O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARIVA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIAL
“KOMPYUTER INJINERINGI “ FAKULTETI
1
MUSTAQIL ISHI
Bajardi: A’lamov P
__________________________
Tekshirdi:
KURBANOV
__________________________
SAMARQAND – 2023
Bioinformatika qanday fan?
Kirish
Bioinformatika biologiyaning koʻplab sohalarining muhim qismiga aylandi.
Bioinformatikaning
tahlil usullari ushbu soha rivojlanishidan oldin deyarli imkonsiz boʻlgan katta hajmdagi
eksperimental maʼlumotlarni sharhlash imkonini beradi. Genetika va genomika sohasida
bioinformatika genomlarning funksional
annotatsiyasi, mutatsiyalarni aniqlash va tahlil qilishda
yordam beradi. Bularning ichida muhim vazifalarnig biri gen ekspressiyasi va uni
tartibga solish
usullarini oʻrganishdir. Bundan tashqari, bioinformatika dasturlari genomik maʼlumotlarni
solishtirish
imkonini beradi, bu molekulyar evolyutsiya qonuniyatlarini oʻrganishga imkon
tugʻdiradi. Umuman olganda, bioinformatika tizim biologiyasining muhim qismi boʻlgan
biokimyoviy yoʻllar va tarmoqlarni tahlil qilish va kataloglashda yordam beradi.
Strukturaviy
biologiyada u DNK, RNK va oqsil tuzilmalarini, shuningdek molekulyar oʻzaro taʼsirlarni
modellashtirishda yordam beradi. Biologik maʼlumotlarni qayta ishlash sohasidagi soʻnggi
yutuqlar biomeditsina sohasida sezilarli oʻzgarishlarga olib keldi. Bioinformatikaning
rivojlanishi tufayli olimlar irsiy va orttirilgan kasalliklarning asosiy molekulyar mexanizmlarini
aniqlashga muvaffaq boʻlishdi, bu esa samarali davolash usullarini
ishlab chiqishga va
kasalliklarni tashxislash uchun aniqroq testlarni ishlab chiqishga yordam beradi. Bemorlarga dori
vositalarining samaradorligi va salbiy taʼsirini bashorat qilishga imkon beruvchi tadqiqot
yoʻnalishi farmakogenetika deyiladi. Farmakogenetikaning asosi bioinformatika
usullariga
tayangan.