Texnologiyalari

4 .5. H T M L formasining serverga ma’lumotlarni
jo‘natish uchun qo‘llanilishi
M a ’l u m o tl a r n i serverga j o 'n a t i s h u c h u n H T M L tilid a m a x ­
sus k o n stru k siy a — fo r m a la r m avjud. F o r m a l a r fo y d a la n u v c h id a n
m a ’lu m o t olish u c h u n y aratilgan. M a s a la n , f o y d a la n u v c h in in g logi- 
ni va p aro li u n i sayt s a h ifa sid a n fo y d a la n ish ig a ru x s a t berish i u c h u n
kerak. Yoki f o y d a la n u v c h in in g u b ila n a lo q a qilish i u c h u n shaxsiy 
m a ’lu m o tla ri kerak. F o r m a l a r a y n a n s h u n d a y m a ’l u m o tl a r n i olish 
u c h u n ishlatiladi. F o r m a la r g a m a t n k iritish yoki r o 'y x a t i c h i d a n k e ­
ra k lig in i t a n l a b k iritish m u m k in . F o r m a l a r g a y o zilg an m a ’l u m o tla r 
s e rv e rn in g m a x s u s d a s tu rig a q a y ta ish lash u c h u n jo 'n a t i l a d i ( m a ­
salan, P H P skriptiga). F o y d a la n u v c h i k iritg a n m a ’lu m o tla rg a qa- 
ra b bu d a s t u r u l a r n i h a r xil w e b -s a h ifa k o 'r in i s h i d a fo rm a tla s h i,

---

m a ’l u m o tla r bazasiga s o 'ro v n i j o 'n a t i s h i , h a r xil i z o h l a r k iritishi va 
h o k a z o la r n i bajaradi.
H T M L f o r m a s in in g sintaksisi b ilan t a n i s h a m i z . K o ‘p c h ilik bu 
b ila n ta n is h b o i i s h i m u m k i n , lekin biz u n i n g asosiy jo y la rin i qay- 
t a rib o 't a m i z .
F o rm a g a m a ’l u m o tla r n i c h iq a z ish u c h u n turli b o s h q a ru v c h i 
e le m e n tla r ishlatiladi. 
Bu e le m e n tla r d a n b irida 
foydalanuvchi 
m a ’lu m o tla r n i k laviatura y o rd a m id a k iritadi, bosh q asid a esa u sich- 
q o n c h a y o rd a m id a kerakli v a ria n tn i tanlaydi. F o r m a d a fo yda la nuv­
chi t o m o n id a n o 'z g a rtirib b o i m a y d i g a n y a sh irin m a y d o n l a r h a m
q a tn a sh a d i. Bitta sahifa ta rk ib id a bir n e c h ta fo rm a b o l i s h i m u m ­
k in , s h u n in g u c h u n bir fo r m a n i b o s h q a s id a n ajratib olish i m k o n i-
ni b eruvchi vosita zarur. S h u n g a k o'ra, foydalanuvchi fo rm a bilan
ishlay o tg an d a, fo rm a d a g i m a ’l u m o tla r qaysi sahifaga o ‘tishi kerak- 
ligi ko‘rsatilishi kerak (ya’ni, j o i i a t i s h tu g m asi b o silganda fo rm a
m a ’lu m o tla r n i qayerga j o 'n a t i s h i lozim b o i g a n m a n z il k o i s a t i l i s h i
kerak). B a rc h a m a s a la la r q u y id a g ic h a H T M L teglari b ilan berilg a n
fo rm a ichiga olib yechiladi:
< form a c tio n = a m a l m e th o d = “ m e t o d ” > — fo r m a elem e n t- 
l a r i - < /f o r m >
B erilgan f r a g m e n t d a n ko ‘rin ib tu rib d ik i, fo rm a tegida ikk ita 
z a r u r elem ent: a m a l va m e to d ko'rsatiladi. A m a l , fo rm a m a ’lu m o tla ri 
j o 'n a ti l a d ig a n va q a y ta ish la n a d ig a n sahifa n o m i n i, m e to d esa 
m a i u m o t l a r n i u sh b u sahifaga q a n d a y u z a tish m e t o d i n i aniqlaydi. 
Ik k ita m e to d m avjud:
get m e to d i fo r m a n in g b a rc h a m a ’l u m o tla r in i U R L tu g a s h id a
u z a ta d i. Bu m e to d m a x s u s tillar bilan b o g l i q turli c h e g a r a la s h la rn i 
va m a ’lu m o t u z u n lig in i k a m d a n k a m h o lla rd a q abul qiladi;
post m e to d i fo rm a d ag i b a r c h a m a i u m o t l a r n i s o ‘rov t a n a s id a
u za ta d i. Bu m e to d get ga n is b a ta n k o ‘p q o l l a n i la d i .