Texnika xavfsizligi va mehnatni muhofaza qilish tadbirlari sodir bo`lishi mumkin bo`lgan xavf manbalari

5.2 Ish olib borilishidagi xavfsizlikni ta'minlash bo'yicha tadbirlar
Karyerlarda ommaviy portlashlarda hosil bo'lgan zaharli gazlarga qarshi kurashning asosiy choralari quyidagilardan iborat: tabiiy shamollatish sxemalaridan samarali foydalanish va portlatilgan tog ' massasini sug'orish. Majburiy shamollatishdan foydalanish katta martaba kattaligi tufayli noto'g'ri hisoblanadi: uzunligi-3,2 km, kengligi-2,5 km, chuqurligi-300 m.
Burg'ulash uskunalarini ekspluatatsiya qilish amaliyoti shuni ko'rsatadiki, atmosferaning changlanish darajasini sezilarli darajada kamaytirishga erishish mumkin emas. Shu nuqtai nazardan, burg'ulash qurilmalarida changga qarshi kurashning asosiy usuli chang yig'ish qurilmalaridan foydalanish va suv bilan quduqning tagida chang bosish usullaridan foydalanishdir.
Ekskavatsiya paytida chang hosil bo'lishining pasayishiga ta'sir qiluvchi asosiy omil-qazib olinadigan tog ' massasining namligi. Shuning uchun, ayniqsa, quruq vaqtda, portlatilgan tog ' massasining sun'iy sug'orish keng qo'llaniladi. Portlatilgan tog ' massasini sug'orish asosida gidromonitorlar yordamida amalga oshiriladi
Xavfsiz mehnat sharoitlarini yaratish uchun ish joylarining yaxshi yoritilishi muhimligini hisobga olgan holda, martaba karerasini yoritishni muntazam nazorat qiladi. Buni amalga oshirish uchun, karerani ishlab chiqish rejasida Spotlight va boshqa yoritgichlar, shuningdek, yoritish tarmoqlari, ya'ni yorug'lik karyerasi xaritasi yaratilgan.
Karyera yoritish holatidan qat'i nazar, texnologik jarayonda ishlatiladigan barcha tog ' va transport mashinalari o'zlarining yoritilishiga (sun'iy) ega bo'lib, unda mashina va mexanizmlarning ishlashiga yo'l qo'yilmaydi.
Ekskavatorlar ishida xavfsizlik choralari quyidagi qoidalarni nazarda tutadi:
1. Ekskavator gorizontal ravishda o'rnatilishi va tirnoqlarning butun yuzasi bilan erga suyanishi kerak, aks holda ekskavator chayqalishdan katta kuchlanishni boshdan kechiradi.
2. Ekskavatorni gorizontal yo'l bo'ylab harakatlantirganda yoki ko'tarilishda chelak tushirilishi va tuproqdan 1 m dan yuqori bo'lmasligi kerak va o'q harakat tizmasiga o'rnatilishi kerak. Ekskavatorlarning harakatlanishi paytida maksimal ko'tarilish burchagi 12% dan oshmasligi kerak.
3. Ekskavatorning ishi davomida odamlar uning paqiridan tashqarida bo'lishi kerak.
4. Arqonlari haftada kamida bir marta tekshirilishi kerak, shamol qadamining uzunligi bo'ylab yirtilgan simlar soni ipning umumiy sonidan 15% dan oshmasligi kerak.
5. Ekskavator cho`michidan avtosamosvallarga yuklangan toshlar minimal balandlikdan va kuzovli yuk mashinasining yoniga hech qanday zarba bermasdan amalga oshirilishi kerak. Kuzovli yuk mashinasining tanasiga o'rnatish faqat yon tomonda yoki orqada amalga oshirilishi kerak, kabina ustidan cho`michni o'tkazish taqiqlanadi.
Hozirgi kunda "Muruntov" karyerida avtomobil yo'llarida changga qarshi ishlatiladigan vosita ularning suv yoki LST (lingosulfanat) suvli eritmasi bilan muntazam sug'orilishi hisoblanadi. Qishda suv tez – tez ishlatiladi va yozda-LST 30-40% konsentratsiyasi. Uni qo'llashdan oldin, yo'lning bargi vibratsiyali kataklar yordamida siqiladi, eritmaning amal qilish muddati 20-30 kun.
Shovqinga qarshi kurash choralari uning zaiflashishi va karlarning shovqini bilan almashtirilishini o'z ichiga oladi. Misol uchun, tebranish sirtlari bilan chiqadigan shovqinni kamaytirish uchun ular katta ichki ishqalanish - kauchuk, tom yopish materiallari va boshqalar bilan qoplangan.
Karyera uskunasidagi shovqinni kamaytirish, shuningdek, o'z vaqtida va to'liq soqol bilan, vibratsiyali yog ' hammomlarini tuzish va tishli redüktörler kabi shovqin qismlarini ishlab chiqarish, mashinalar va mexanizmlarning xizmat ko'rsatish, mexanizmlarning harakatlanuvchi qismlarini ehtiyotkorlik bilan ishlatish bilan erishiladi. Bundan tashqari, shovqinga qarshi kurashning boshqa chora – tadbirlari ham diqqatga sazovordir-qarama-qarshi qismlarni almashtirish, zarba paytida kamroq shovqinga olib keladigan qismlar, qo'shma qismlarning og'irligini kamaytirish, ishqalanish yuzalarining qattiqligini kamaytirish, zarba harakatlarini stresssiz almashtirish. Eshitish organlarini himoya qilish uchun ichki va tashqi qarama-qarshiliklar (Antifonlar) ishlatiladi. Tashqi qarama-qarshilik (eshitish vositasi) aurikulani yopadi. Ichki qarama-qarshiliklar (vilkalar, linerlar) tashqi eshitish kanaliga kiritiladi – ular havo filtrlari kabi kanal va membrana bilan mustahkam bo'ladi. Filtr sifatida doka, paxta, gupka ishlatiladi.
Karer uskunasining tebranishiga qarshi kurash choralari amplituda va tebranish chastotasini kamaytirishga qaratilgan. Ekskavator mashinistining o'rindiqlari, Avto-assimilyatsiya apparati amortizatorga o'rnatiladi. Pedallar va tutqichlar amortizatorlar bilan jihozlangan. Bundan tashqari, vibratsiyadan himoya qilish uchun ikki qatlamli (ichki – paxta, tashqi – kauchuk) va ko'pikli kauchuk qo'lqoplardan foydalaning. Vibratsiyaga qarshi kayışlar, yostiqlar, yostiqlar, tebranish söndürücü poyabzal, tebranish söndürme paspaslar qo'llaniladi.
Xavfsiz mehnat sharoitlarini yaratish uchun ish joylarining yaxshi yoritilishi muhimligini hisobga olgan holda, martaba karerasini yoritishni muntazam nazorat qiladi. Buning uchun karyera rivojlanish rejasida yorug'lik izolyatsiyasi, yorug'lik chiroqlari va boshqa lampalar o'rnatish joylari, shuningdek, yorug'lik tarmoqlari, ya'ni karyera yoritish xaritasi tuziladi.
Ishga qabul qilishning yorug'lik holatidan qat'i nazar, texnologik jarayonda ishlatiladigan barcha tog ' - kon va transport mashinalari o'zlarining yoritilishiga (sun'iy) ega bo'lib, unda mashina va mexanizmlarning ishlashiga yo'l qo'yilmaydi. Burg'ulash mashinalarida armatura to'g'ridan-to'g'ri minoraga bahor suspenziyalari, zarba changni yutish va zarba berish orqali o'rnatiladi. Portlash vaqtida yoritgichlar va boshqa lampalar xavfsiz hududga chiqariladi yoki ularni qalqon, metall panjara va maxsus qurilmalar bilan himoya qiladi.
"Muruntov" karyerining barcha ish o'rinlari - yo'llar, asbob – uskunalar, zaboyevlar, ko'chkilardan tushishlar va boshqalarni yaxshi va oqilona yoritish ish xavfsizligi, mehnat unumdorligi va bajarilayotgan ish sifatiga katta ta'sir ko'rsatadi.
Ekskavatorlar ishida xavfsizlik choralari quyidagi qoidalarni nazarda tutadi:
1. Ekskavator gorizontal ravishda o'rnatilishi va tirnoqlarning butun yuzasi bilan erga tayanishi kerak, aks holda ekskavator chayqalishdan katta kuchlanishni boshdan kechiradi.
2. Ekskavatorni gorizontal yo'l bo'ylab harakatlantirganda yoki ko'tarilishda paqir tushirilishi va tuproqdan 1 m dan yuqori bo'lmasligi kerak va o'q harakat o'qi bo'ylab o'rnatilishi kerak. Ekskavatorlarning harakatlanishi paytida maksimal ko'tarilish burchagi 12 o dan oshmasligi kerak.
3. Hodisa yoki ko'chkilar xavfi mavjud bo'lgan taqdirda, ekskavatorning ishi to'xtatilishi kerak va ekskavator so'yishdan xavfsiz joyga ko'chirilishi kerak. Ekskavatorning maxsus moslamalarga ega bo'lgan mashinalar tomonidan o'z vaqtida bartaraf etilishi kerak bo'lgan visorlar va shpallar ostida ishlashiga yo'l qo'yilmaydi.
4. Ekskavatorning ishi davomida odamlar uning paqiridan tashqarida bo'lishi kerak.
5. Ekskavator paqiridan avtosamosvallarga toshni quyish minimal balandlikdan va damperning yon tomoniga ta'sir qilmasdan amalga oshirilishi kerak. Damperli yuk mashinasining tanasiga o'rnatish faqat yon yoki orqa tomondan amalga oshirilishi kerak, ekskavator paqirini idishni ustiga o'tkazish taqiqlanadi.
6. Ish vaqtidan tashqari ekskavator xavfsiz joyda bo'lishi kerak, paqir tuproqqa tushiriladi, idish yopiladi va kabel uziladi.
7. Ekskavatorni oziqlantiradigan moslashuvchan simi qo'llab-quvvatlovchilarga (echkilar va boshqalar) o'rnatilishi kerak. Ekskavatorga eng yaqin moslashuvchan kabelning bir qismi ekskavatorni manevralash uchun zarur bo'lgan masofada joylashgan tuproqda yotqizilishi mumkin.
8. Arqonlari haftada kamida bir marta tekshirilishi kerak, shamol bosqichining uzunligidagi yirtilgan simlar soni arqondagi umumiy sonning 15 foizidan oshmasligi kerak. Yirtilgan simlarning uchlari kesilgan bo'lishi kerak. Olib tashlash va tortish arqonlari karyera bosh mexanikasi tomonidan belgilangan muddatlarda tekshirilishi kerak.
Ochiq usulda qazib olinuvchi "Muruntov" konida elektr xavfsizligini ta'minlovchi asosiy tadbirlar»:
1. Elektr tarmoqlari, o'rnatish va uskunalar kuchlanish ostida bo'lgan qismlari tasodifiy teginish uchun mavjud bo'lmagan tarzda amalga oshirilishi kerak.
2. Elektr tarmoqlari, o'simliklar va tog ' - kon uskunalarining strukturaviy metall qismlariga kuchlanishdan o'tish xavfidan himoya qilish himoya topraklama va o'chirish orqali amalga oshiriladi.
Z. izolyatsiya holatini doimiy nazorat qilish. Ekskavatorlar, burg'ulash mashinalari va boshqa mobil karer uskunalari kabellarini izolyatsiya qilish holati ko'pincha yomonlashadi. Kablolar va zararli zonalar chegarasidagi barcha havo elektr stantsiyalari zaryadlarni portlatish vaqtida o'chirilishi kerak. Moslashuvchan kabellar ushbu qurilmalarga xizmat ko'rsatuvchi ishchilar tomonidan har bir o'zgarishning boshida tekshirilishi kerak. Kabelni tashish faqat uni o'chirgandan keyin ruxsat etiladi.
4. Elektr qurilmalarining xavfsizligi uchun asosiy shart-bu elektr qurilmalarining ma'lumotlari hisoblangan ish rejimining haqiqiy yukiga majburiy rioya qilishdir.
5. Turli xil qulflar va signallarni qo'llash elektr travmatizmning oldini olish vositasidir.
6. Elektr qurilmalarini saqlashda zarur himoya vositalari (dielektrik qo'lqop, bot, matlar, izolyatsiyalash stendlari va boshqalar) qo'llanilishi kerak.
7. 1000 v va undan yuqori kuchlanishli liniyada va elektr inshootlarida ishlayotganda, iste'molchilarning elektr qurilmalarini ishlatishda xavfsizlik qoidalari bo'yicha belgilangan tashkiliy-texnik chora-tadbirlar amalga oshirilishi kerak.
Elektr qurilmalariga xizmat ko'rsatuvchi shaxslar elektr toki urishida birinchi tibbiy yordam ko'rsatish usullari bo'yicha o'qitilishi kerak.