Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

ALBAYRAK GÜMÜŞ Şefika
Danışman : Doç.Dr. Neşe TÜFEKÇİ

Anabilim Dalı : Çevre Mühendisliği

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Doç.Dr. Neşe TÜFEKÇİ Prof.Dr. Süleyman TANYOLAÇ

Prof.Dr. Gülen İskender

Doç.Dr. Gül HİSARLI

Yrd.Doç.Dr. Gülsüm YILMAZ

Fe(Iı)’Nin Atmosferik Oksijenle Oksidasyonuna So4=, No3ֿ Ve Hümik Maddelerin Etkisinin İncelenmesi

Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Toprak ve kayalar içerisinde FeO3 ve FeS2 gibi çözünmez demir bileşikleri halindedir. Anaerobik şartlar altında +2 yükseltgenme basamağına indirgenebilirler. Bu durum, yağmur suyu yeraltına doğru akarken, içindeki çözünmüş oksijenin organik madde tarafından tüketilmesi nedeniyle meydana gelir. Demirin suda çözünmesi istenmez. Demir içeren sular hava ile temas ettiklerinde bulanık ve renkli bir hal alır, bu yüzden estetik nedenlerle kötü sular sınıfına girerler. Oksitlenmiş demir suda kahverengimsi bir renk oluşturur. Yüzeysel suların demir konsantrasyou 1 mg/l’yi geçmez çünkü hava ile temas halindedir. Fakat yeraltı suları fazla miktarda demir ihtiva ederler çünkü bu sular oksijence yoksun karbondioksitçe zengin sulardır.

Sudan demir giderimi içme ve kullanma açısından olduğu kadar, özellikle bazı endüstriler açısından da çok büyük öneme sahiptir. Bu sebepten dolayı da demir giderim yöntemlerinin daha verimli duruma gelmesi gerekmektedir.

Bilindiği gibi gibi demir gideriminde en sık kullanılan yöntem hava ile oksidasyon prosesidir. Bu çalışmada, içme suyu kaynaklarında özellikle mevsimsel değişmelerin meydana geldiği aylarda artış gösteren demir konsantrasyonlarının istenilen limitlere düşürülmesinde organik ve inrganik maddelerin konsantrasyon bazında etkilerinin incelenmesiyle bu konuda alınması gereken önlemler konusunda yol gösterici olmak hedeflenmiştir.

Birinci bölümde çalışmanın amaç ve kapsamı açıklanmış ve önemi vurgulanmıştır. Ikinci bölümde çalışma ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise deneysel çalışmalarda kullanılan malzeme ve yöntem tanımlanmıştır. Deneysel çalışmalarda öncelikle Fe(II) çözeltisinden, bir seri numune alınarak, bu numunelerin spektrofotometrede absorbans değerleri okunmak suretiyle Fe(II) konsantrasyonları ile absorbans arasındaki değişim grafiği çizilerek kalibrasyon eğrileri elde edilmiştir. Sonrasında ise Fe(II)= 1mg/l, pH=6.7, sıcaklık: 250C ve alkalinite: 2x10-2 eq/l deney şartlarında sırasıyla farklı konsantrasyonlardaki SO4=, NO3ֿ ve hümik asidin Fe(II) oksidasyonuna etkisi incelenmiştir. Dördüncü bölümde deney sonuçlarına yer verilerek, bulgular ortaya konmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, SO4= ve NO3ֿ’ın Fe(II) oksidasyonunu yavaşlattığı, hümik asidin ise önce hızlandırıp sonrasında yavaşlattığı görülmüştür. Beşinci bölümde bulgular üzerinde yorumlar yapılmıştır. Son olarak altıncı bölümde ise önerilere yer verilerek bu konuda yol gösterici olmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Fe(II), oksidasyon, sülfat (SO4=), nitrat (NO3-), humik maddeler.