Tijorat logistikasi. Umumiy tushunchalar va tamoyillar

Asosiy ko‘rsatkichlar: ma’lumotlar yig‘indisi, joriy marketingga oid vaziyat bayoni, xatarlar va imkoniyatlar tafsili, vazifa va muammolar tafsili, marketing strategiyasi, harakat dasturi, byudjet va nazorat. Strategik rejalashtirishning asosiy xususiyati-umumdoimiy ravishda operativ va strategik nazoratga tayanishidir. Bu esa strategiyaga tayinli davr mobaynida turli o‘zgarishlarni kiritish va tashqi muhit sharoitlariga moslashish imkonini beradi.

Asosiy ko‘rsatkichlar: ma’lumotlar yig‘indisi, joriy marketingga oid vaziyat bayoni, xatarlar va imkoniyatlar tafsili, vazifa va muammolar tafsili, marketing strategiyasi, harakat dasturi, byudjet va nazorat. Strategik rejalashtirishning asosiy xususiyati-umumdoimiy ravishda operativ va strategik nazoratga tayanishidir. Bu esa strategiyaga tayinli davr mobaynida turli o‘zgarishlarni kiritish va tashqi muhit sharoitlariga moslashish imkonini beradi.

Marketing nazoratining maqsadlari quyidagilardan iborat:
maqsadga erishish darajasini belgilash
yaxshilanish imkoniyatini aniqlash
korxona moslashuvchanligini talab qilingan atrof-muhit o‘zgarishlariga qanchalik mos kelishini aniqlash va boshqalar

• maqsad mo‘ljallangan natijalarga erishishga ishonishdir. Bunda sotish imkoniyatlari tahlili, bozordagi hissa tahlili, mijozlarning munosabatini kuzatish kabi nazorat usullaridan keng foydalaniladi.

Yillik rejani bajarilishini nazorat qilish

• Foydani nazorat qilishdan maqsad firma nima hisobiga daromad topaetganligini va qaysi o‘rinlarda uni yo‘qotayotganligini aniqlashdan iborat. Rentabellikni nazorat qilish haqiqiy sotish va ular tendensiyalarini rejalashtirilgan ko‘rsatkichlari bilan taqqoslashda hisobga olish yo‘li bilan amalga oshiriladi.

Foydalilikni nazorat qilish

• maqsadi esa haqiqatdan ham firma o‘zidagi marketing imkoniyatlarining eng yaxshilaridan foydalanayaptimi yoki yo‘qmi shu holat nazorat qilinadi. Marketingni strategik nazorati va tahlili korxona ishlab chiqarish-sotish va ilmiy-texnik faoliyati rivojlanishining asosiy qiyinchiliklari va istiqbolini aniqlash maqsadida asosiy vazifalar, strategiyalarini chamalaydi

Strategik nazorat
Marketing nazoratining uch turi mavjud:
Marketingni nazorat qilish jarayoni 5 ta asosiy bosqichni o‘z ichiga oladi:
1

• Nazorat qilishga mo‘ljallangan reja ko‘rsatkichlarini asoslash

2

• Faoliyatning haqiqiy ko‘rsatkichlari natijalarini o‘lchash

3

• Faoliyatni reja va haqiqiy ko‘rsatkichlari natijalarini solishtirish

4

• Reja ko‘rsatkichlaridan haqiqiy ko‘rsatkich farqi tahlili

5

• Yangi rejalar ishlab chiqish, korrektirovkalash

1974 yilda F. Kotler marketingni nazorat qilishni ikki turini marketingni boshqarish tizimiga ta’sir etishini ko‘rsatib o‘tgan, ya’ni tashqi va ichki muhitni omillarini o‘zgarish imkoniyatiga ko‘ra – marketingni nazorat qilishni ochiq va yopik tizimlaridir. Yopiq nazorat tizimida marketing-menejment guruhi vakilini to‘g‘ri aralashuvsiz reja va haqiqiy ko‘rsatkichlarini solishtirish va ularni korrektirovka qilish amalga oshiriladi. Ochiq nazorat tizimida esa aniq ko‘rsatkichlarni kiritilayotgan korrektirovkasini baholash va maqsadga erishish darajasini tekshirishda marketing-menejment guruhini vakilini faol qatnashishi ko‘zda tutiladi.