Termiz davlat universiteti Ijtimoiy fanlar fakulteti Maktabgacha
Yüklə 1,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mavzu: Maktabgacha talim tashkilotlarida matematik mashgulotlarni otkazishda kasbiy tayyorgarligi.
|
Termiz davlat universiteti Ijtimoiy fanlar fakulteti Maktabgacha taʼlim yoʻnalishi 3-kurs 312 guruh talabasi Suyunova Gulmiraning Matematik tasavvurlarni shakllantirish nazariyasi va Texnalogiyalari fanidan tayyorlagan taqdimot ishi Mavzu: Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida matematik mashg'ulotlarni o'tkazishda kasbiy tayyorgarligi. Reja: 1.Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavvurlarini shakllantirish. 2.Matematika mashg‘ulotlarini o‘tkazishga qo‘yilgan talablar 3. Mashg‘ulotlarni puxta o‘tkazishda asosiy shart – sharoitlar 4.Bolalarda miqdor va son sanoq haqidagi bilimlarni shakllantirish, sanashga o‘rgatish BOLALAR TAFAKKURINING ANIQLIKDAN ABSTRAKTLIKKA QARAB RIVOJLANISH XUSUSIYATLARIGA BOG‘LIQDIR. MATEMATIKANI O‘QITISHDAN ASOSIY MAQSAD — MANTIQIY TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISHDAN IBORATDIR; BIROQ MATEMATIKANI O‘QITISH ANIQ FAKT VA OBRAZLARDAN AJRALMASLIGI, AKSINCHA, HAR QANDAY MASALANI O‘RGANISHI SHU ANIQ FAKT VA OBRAZLARNI TEKSHIRISHDAN BOSHLASH KERAK. KO‘RGAZMALILIK O‘QUV MATERIALINI O‘ZLASHTIRISHNI OSONLASHTIRADI VA BILIMNING MUSTAHKAM BO‘LISHIGA YORDAM BERADI. DOIRA HAQIDA GAPIRGANIMIZDA BOLANING HAR BIRIGA DOIRACHALARDAN BERIB QO‘YIB BOLALAR IKKI QO‘LLARI ORASIDA USHLAB KO‘RISHLARI KERAK. UNING DUMALOQ EKANINI, TEKIS EKANINI QO‘L UCHIDAGI BOLANING HAMMA ANALIZATORLARI QATNASHGAN HOLDA ESLARIDA YAXSHIROQ QOL ADI. MATEMATIKADA SON VA SANOQ, KATTALIK, GEOMETRIK SHAKLLAR, TEVARAK ATROFNI BILISHNI, VAQTNI CHAMALASH MALAKALARINI PUXTA EGALLASHINING HAM AHAMIYATI JUDA KATTA. AYNIQSA MATEMATIKADA BOSHQA FANLARDAGIGA QARAGANDA HAM, PROGRAMMANING BIROR QISMINI YAXSHI O‘ZLASHTIRMASDAN VA MALAKANN YAXSHI MUSTAHKAMLAMASDAN TURIB, MUVOFFAQIYAT BILAN OLDINGA QARAB BORISH MUMKIN EMAS. Matematika mashg‘ulotlarida son — sanoq bo‘limi bilan bir qatorda dasturning boshqa bo‘limlarini ham rejalashtirish, son — sanoq bo‘limidagi dastur vazifasi hamma mashg‘ulotlarda ham asosiy o‘rinni egallashi kerak. Har bir mashg‘ulotda ikki uch programma vazifasi planlashtiriladi. Birinchisi yangi, keyingilari takroriy. Оlti — sakkiz mashg‘ulotdan keyin takroriy tipda mashg‘ulotlarni o‘tkazish tavsiya qilinadi. Маtematika mashg‘ulotlarida eng asosiy o‘rgatish usuli ko‘rgazmali o‘rgatish usulidir. O‘rgatish usulida harakatli o‘yin, didaktik o‘yin usullari katta o‘rin egallaydi. Мatematika mashg‘ulotlarida programma mazmuni ko‘rgazmali materiallar asosida bolalarga tushuntirib boriladi. 6.Ikkinchi kichik va o‘rta gruppada mashg‘ulotlarni yakunlashda tarbiyachi programma mazmunidabolalarga tushunarli so‘zlar bilan umumlashtirib aytib beradi. O‘quv yilining boshida o‘rta guruh tarbiyachisi bolalarning kichik guruhda olgan bilimlarini yoz davomida ma’lum darajada unutib qo‘yganliklarini sezadi. O‘rta guruhga yangi bolalar ham keladilar. 5-6 mashg‘ulotni o‘tilganlarni takrorlashga bag‘ishlash va bolalarni yangi materialni idrok etishga tayyorlash zarurligi ma’lum bo‘ladi. Asosan sanoqni o‘rgatish va sonlar bilan tanishtirish uchun zarur bo‘lgan tasavvur, ko‘nikma va malakalar mustahkamlanadi. O‘tilgan mavzuni takrorlash uchun kichik guruh dasturida tavsiya etilgan mashqlardan bir oz murakkablashtirilgan holda foydalaniladi. Mashqlar dasturdagi topshiriqlarning 2-3 tasini bir yo‘la bajarish imkonini beradi. Bolalarga to‘plam ichidan ayrim narsalarni ajratish va narsalarni to‘plamga birlashtirish mashq qildiriladi, ular hamma narsalar uchun umumiy bo‘lgan belgilarni va narsalarning faqat bir qismi uchungina xos bo‘lgan umumiy belgilarni ajrata olishga o‘rgatiladi. Bolalarda tevarak-atrofda turgan yakka (bitta) narsalarni va narsalar yig‘indisi (ko‘p)ni mustaqil topa olish ko‘nikmasi mustahlanadi. Shu maqsadda o‘rta guruhda kichik guruhdagiga qaraganda mashq birmuncha murakkab variantlaridan foydalaniladi. Bolalarga matematik tushunchalarni shakllantirishda ko‘proq mustaqillik beriladi, nimani qayerdan izlash kerakligi, “Qarang, qaysi narsalar ko‘p, qaysilari bittadan uchraydi”, umumiy ko‘rsatlar bilan beriladi. Bolalarni faqat bir turdagi narsalarni fikran bir guruhga birlash tirishga, ularning barchasi uchun umumiy bo‘lgan xususiyat (buyumlarning nimaga mo‘ljallanganligi va boshqalar) asosida “to‘plam hosil qilish”ga o‘rgatibgina qolmasdan, balki guruhni tashkil etuvchi narsalarning faqat bir qismi uchungina umumiy bo‘lgan belgilarni hisobga olishga, ya’ni qism to‘plamni ajratishga ham o‘rgatiladi. Masalan, pedagog bolalar diqqatini deraza tokchasida turgan ko‘p o‘simliklar orasida baland va pastlari, katta va kichik barglilari borligiga jalb etadi va hokazo. Birinchi bosqichda ikki to‘plamdagi sonlarni taqqoslash asosida bolalarga mazkur faoliyat (natijaviy sonni topish)ning maqsadi ochib beriladi. Bolalarni 1 va 2, 2 va 3 element to‘plamlarini farqlashga va tarbiyachining sanashi asosida natijaviy sonni aytib berishga o‘rgatiladi. Bunday “hamkorlik” oldingi ikki mashg‘ulotda amalga oshiriladi. Ular bu tafovu-tlarni sonlar bilan belgilaydilar va mana bunga ishonch hosil qiladilar: guruhlardagi narsalar soni teng, demak, narsalarning miqdori ayni bir so‘z bilan ifodalanadi (2 ta qizil doiracha va 2 ta havo rang doiracha), bitta narsani qo‘shdilar (oldilar), narsalar soni ko‘paydi (kamaydi) va bu guruh yangi so‘z bilan ifodalana boshladi. Bolalar har bir son narsalarning ma’lum miqdorini bildirishini tushuna boshlaydilar va sonlar o‘rtasidagi bog‘lanishlar (katta, kichik va shu kabilar)ni asta-sekin o‘zlashtirib boradilar. Pedagog (tarbiyachi) birida ikkinchisidagiga qaraganda bitta narsa ko‘proq bo‘lgan ikki narsalar yig‘indisini taqqoslashni tashkil qilib, narsalarni sanaydi va bolalar diqqatini natijaviy songa jalb etadi. U avval qaysi narsalar ko‘proq (kamroq)ligini, so‘ngra esa qaysi son ko‘pligi va qaysisi kamligini aniqlaydi. Bolalarning narsa to‘plam- laridagi sonlarni farqlashlari va ularni so‘zlar (sonlar) bilan atalganlari sonlarni taqqoslash uchun asos bo‘ladi. 202X.2.14 Eʼtiboringiz uchun rahmat 😊 Yüklə 1,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|