Təsərrüfat sahələrinin xüsusiyyətindən, zərərli və təhlükəli

Təsərrüfat sahələrinin xüsusiyyətindən, zərərli və təhlükəli amillərdən asılı ola-raq işçilərdə yaranan travmalar üç qrupa bölünür: a) istehsalat travması, b) peşə xəstəliyi, c) peşə zəhərlənmələri.

Travmalar (zədələnmələr) adətən təhlükəli amillərin insana qısa müddətli təsiri nəticəsində baş verir.

İstehsalatda əmək təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması nəticəsində mexaniki zədələnmələrdən, elektrik cərəyanının təsirindən, reaktiv şüalanmadan, qeyri-normal əmək şəraitindən alınmış travmalar istehsalat travması yaxud bədbəxt hadisə adlanır.

Zərərli istehsalat amillərinin təsiri nəticəsində, yaranan xəstəliklər peşə xəstəliyi adlanır.

İş zamanı zəhərli peraparatlardan ayrılan hissəciklərin insan orqanizminə təsiri nəticəsində peşə zəhərlənməsi əmələ gəlir.

Travma, peşə xəstəlikləri və zəhərlənmələr birlikdə travmatizm adlanır.

Travmatizmə bədbəxt hadisədə deyirlər.

İstehsalat zərərçəkmələri əsas aşağıdakı səbəblərdən baş verir.

1) texniki səbəbdən.

2) təşkilatı səbəbdən.

3) sanitariya-gigiyena səbəblərindən.

4) psixofizioloji səbəblər.

5) yanğın səbəbləri.

6) maddi və s.

İstehsalat zərərçəkmələrinin səbəblərinin qarşısını almaq məqsədi ilə aşağıdakı tədbirlərin görülməsi vacibdir:

1) işçilərin mövcud qaydada təlimatlandırılması.

2) işçilərə təhlükəsiz iş üsullarının öyrədilməsi.

3) maşın və mexanizmalarda yaranan təhlükəli yerlərin hasarlanmasının təşkili.

4) əyani təbliğat vasitəsi kimi plakatlardan istifadə etmək .

5) ayrı-ayrı istehsalat sahələrində maddi məhsul şəxslərin təhkim edilməsi.

6) fərdi mühafizə vasitələrindən və qoruyucu quruluşlardan istifadə etmək.

7) elektrik avadanlıqlarının gövdələrinin yerləbirləşdirmək və sıfırlamaq.

İstehsalatda baş verən bədbəxt hadisələr nəticəsində işçilər əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirir, yüngün yaralanır, I, II, III qrup əlil qalır, ölüm olur, qrup halında ağır nəticəli xəsarət alma yaranır.

İstehsalatda zərərçəkmələr nəticəsinə və ağırlıq dərəcəsinə görə 4 qrupa bölü-nür:

1) mikrotravmalar.

2) müvəqqəti iş qabiliyyətinin itirilməsi.

3) ağır nəticəli hadisələr.

4) ölümlə nəticələnən hadisələr.

Bədbəxt hadisələr baş vermə şəraitinə və xüsusiyyətinə görə 3 qrupa bölünür.

1) istehsalatla əlaqədar.

2) istehsalatla əlaqədar olmayan.

3) məişətlə əlaqədar hadisələr.

Əmək qanunvericiliyinə uyğun istehsalatla əlaqədar baş vermiş hadisələr sənəd-ləşdirilərək uçota alınır.