|
Arbovirus kasalliklari - umurtqali xayvonlarda istiqomat qiladigan qonso'rar xashoratlar orqali tarqaladigan viruslar qo'zg'atadigan bir nechta kasalliklar guruxidir. Ular yer yuzida keng tarqalgan bo'lib, ko'proq tabiiy o'choqli infeksiya sifatida uchraydi. Arbovirusli kasalliklar orasida gemorragik isitmalar, virusli ensefalitlar, sariqlik isitma, pappatachi va Denge isitmalari muxim o'rin tutadi.
GEMORRAGIK ISITMALAR (GI)
Gemorragik isitmalar — isitma, kuchln intoksikatsiya aa gemorragik alomatlar bilan ifodalanuvchi, arboviruslar qo'zg'atadigan yuqumli kasalliklar.
Gemorragik isitmalar juda qadim zamonlardai (masalan. Jurjoniy — 1110 y.) malum bo'lsada ularni aniqlash va o'rganish, asosan XX-asrning 40-yillaridan boshlandi. Qadimiy o'zbeklar bu kasallikni "qora xalak" deb atab kelishgan.
Gemorragik isitmalar epidemiologik hususiyatlariga qarab uch guruhga bo'linadi:
1 Kanalar orqali yuqadigan GIlar (Qirim-Kongo GM va unga o'hshash kechadigan O'zbekiston GI, Omsk GI va b,).
2. Chivan orqali yuqadigan GI-lar (sariqlik isitma, Denge, Chikungunya va Rift-Valdi GI-lari).
3. Koktagioz zoonoz GI-lar (buyrak sindromi bilan o'tadigan GI, Argentina GI-si, Marburg isitmasi va b.).
Bizda Qrim-Kongo GI-si guruxiga mansub, biroq undan o'zining og'ir kechishi va boshqa ayrim xususiyatlari bilan farqlanishi O'zbekiston (O'rta-Osiyo) gemorragik isig'masi uchraydi.
Dostları ilə paylaş: | 
