Texnologiyalari

Modem va faks-modemlar. Modem — telefon tarmog'i orqali kompyuter bilan aloqa qilish imkonini beruvchi qurilma.
Faks-modem — faksimil xabarlami qabul qilish va jo'natish imkonini beruvchi modem.
Tashqi ko'rinishi va o'matilish joyiga qarab modemlar ichki va tashqi modemlarga bo'linadi. Ichki modemlar bevosita sistemali blok ichiga o'matiladigan elektron platadan iborat. Tashqi modemlar — kompyuter tashqarisida bo'lgan va portlardan biriga ulanadigan avtonom elektron qurilma.
So'nggi yillarda modemlar va faks-modemlarga bo'lgan talab oshib ketdi. Modemlar bir kompyuterdan ikkinchisiga hujjatlar paketini yetarlicha tez o'tkazish, elektron pochta orqali bog'lanish imkonini beradi. Shuningdek, xorijiy hamkorlar bilan aloqa qilish uchun global kompyuter tarmog'i (Internet va boshqalar) ga kirishni ta’minlaydi.


Sichqoncha va trekbol. Sichqoncha va trekbol kompyuterga axbo­ rotni kiritishning koordinatali qurilmalari hisoblanadi. Ular klaviatu- raning o‘mini to‘laligicha bosa olmaydi. Bu qurilmalar asosan ikki yoki uchta boshqaruv tugmachasiga ega.
Sichqoncha ulanishining uch usulini ko'rsatish mumkin. Eng ko‘p tarqalgan usul ketma-ket port orqali ulanishdir. Shinali interfeysli sichqonchalar kamroq tarqalgan. Ulami ulash uchun maxsus inter- feys yoki «sichqoncha» porti kerak bo'ladi. Uchinchi ko'rinishdagi ulanish PS/2 stilidagi sichqonchalarda amalga oshirilgan. Hoziigi kunda ular portativ kompyuterlarda ishlatilmoqda.
Trekbol — «ag'darilgan» sichqonchani eslatuvchi qurilma. Trek- bolda uning korpusi emas, balki sharcha harakatga keltiriladi. Bu esa kursomi boshqarish aniqligini sezilarli ravishda oshirishga imkon beradi. Skanerlar. Skaner — kompyuterga matn, rasm, slayd, fotosurat ko'rinishida ifodalangan tasvirlar va boshqa grafik axborotlami avtomatik ravishda kiritishga mo'ljallangan qurilma. Skanerlaming turli modellari
mavjud. Eng tarqalgani stol usti, planshetli va rangli skanerlardir.
Plotterlar — kompyuterdan chiqarilayotgan ma’lumotlami qog'ozda rasm yoki grafik ko'rinishda tasvirlash imkonini beruvchi qurilma. Odatda, uni grafik yasovchi (grafopostroitel) deb ham atashadi.
4 .3 . Zamonaviy texnik vositalar

Yuqoridagi qurilmalardan tashqari kompyuterga ma­ halliy tarmoqqa ulanish imkonini beruvchi tarmoq adap- teri, qattiq diskdagi axborotni tez saqlash uchun strim- mer, didjitayzer, ya’ni elektron planshet, djoystik,

videoglaz (videoko'z), raqamli fotoapparat va videokamera kabi quril­ malar ulanishi mumkin.
Mazkur texnik vositalarning har biri to'g'risida alohida to'xtalib, umumiy ma’lumotlar beriladi.
Kodoskop. Kodoskop — yoriq qog'ozdagi tasvimi katta ekranga chiqarish uchun xizmat qiladi.
Tuzilishi:
— korpus — tok manbayiga ulash uchun shnur — diodli lampa;
— blyur darcha;
— stoyka;
— tasvimi qaytaruvchi qism;


Kodoskopdan foydalanish
Ko'rgazmali materiallarni tayyorlash:
— 210—270 mm o'lchamdagi suvqog'oz tayyorlang;
— suvqog‘ozning o'zingizga mosini tanlang (rangli printer, lazer printer yoki markerda yozish uchun);
, — ko‘rgazmali materialingizni rangli printerda tayyorlasangiz, yumshoq suvqog'oz tanlash zarur yoki ko'rgazmali materialingizni lazer printerda tayyorlamoqchi bo'lsangiz, qattiq suvqog‘oz tanlash zarur. Buning uchun siz mutaxassisga murojaat qiling;
— siz ko'p marta foydalaniladigan o'ramli suvqog'ozdan foyda- lanishingiz mumkin, bunda ko‘rgazmali materiallarni tayyorlashda rangli markerlardan foydalanishingiz mumkin;
— kodoskopni ishlatishdan oldin blyur darchaning va tasvimi qaytaruvchi qismning tozaligini tekshiring;
— diodli lampani har 3 minutda yordam­ chi lampaga almashtirib turish zarur.