16
terng,xuddi shu kabi err shari merridiani aylanasi xam gradus xisobida 360° ga terngdir.Agar err
merridiani aylanasining 360° dan bir bulagi, ya'ni bir gradus yoyning uzunligi (S) ma'lum bulsa, uni
360° ga kupaytirib, err shari merridiananing uzunligi xisoblab chikiladi. 8mq360° XS ERr shari
radiusining taxminiy uzunligi esa kuyidagi geromertrik formula bilan topiladi
S
П
S
П
R
0
0
180
2
360
=
=
Maxrajdagi P,uzgargarmas mikdor bulib, u taxminan 3.14 ga terng. Yer shari merridiani
aylanasi 1°yoyning uzunligi urtacha 111,14km derb o l sak, shunda err merridiani aylanasi:
8m -360° x Sq360°xlll. 14-40010.4 km. ERr sharining radiusi esa:
км
R
6371
14
.
3
14
.
111
180
0
≈
⋅
=
Yer ellipsoid shaklda bulganligidan bir gradus merridianning uzunligi turli gerografik
kerngliklarda bir xil bulmay, ekvatordan kutublarga tomon oz bulsada, uzayib boradi.
M: 0°-1° merridian yoyning uzunligi -1 10,58 km,
40°-41°=111,05км,
50°-51°= 111,24км,
70°-71°=111,57км,
80°-81°=1 11,66 км,
89°-90°=1 1 1,69 км га тerнг.
Xozirgi vaktda gradus ulchashlar astronomik va geroderzik ishlarning birgalikda olib borilishi
natijasida geroderzik tayanch shaxobchalarini barpo etishdan iborat,geroderzik tayanch
shaxobchalari yerrning shakli va kattaligini aniklash uchungina emas, balki turli amaliy va ilmiy ishlarni
bajarish uchun, chunonchi, topografik plan olish, barcha plan olish ishlarini bir sistermaga birlashtirish
va boshka ishlar uchun xam zarurdir.
Dostları ilə paylaş: