Termodinamikanin mövzusu


Sabit həcmdə və sabit təzyiqdə istilik tutumlari



Yüklə 1,83 Mb.
səhifə7/28
tarix25.04.2023
ölçüsü1,83 Mb.
#102079
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   28
ıstılık

Sabit həcmdə və sabit təzyiqdə istilik tutumlari

Sabit həcmdə istilik tutumu:


(1)
Sabit həcmdə sistemə verilən və ya alınan istilik miqdarının temperatur dəyişməsinə nisbətidir. Istilik tutumu məlumdursa, sistemə verilən və ya alınan istilik miqdarını təyin etmək olar (I qanuna görə):
dq=dU+pdv (2)
Bilirik ki,
U=(v, T)
(3)
(3) ifadəsini (2)-də yazsaq:


(4)
Proses sabit həcmdə gedirsə, v=constdv=0 və hər tərəfi dT-yə bölsək:

olar.
Buradan alınlr ki,
q1-2=Cv(T2 – T1)
U2 – U1 =Cv(T2 – T1)
q1-2=U2 – U1
dU=CvdT
Onda hər hansı proses üçün I qanun aşağıdakı şəklə düşər:
dq=CvdT+pdv (5)
Sabit həcmdə sistemə verilən istilik miqrdarı yalnız onun daxili enerjisinin dəyişməsinə sərf olunur. Çünki v=const olduqda dv=0 və pdv=0, q1-2=Cvd(T2 – T1) olar.
Sabit təzyiqdə istilik tutumuna baxaq:
(6)
dq=dU+pdv (7)
U=(v,T); (8)
(9)
Sonuncu ifadələrin hər tərəfini sabit təzyiqdə dT-yə bölsək:
(10)
()
Sonuncu ifadə ümumi şəkildə Cp və Cv arasında əlaqə yaradır. Bu həm real, həm də ideal qazlar üçün ümumi şəkildə verilir və doğrudur.
Biz bilirik ki, ideal qazın daxili enerjisi yalnız T-nin funksiyasıdır. Onda ()-dan:

olduğundan
()
olar.
İdeal qazın hal tənliyindən
pv=RT pdv=RdT



olar.
Deməli,
Cp=Cv+R (11)
Bu düstur Mayer düsturu adldnır. 1 kmol qazlar üçün:
Cp=Cv+R
Cp – Cv=8314,2
olur.
I qanunun Cp-dən asılı ifadəsini tapa bilərik:
dq=di – vdp (12)
olduğundan i=f(P,T) funksiyasından
i=(p, T) (13)
olar. (13)-ü (12)-də nəzərə alsaq:

p=constdp=0 və hər tərəfi dT-yə bölsək:

olar.
di=CpdT (14)
i2 – i1=Cp(T2 – T1)
(14)-ü (12)-də nəzərə alsaq:
dq=CpdT – vdp (15)
(15) ifadəsi termodinamikanın I qanununun Cp – dən asılı ifadəsidir.

Yüklə 1,83 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin