Termin va terminologiya. Termin soʻzining interperetsiyasi. O

31.Internet sohasida qo‘llanayotgan termin-birikmalarga misollar
keltiring.


O‘zlashmalaming til tenninologiyasi boyishidagi o‘mini birgina internet terminlari misolida ko‘rish mumkin. Olib borilgan izlanishlar o ‘zbek tili internet terminologiyasining 54% ini o ‘zlashmalar, chunonchi, rus tilidan o‘zlashgan internet terminlari 31%, ingliz tilidan aynan o ‘zlashgan baynalmilal internet terminlari 23%ni tashkil etishini ko‘rsatgan (Saidqodirova, 2018)Chunonchi, bugungi hayotni zamonaviy axborot kommunikatsiya tarmoqlari, xususan, internet va ushbu sohada qo‘llanuvchi tenninlar sistemasisiz tasavvur etishning aslo imkoni yo‘q. 0 ‘zbek tili terminologiyasi tarkibiga kirib kelayotgan in- ternet terminlari asosan o‘zlashmalardan iboratbo‘lib, ulami ikki, ya’ni ingliz tilidan aynan o ‘zlashgan overley, paket, pevdjing, trakt, petebayt, ping,
piksel, plagin, gigabayt, terabayt, exabayt, kross-brauzer va sh.k. hamda rus tilidan o‘zlashgan yakor, massiv, magistral, shlvuz, shrift, adaptatsiya kabi guruhlarga ajratish o‘zini oqlaydi. Shu joyda yakor o ‘mida langar, shlyuz o‘mida to ‘g ‘on, shrift o‘mida harf magistral o‘rnida shoxyo 7 leksemalarini qo‘llashni tavsiya etish mumkinligini qayd qilamiz. So‘nggi paytlarda birinchi komponenti qisqartmalardan tashkil topgan ikki komponentli terminlarning o‘zbek tili terminlar tizimida faol qo‘llanishi kuzatilmoqda. Chunonchi, internet tarmog‘ida qo‘llanayotgan DNS serveri,BGP bayonnomasi, NSFNET tarmog'i, ISDN standard, BRI interfeysi, CASE tizimi shular jumlasidandir.
Internet tarmoqlarida qo‘llanayotgan katta miqdordagi ikki tarkibi i termin birikmalaming birinchi komponenti inglizcha, ikkinchi komponenti esa o‘zbekcha so‘z bilan berilmoqda. М.: Banyan tarmog‘i, Internet tarmog’ 7, Internet banki, Internet texnologiyasi, Internet provayderi va sh.k. Ayrim hollarda ikki tarkibli o‘zlashma terminlaming birinchi komponenti inglizcha leksemalaming qisqargan bosh harfi, ikkinchi komponenti esa o‘zbekcha elementdan tasbkil topishi kuzatiladi: DNS serveri, BGP bayonnomasi, NSFNET tarmog ‘i, CASE tizimi va sh.k. Bugungi kunda internet terminlari tizimida faol ishlatilayotgan www. mail.ru, www.hotmail.ru,www.mail.uz,www.inbox.uz singari pochta qutilari orqali kiriladigan bepul elektron pochta xizmati hamda gipermatnli sahifalarga kirishni havola qtluvchi www.saytlar temrnn-biribnalar qatorini yanada boyitishda xizmat qilmoqda.