Tibbiyot Oliy o'quv yurtlari uchun o'quv adabiyoti

Flatulensiya (gazlar ajralishi) ich qotishda kuzatiladi, yiringli fermentasiya bilan kechadi. Ko'pincha gazlar defekasiya vaqtida chiqadi. Yogon ichakda katta miqdorda gaz to'planishi, gaz ajralishiga sabab bo´ladi. Meteorizmni davosi diskomfortni yengillashtirishga qaratilgan, maqsadi aerofagiyani pasaytirish, ichakda gaz hosil bo'lishini kuchaytiradigan ozuqa mahsulotlarini ishlatishni chegaralash kerak.

Najas o'zgarishi. Bolalarda eng ko’p uchraydigan shikoyatlardan biri najas o’zgarishidir. 1,5-2 yoshda sog'lom bolalarda najas konsistensiyasi tashqi va ichki anal sfinkterlar va puborektal ilmoqlar hisobiga ta'minlanadi. Najasni ushlab turmaslik, defekasiya refleksining bolmasligi, bu refleks bilan boshqarishni boshqara olmaslikka aytiladi. Defekasiya aktida orqa miyaning bel va dumg’aza qismida joylashgan markazlar qatnashadi. Bundan tashqari defekasiya aktida bosh miya po'stloп'i qatnashadi. Uzunchoq miya IV qorincha tubi sohasida qusish va nafas markazlarida ham defekasiya markazi joylashadi. Markazlar yaqinligi nafasning kuchayishi va qusish refleksi pasayishi bilan tushuntiriladi, anal sfinkterlar tortilishi va nafas to’xtaganda boshqarilmagan defekasiya yuz beradi. Yana bir markaz varoliev ko’prigi (bosh miya ko'prigi) sohasida joylashgan. Turli xil ruhiy ta'sirlar natijasida ich kelishining susayishi mumkin.

Defekasiya - reflektor akt, o'z navbatida organ va tizimlarga bir qator reflektor ta'sir ko'rsatadi. Yurak qon - tomir tizimiga reflektor ta'siri natijasida, maksimal arterial bosim 40-60 mm.sim.ust, minimal - 10-20 mm. sim.ust., puls bir minutda 20 martaga kuchayadi. Defekasiya refleksi to'g'ri ichak reseptorlarining ta'sirida kozg'alishi mumkin, uni najas massasi bilan to'lganda va bosimni 40-50 mm.sim.ust. oshishi kuzatiladi. Supraspinal markazlar bu jarayonni progressivlashtiradi, togri va sigmasimon ichak to'g'ri ichakda bosimni kotaradi va rektosigmal burchakni silliqlashtiradi. Ichki va tashqi anal sfinkterlarning boshashi najas massalarining evakuasiyasiga olib keladi (ichki va tashqi sfinkterlar defekasiyadan tashqari) tonik qisqarish holatida yotadi, najas massalari tushishiga olib keladi. Bu jarayonda qorin ichi bosimini oshishi Valsalva qabuli yo’rdamida kuchaytirish bilan (220 mm. suv. ust.) tushuntiriladi. Aksincha defekasiya akti tos diafragma ko’ndalang-yo’l-yo’l mushaklari qisqarishi va tashqi anal sfinkteri qisqarishi bilan tushuntiriladi. Bu togri ichakni surunkali tortilishiga, afferent signallarni pasayishiga, tonus susayishi va surunkali ich qotishiga olib keladi.

Polifekaliya. Bolalarda najas miqdori yeyilgan ovqat va ichilgan suyuqlikdan 2% ortiq bo´ladi. Yosh o'tgan sari najas miqdori ko’payadi. 1-3 yoshda najas miqdori sutkada ortacha - 92,2 g, 4-7 yoshda - 118 g, 8-11 yoshda - 153 g, 12-14 yoshda - 157 g ga ko’payadi. Bola hayotining birinchi yoshida ekskrementlar miqdori katta yoshdagi bolalar va kattalarga nisbatan katta bo´ladi. Ko'krak yoshidagi bolalarda najasning sutkalik miqdori ko'krak suti bilan emizilganda, unchalik katta emas, o'rtacha 20-25g, qabul qilingan ovqatning 25%ni tashkil etadi. Aralash va sun'iy ovqatlantirilganda najas massasi miqdori aralash ovqatlantirishda 60 g, sun'iy ovqatlantirishda - 100 gr.

Polifekaliya malabsorbsiya sindromiga xarakterlidir. Disaxaridaz yetishmovchiligida suyuq ko'pikli najas patologik aralashmasiz, nordon reaksiyali (rN 6 dan kichik). Seliakiyada najas gomogen, patologik aralashmasiz, och-sariq rangda bo´ladi. Bola hayotining birinchi yilida sigir suti oqsilini qabul hilaolmaslik kuzatiladi va klinikada atopik dermatit va seliakiyaga oxshash sindrom bilan yuzaga chiqadi. Surunkali pankreatitda polifekaliya va najas buzilishi fermentlar yetishmovchiligi natijasida bo'shliq va membrana oziqlanishi topografiyasi buzilishiga bog'liq bo´ladi.

Neyropatik ich ketishi - ruhiy zoriqishda regulyar ich ketish (qo'rquv, stress, ota-onaning uydan ketishi va boshqalar), ko’p hollarda anamnez shunday holatlarga oilaviy moyillik borligidan guvoh beradi. Uxlatuvchi va xolinoblokator dorilarni ijobiy ta'siri tashqisni tasdiklaydi.