Tibbiy biologiya 02-b guruhi talabasi Jaloliddinov Odiljon Favqulodda hodisalar o’zini kelib chiqishiga asosan XIL bo’ladi

Tibbiy biologiya 302-b guruhi talabasi Jaloliddinov Odiljon

Favqulodda hodisalar o’zini kelib chiqishiga asosan 4 xil bo’ladi.

• 1. Tabiiy (tabiiy hodisalar).
• 2. Texnogen (ishlab chiqarish bilan bog‘liq).
• 3. Ekologik.
• 4. Ijtimoiy.

Ular o’z navbatida quyidagi xavfli xodisalarga bo’linadi:

 Geologik:
 Gidrometeorologik:
 Epizootik, epifitotik va epidimiologik.
Geologik
yer qimirlashi
tog‘-jinslarini
ko‘chishi
erni ko‘chishi

Er qimirlashi - bu yer yuzasini yer tagi bilan silkinishi, ko‘tarib tashlanishi,

• Er qimirlashi - bu yer yuzasini yer tagi bilan silkinishi, ko‘tarib tashlanishi,
• yerni eng tubidagi energiyani yuqoriga tashlash jarayoni bilan bog‘liq bo‘lib
• (asosan tektonik qavatida) yerni qimirlashini sodir etadi.

Gidrometereologik
sel
suv bosishi
qor ko‘chishi

Sel so‘zi arabcha "sayl'" so‘zidan olingan bo‘lib, katta suv oqimi

• Sel so‘zi arabcha "sayl'" so‘zidan olingan bo‘lib, katta suv oqimi
• ma'nosini beradi.
• Sel - bu to‘satdan hosil bo‘ladigan katta oqimdagi suvni qum, loy, kichik
• toshlar bilan birga tezlikda oqishiga aytiladi. Tezligi niqoyatda kuchli, massasi
• katta bo‘lganligi sababli yo‘lidagi imoratlarni, gidrotexnik inshoatlarni, elektr
• uzatishi tarmoqlarini, bog‘larni, chopiladigan erlarni bosib ketadi. Bu bilan
• odamlar va xayvonlarni o‘limiga sabab bo‘ladi.

Texnogen favqulodda xodisalar:

• 1.Transportdagi avariyalar va halokatlar
• 2.Kimyoviy xavfli ob'ektlardagi avariyalar
• 3. Yong’in-portlash xavfi mavjud bo’lgan ob'ektlardagi avariyalar
• 4. Energetika va kommunal tizimlardagi avariyalar
• 5.Bino va inshootlarning birdan qulab tusqisqi bilan boqliq avariyalar
• 6.Radioaktiv va bosqqa havfli hamda ekologik jihatdan zararli odatlardan foydalanish yoki ularni saqlash bilan bog’liq avariyalar
• 7.Gidrotexnik inshootlardagi xalokatlar va avariyalar

Ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar.

Quruqlik (tuproq , yer osti ) holati o’zgarishi bilan bog’liq vaziyatlar
Gidrosfera holatining o’zgarishi bilan bog’liq vaziyatlar
Atmosfera (havo muhiti tarkibi va xossalari o’zgarishi bilan bog’liq
bo’lgan vaziyatlar

1.Quruqlik (tuproq , yer osti ) holati o’zgarishi bilan bog’liq vaziyatlar

1.Quruqlik (tuproq , yer osti ) holati o’zgarishi bilan bog’liq vaziyatlar

• halokatli ko‘chkilar - foydali qazilmalarni qazish chog‘ida yer ostiga ishlov
• berilishini va insonning boshqa faoliyati natijasida er yuzasining o‘pirilishi,
• siljishi;
• Tuproq va yer sanoati tufayli kelib chiqadigan toksikantlar bilan
• ifloslanishi, og‘ir metallar, neft maqsulotlari, shuningdek , qishloq xo‘jaligi ishlab
• chiqarishida odamlarning sog‘lig‘I uchun xavf soluvchi konsentrasiyalarda
• qo‘llaniladigan pestisidlar va boshqa zaxarli ximikatlar mavjudligi.

2.Atmosfera (havo muhiti tarkibi va xossalari o’zgarishi bilan bog’liq

2.Atmosfera (havo muhiti tarkibi va xossalari o’zgarishi bilan bog’liq

• bo’lgan vaziyatlar: havo muhitining quyidagi ingridientlar bilan ekstremal
• yuqori ifloslanishi:
•  oltingugurtli oksid , azotli oksid , uglerod oksid, dioksid, qurum,
• chang va odamlar sog‘lig‘iga xavf soluvchi konsentrasiyalarda
• antropogen tusdagi boshqa zararli moddalar;
•  keng ko‘lamda kislotali xududlar hosil bo‘lishi va ko‘p miqdorda
• kislota chiqindilari yoq qilishi;
•  radiasiyani yuqori darajasi.

3. Gidrosfera holatining o’zgarishi bilan bog’liq vaziyatlar:

3. Gidrosfera holatining o’zgarishi bilan bog’liq vaziyatlar:

• Er yuzasi va yer osti suvlarining sanoat va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi
• oqavalari;
• Neft mahsulotlari, odamlarning zaharlanishiga olib kelgan yoki olib kelishi
• mumkin bo‘lgan, tarkibida og‘ir metallar , xar xil zaxarli ximikatlar mavjud
• chiqindilar va boshqa zararli moddalar bilan ekstremal yuqori darajada ifloslanishi;
• Binolar, muxandislik kommunikasiyalari va uy-joylarning yemirilishiga olib
• kelishi mumkin bo‘lgan yoki olib kelgan sizot suvlar miqdorining ortishi;
• Suv manbalari va suv olish joylarining zarali moddalar bilan ifloslinishi
• oqibatida icqimlik suvining keskin yetishmasligi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!!

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!!