ashılıwlardıń dizimge alıw sisteması engizildi. 1967 jıl iyun -iyul aylarında bolıp ótken Stokgolmdagi intellektuallıq múlk boyınsha diplomatik konferenciyada ilimiy jańa ashılıwlar insannıń intellektuallıq iskerligi formalarınan biri retinde tán alıw etildi.1978 jılda Jáhán intellektuallıq múlk shólkemine aǵza mámleketlikler xalıq aralıq dizimge alıw tuwrısında Jeneva shártnamasın qabılladılar. ilmiy jańa ashılıwlar. Sonı atap ótiw kerek, ilimiy izertlewler nátiyjeleri menen baylanıslı munasábetlerdi tártipke soluvchi hám olardıń natiyjeliligin ob'ektiv bahalaw tiykarında eń zárúrli jańa ashılıwlardıń tańlawdı támiyinleytuǵın eń maqul túsetuǵın shólkemlestirilgen-huqıqıy mexanizmlerdi tabıwǵa talay uzaq waqıt sarplanganına qaramay, bul mashqala ele tolıq óz sheshimin tapqanı joq, onıń bir qatar ekonomikalıq, ilimiy, huqıqıy hám basqa máseleleri boyınsha ilimpazlar ortasında birden-bir pikir joq. Bul mashqalaǵa qızıǵıwshılıq, eń dáslep, pánniń tekǵana ekonomikalıq resursların qarıydarsı, bálki jámiettiiń texnikalıq, ekonomikalıq, social hám basqa dárejeleri jaǵdayına tásir etiwshi nátiyjelerdi óndiriwshisi ekenligi menen baylanıslı.Bazar munasábetleri sharayatında ilimiy jumıs nátiyjeleri tavardıń ayriqsha túri bolıp, onıń tutınıw qásiyetleri, atap aytqanda, materiallıq álemdiń ornatılǵan jańa qásiyetleri, nizamlıqları, hádiyseleri tuwrısındaǵı bilimler tuwrıdan-tuwrı paydalanıwǵa sáykes keliwinen ibarat. keyingi paydalanıw. Joqarı nátiyjeli oylap tabılǵanlardıń payda bolıwı fundamental izertlewler degi tabıslar menen bekkem baylanıslı bolıp, bul patentlenetuǵın ob'ektler sheńberin ilimiy jańa ashılıwlar menen keńeytiwge beyim bolǵan sud qararlarında sáwlelendirilgen. Birinshi náwbette bioximiyalıq, biologiyalıq hám ximiyalıq -farmatsevtik izertlewlerdiń perspektivalı baǵdarlarında kuzatilayotgan ilimiy jańa ashılıwlardıń patent qáwipsizligi sheńberine kirgiziw tendentsiyasın saqlap qalıw usınıs etiledi. Házirgi waqıtta fundamental izertlewler natiyjeliliginiń birden-bir kontseptsiyası joq. Kóplegen ekonomistler hám pán ilimpazlarınıń keń tarqalǵan pikiri, bizińshe, fundamental izertlewler nátiyjeleriniń ayriqsha qásiyetlerin tiykarınan tuwrı sáwlelendiredi, fundamental izertlewler natiyjeliligi degende jańa bilimlerdiń jámiyet ushın paydalılıq dárejesi tushunilishi kerek. ilimiy, social, ekonomikalıq, informaciya hám basqa paydalı tásir túrlerin bul bilimlerden paydalanıwdan ajıratıw. Sonday etip, fundamental izertlewler nátiyjeleriniń natiyjeliligin bir omilga qısqartirib bolmaydı, sebebi olardı bahalawda bul nátiyjelerdiń ilimiy-texnika rawajlanıwınıń pútkil tarawına tásirin esapqa alıw kerek, sol sebepli ilimiy-texnikalıq rawajlanıw mashqalası. fundamental izertlewler natiyjeliligin bahalawdı bir muǵdarlıq kriteryaǵa kemeytiw múmkin emes. Fundamental izertlewler nátiyjeleri retinde jańa ashılıwlar natiyjeliligin bahalaw ilimiy-texnikalıq rawajlanıw ekonomikasınıń eń quramalı máselelerinen biri bolıp tabıladı, sebebi onıń mazmunınan tikkeley kelip shıǵıs bir qatar funktsiyalardı esapqa alıw kerek.jańa ashılıwdıń, mısalı, ashılıwdan pánni rawajlandırıw ushın texnologiyalıq rawajlanıwdı rawajlandırıw quralı retinde paydalanıw, social funktsiya, ekonomikalıq, ekologiyalıq hám taǵı basqa.

Fundamental izertlewler	NMPI Magistrantı Prayekt basshisi	Basqıshlari	Ámeliyatqa juwmaqlawdan kiyin kirgiziledi
Talabalar ushin rus tilinen electron so’zlik jaratiw	Adilbekova Manzura	Prayekt 2ji muddetke tuzilgen. 2 basqishda a’melge asiriladi.	Prayekt pitkennen keyingi natije bu’l jaslardin rus tilinde oz ana tilindey bemalel so’ylewi, rus tilini u’yreniwdin’ qu’laylig’I, hamde talabalardin’ qisqa waqit dawaminda tez u’yrenewi kutiledi