Tilshunoslikka kirish fanining predmeti


TILSHUNOSLIK SOHALARIGA OID SAVOLLAR



Yüklə 0,8 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə78/83
tarix14.12.2023
ölçüsü0,8 Mb.
#178776
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83
Tilshunoslikka kirish fanining predmeti

TILSHUNOSLIK SOHALARIGA OID SAVOLLAR 
1. Orfoefiya nimani o’rganadi? 
2. To’g’ri yozuv masalalarini qaysi soha o’rganadi? 
3. Harflar bilan tovush o’rtasidagi munosabatni ifodalovchi qoidalar tizimi nima deb 
ataladi? 
4. Alifbo qanday prinsiplar asosida tuzilishi mumkin? 
5. O’zbek orfografiyasining etakchi prinsipi qaysi prinsip hisoblanadi? 
6. Monosemantizm nima? 
7. Iboralarning qanday turlari mavjud? 
8. Tarkibidagi so’zlardan birining to’g’ri, ikkinchisini ko’chma ma’noda qo’llanilishi. 
9. Tarkibidagi so’zlarning leksik ma’nolariga bog’liq ravishda umumlashgan ko’chma 
ma’no ifoda etuvchi birlik. 
10. Kampirning oldiga u shoshganidan 
oyog’ini ko’liga olib yugurdi
, gapidagi kur-
siv bilan yozilgan ibora qanday ibora hisoblanadi? 
11. Aytilishi, talaffuzi jihatdan bir-biriga yaqin so’zlar qanday so’zlar hisoblanadi? 
12. Tilshunoslikning tinish belgilarini o’rganuvchi sohasi qanday ataladi?
13. Tovush ifodalamaydigan ishora, shakl nima deyiladi? 
14. Tinish belgilarining qo’llanish usuli va qonuniyatlari. 
15. O’zbek tili puntuaksiyasining qanday prinsiplari mavjud? 
16. Qanday tinish belgilari mavjud? 
17. Gap ohirida qanday tinish belgilari qo’yiladi? 
18. Aralash holda qaysi tinish belgilari qo’yiladi? 
19. Gap boshida, o’rtasida va ohirida qaysi tinish belgilari qo’yiladi? 
20. Bir elementli tinish belgilaridan qaysilarni bilasiz? 


95 
21. Frazeologik antonimlarga misol keltiring. 
22. Antonimlar bir hil so’z turkumi bo’lishi shartmi? 
TILLAR KLASSIFIKATSIYASIGA OID SAVOLLAR 
1. Tillarni klassifikatsiya qilishning qaysi turlari ko’pchilik tilshunoslar tomonidan tan 
olingan? 
2. Tillarni qarindoshligiga ko’ra klassifikatsiya qilish qanday atama bilan yuritiladi? 
3. Dunyodagi tillar so’z strukturasi nuqtai nazaridan necha tipga bo’linadi? 
4. Tillarning to’rt tipga bo’lib o’rganish shartlimi? 
5. Nima uchun tillarni to’rt tipga bo’lish shartli hisoblanadi? 
6. Morfologik klassifikatsiyaga qachon asos solingan? 
7. Qaysi tillarda grammatik munosabatlar qo’shimchalar orqali emas, balki analitik 
vositalar orqali ifodalanadi? 
8. Analitik vosita deganda qanday grammatik hodisalar nazarda tutiladi?
9. Sintetik tillarga qaysi tillar kiradi? 
10. Sof analitik, yoki sof sintetik tillar bo’lishi mumkinmi? 
11. Siz o’rganayotgan til qaysi til oilasiga kiradi? 
12. Jahonda qanday xalqaro tillar mavjud? 
13. Qanday tillar klassik tillar hisoblanadi? 
14. O’lik tillar qaysilar? 
15. Esperanto tilining asoschisi kim? 
16. Geneologik klassifikatsiya masalalari bilan qaysi tilshunoslar shug’ullanganlar?
17. Tipologik klassifikatsiya masalalari bilan qaysi tilshunoslar shugullanganlar?
18. Dunyodagi barcha tillarni necha guruhga bo’lish mumkin? 
19. Qaysi til boy, sodda, umri boqiy deb savol qo’yish to’g’rimi? 
20. Qaysi tilshunos o’zakning o’zgarishi, yoki o’zgarmasligiga qarab tillarni ikki 
guruhga bo’ldi? 
21. Avgust Shlegel jahongagi tillarni necha tipga bo’lgan? 
22. Aka-uka Shlegellar nazariyasining qanday kamchilaklari mavjud? 
23. Qaysi tilshunos dunyodagi tillarni to’rt tipga ajratgan? 
24. Tipologik klassifikatsiya atamasining sinonimi qaysi? 
25. Yer yuzidagi aholining ko’p qismi qaysi tilda gaplashadi? 
26. O’zakli tillarga qaysi tillar kiradi? 
27. Aglutinativ tillarda yer yuzi aholisining necha foizi gaplashadi? 
28. To’rtinchi tip tillarning asosiy xususiyatlari qaysilar? 
29. Flektiv tillarning ajratib turadigan xususiyatlari qaysilar? 
30. Har bir til ma’lum tipga oid bo’lgan holda paydo bo’ladimi? 
31. Tilning paydo bo’lishi uchun faqat biologik zaminlargina zarurmi? 
32. Til ijtimoiy hodisa, shundaymi? 
33. Tilni qanday fanlar o’rganadi? 
34. Tilning paydo bo’lishi masalasi ong va jamiyatning paydo bo’lishi bilan 
bog’liqmi? 


96 
35. Til tabiiy hodisa, shundaymi? 
YOZUV 
1. Yozuv ham kashfiyotmi? 
2. Dunyoda yozuvi yo’q xalq bormi? 
3. Yozuv turlaridan qaysilarni bilasiz? 
4. Jonli va jonsiz narsalarning suratlarini chizish qanday yozuv hisoblanadi?
5. Qadimgi xitoyliklar “Yaxshi” so’zini qanday ifodalaganlar? 
6. Qaysi yozuv “Muqaddas” yozuv hisoblanadi? 
7. Yozuvning qanday maxsus turlarini bilasiz? 
8. Bir tilning harflarini boshqa bir tilning harflari bilan ifodalash nima deyiladi?
9. Agar siz yo’lda qaychi va taroq rasmini chizib qo’yilgan belgini qo’rsangiz, bu n i-
mani ifodalaydi? 
10. Yo’llardagi havfsizlik va hushyorlikka chaqiruvchi belgilar yozuvning qaysi turiga 
mansub? 
11. Hozirgi kunda yozuvning qaysi turlari jahonda keng tarqalgan?
12. Qaysi prinsipga ko’ra harflarning yozilishi alifboda tovushlarniqanday esh itishga 
bog’liq holda yoziladi? 
13. Tarixiy an’anaviy prinsipga qaysi tillarning yozuvlari mansub?
14. Rus tilidagi yumshatish belgisi “ь” , olmon tilidagi otlarning bosh harf bilan 
yozilishi qaysi prinsipga hos? 
15. Kirill alifbosi rus tili uchun nechanchi yilda qabul qilingan?
16. Lotin yozuviga asoslangan o’zbek alifbosini qabul qilish tug’risidagi qaror 
qachon qabul qilindi? 
17. O’rta Osiyo xalqlarining eng qadimgi yozuvlari nima deb nomlanadi? 
18. Nechanchi asrdan boshlab O’rta Osiyo xalqlari Arab yozuvidan foydalanga nlar? 
19. Musulmonlarning “Muqaddas kitobi” qaysi yozuvda yozilgan.
20. Alifbolarning o’zgarishi nimaga olib keladi? 

Yüklə 0,8 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin