Termiz davlat universiteti metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish asoslari

 
Nazorat savollari va topshiriklari: . 
1.
 
Fizikaviy kattaliklar birlik tizimining rivojlanishi' xakida ma’lumot 
bering? 
2.
 
Birlik tizimlari buyicha kiskacha mazmunini keltiring? 
3.
 
XIV-XVI asrlarda kanday birliklar ishlatilgan? 
4.
 
XIX asrdan boshlab Yevropa davlatlarida kanday tizim birliklari 
ishlatipib kelgan? 
. 
5.
 
Nemis olimi Gauss har xil katgaliklarni O’lchash uchun o’zining kanday 
tizimlarini taklif etgan? 
Eslab qoling! 
Davr, qadam, arpa donining massasi, suvlarni O’lchash, massa, kilogramm, 
tizim, bosim, kuch, ish, erg, xosila birliklari. 
O’lchashning bir kancha ta’riflari mavjud bulib, ularga quyidagilar kiradi: 

---

30 
4-MAVZU
: 
TEKSHIRISH TURLARI, O’LCHASH VOSITALARINI 
METROLOGIK ATTESTSIYALASH, QIYOSHLASH VA 
KALIBIRLASH TIZIMI 
 
Reja
1.
O’lchash sohalari 
2.
O’lchashning turlari vausullari 
3.
O’lchash vositalarining konstruktiv to’zilishi 
4.
O’lchash 
vositalarining konstruktiv to’zilishi
 
O’lchash
 
-sinov yuli bilan asbob-uskunalar yordamida fizik kattapiklarni 
aniklashdir; 
O’lchashla
r
- asosan bir kurinishli va kup kurinishlilarga bulinadi. Fizik 
ulchov birliklari fakatgina.bir ulchovga aks etgirilsa, unda bir kurinishli 
O’lchash deyiladi. Misol uchun: turli ogirlikdagi toshlar; 
«Mutlak, O’lchash
»-bir yoki bir necha asosiy katgaliklarni bevosita 
O’lchashlarga va doimiylik kiymatlarini kullashga asoslangan O’lchash; 
«Nisbiy
^rlchdsh»-kattalikning birlik vazifasini bajaruvchi nomdosh 
kattalikka nisbatini yoki kattalikni boshlangich deb qabul .kilingan nomdosh 
kattalikka nisbatan uzgarishini O’lchash;