Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Sönümün Sismik Taban İzolasyonu Ve Sönümleyicilerin Kullanıldığı Binaların Deprem Performansına Etkisi

Yıkıcı depremler her yıl yurdumuzda ve dünyada büyük can ve mal kayıplarına sebep olmaktadırlar. Özellikle, deprem sırasında ve sonrasında işlevini sürdürmesi hayati önem taşıyan; hastane, laboratuvar, veri toplama merkezi gibi stratejik öneme sahip yapıların işlevinin kesintiye uğramamaları için, bu yapılarda bulunan titreşime karşı duyarlı hassas cihazların deprem titreşimlerinden kesinlikle korunmaları gerekmektedir. Bu amaçla sismik taban izolasyonu ve ek sönümleyicilerin kullanılması bu tür stratejik binaların tasarımında etkin bir yöntem olabilir. Bu tezde, seçilen üç ve beş katlı prototip yapıların hassas cihazlara hasar verebilecek kat ivmelerinin sismik izolasyon yöntemi kullanılarak ve üst yapının ek sönümleyiciler ile enerji yutma kapasitesinin de arttırılmasıyla ne derece azaltılabileceği incelenmiştir. Bu kapsamda, farklı deprem etkileri altında, lineer ve lineer olmayan izolasyon sistemlerine sahip yapılarda kat yüksekliği boyunca kat ivmelerinin nasıl dağıldığını incelemek; izolasyon sisteminin sönüm oranındaki artışın kat ivmelerini hangi seviyeye kadar azaltabileceğini belirleyebilmek ve temel sönümleyicileri yerine üst yapıda ek sönümleyicilerin kullanılmasıyla kat ivmelerinin daha fazla azaltılıp azaltılamayacağının ve hangi seviyeye kadar azaltabileceğinin anlaşılması için zaman tanım alanında lineer ve lineer olmayan toplam 340 analiz yapılmıştır. Analizlerde 1940 El Centro, 1952 Taft, 1995 Kobe, 1989 Loma Prieta ve 1994 Sylmar Depremleri kullanılmış ve yapılar aynı anda iki yönlü (Doğu-Batı ve Kuzey-Güney) olarak zaman tanım alanında analiz edilmiştir. Çalışmada göz önüne alınan parametreler arasında izolasyon sönümü, üst yapı sönümü, izolasyon periyodu ve lineer ve lineer olmayan farklı izolasyon sistemleri bulunmaktadır. Analiz sonuçları taban ankastre yapıların analiz sonuçları ile karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.