Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

Fuqaro muhofazasining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
 
 - Aholini harbiy harakatlar olib borish paytida yoki shu harakatlar 
oqibatida yuzaga keladigan xavflardan himoyalanish usullariga o‘rgatish; 
 - Ob’ektlarni harbiy harakatlar olib borish paytida yoki shu harakatlar 
oqibatida yuzaga keladigan xavflardan himoyalash harakatlari va usullariga 
tayyorlash; 
- Boshqaruv, xabar berish va aloqa tizimlarini tashkil qilish, rivojlantirish 
va doimiy shay holatda saqlab turish; 
- Halq xo‘jaligi inshootlarining barqaror ishlashini ta’minlash yuzasidan 
tadbirlar tizimlarini o‘tkazish; 
- Aholini, moddiy va madaniy boyliklarni xavfsiz joylarga evakuatsiya 
qilish; 
- Fuqaro muhofazasi harbiy tuzilmalarining shayligini ta’minlash; 
- Aholini umumiy va yakka tartibdagi muhofazalanish vositalari bilan 
ta’minlash tadbirlarini o‘tkazish;
- Aholining harbiy harakatlar olib borish paytidagi yoki shu harakatlar 
oqibatidagi hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlash; 
- Radiatsion, kimyoviy va biologik vaziyatlar ustidan kuzatish va 
laboratoriya nazorati olib borish; 
- Qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni o‘tkazish; 
- Harbiy harakatlar olib borish paytida yoki shu harakatlar oqibatida 
zarar ko‘rgan hududlarda jamoat tartibini yo‘lga qo‘yish va saqlab turish; 
- Aholini va hududlarni muhofaza qilish yuzasidan boshqa tadbirlarni 
amalga oshirish. 
90-yillarga kelib yadro urushi xavfi kamaydi, biologik qurollardan 
foydalanish cheklab qo‘yildi, yangi-yangi zamonaviy qurol turlari kashf 
qilindiki, ular odamlar uchun xavfli bo‘lmay, balki xalq xo‘jaligi ob’ektlarini 
ishdan chiqarishga qaratilgan edi. Bularning hammasi fuqaro mudofaasi tizimi 
o‘rnida yangi bir tizim tashkil etilishi lozimligini isbotlab berdi. 

---

123 
Statistika ma’lumotlariga nazar tashlasak, 60-yillarda yer yuzi aholisining 
1,6% (har 62 kishidan biri) tabiiy ofat, avariya, halokatlardan jabrlanganini, 90-
yillarga kelib esa bu ko‘rsatkich 3.5% (har 29 kishidan biri)ni tashkil etganini 
ko‘ramiz. Bu esa o‘z navbatida yuqoridagi fikrlarning to‘g‘ri ekanligini yana bir 
bor tasdiqlaydi.
Fuqaro mudofaasi o‘rniga bo‘lishi mumkin bo‘lgan, yirik qo‘lamdagi 
favqulodda vaziyatlarga avvaldan tayyorlikni ta’minlovchi yangi maxsus davlat 
tizimi egallashi, u tinchlik hamda urush davrida aholini va hududlarni 
favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishi lozim edi. Bu tizim aholini 
favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish va qutqaruv ishlarini o‘tkazibgina 
qolmay, boshqa muhim tadbirlarni: xavfli hududlarni xaritalashtirish, seysmik 
mustahkam bino va inshootlarni ko‘rish, qisqa, o‘rta va uzoq muddatli 
bashoratlash ishlarini tashkil qilishi va aholi tayyorligini amalga oshirishi lozim 
edi. 
Shu o‘rinda yana bir masalani oydinlashtirib olishga to‘g‘ri keladi. 
Favqulodda vaziyatning o‘zi nima, undan aholi va hududlarni muhofaza qilish 
deganda nimani ko‘zda tutishimiz lozim?
 
Fuqaro muhofazasi maxsus tadbirlarining bajarilishini ta’minlash xamda 
ushbu maqsadlarda kuch va vositalarni tayyorlash uchun respublika, viloyat, 
tuman, shahar, shuningdek, ob’ekt miqyosidagi fuqaro muhofazasi xizmatlari 
tashkil etiladi. Fuqaro muhofazasi xizmatlarining turlari O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiklanadi. 
Fuqaro muhofazasi kuchlari fuqaro muhofazasi qo‘shinlari, tizimlaridan 
tarkib topadi. Fuqaro muhofazasi kuchlari va vositalarining tarkibi, ularning 
tarkibiy tuzilishi, shuningdek, muhofaza turlari faoliyatining boshqa jihatlari 
O‘zbekiston Respublikasi fuqaro muhofazasi boshlig‘i tomonidan belgilab 
qo‘yiladi. 
Fuqaro muhofazasi vazifalarini hal etishda FVV kuchlaridan tashqari 
O‘zbekiston Respublikasi qurolli kuchlarining qutqaruv tizimlari, qismlari ham 
jalb etilishi mumkin. Favqulodda vaziyatlar vazirligi fuqaro muhofazasining 
qo‘shinlari O‘zbekiston Respublikasi fuqaro muhofazasi kuchlarining asosini 
tashkil etadi.