Toksikologiya asoslari doc

Dala sharoitida kishi boshiga bir kunda sarflanadigan eng kam qilgandagi 

suv me`yori 

 

Bir kishi uchun sarflanadigan bir 

kunlik suv miqdori, litrda 

Suvning sarflanishi 

o’rta mintaqada 

issiq 

iqlim 

sharoitida 

CHoy tayyorlash va suvdonni to’ldirish uchun 

Ovqat tayyorlash va idishlarni yuvish uchun 

Individual idishlarni yuvish uchun 

YUvinish uchun  

Hammasi 

Faqat ichish uchun 

2,5 

3,5  

1,0  

3,0  

10.0 

2,5 

4,0 

3,8 

1,2 

6,0 

15,0 

4,0 

 

 

Suvni dezaktivatsiya qilish uchun turli usullardan foydalaniladi. 

1.  Suvni  dezaktivatsiya  qilish  uchun  ion  almashtiruvchi  smolalardan 

foydalaniladi.  Bu  o’zining  samaraliligi  bilan  boshqa  usullardan  yuqori  turadi.  Ion 

almashtiruvchi  smolalar  ionitlar  deb  ham  ataladi.  CHunki  ular  suvda  erigan 

moddalarning ionlari bilan o’z ionlarini almashtirish xususiyatiga ega. Hozirgi vaqtda 

ikki xil ionlardan — kationitlar va ionitlardan foydalaniladi. Ushbu sintetik smolalar 

yuqori  molekulali  uglevodlar  bo’lib,  monomerlardan  iborat.  Bu  monomerlar  bir-biri 

bilan polimerizatsiya  yoki polikondensatsiya  yo’li  bilan biriktirilgan.  Hozirgi  vaqtda 

keng qilganda quyidagi ionitlar: Ku-2, SBS, EDE-10P, amberlit, permutit, daueks va 

boshqalar  suvni  dezaktivatsiya  tsilish  uchun  ishlatib  kelin  di.  Bu  ishlatiladigan 

ionitlar organizm uchun zararsiz bo’lishi kerak 

Suvni tozalash uchun oddiy kationit qavati orqali, so’ngra anionit qavati orqali 

filtrlanadi.  Har  bir  ionit  qavatining  qalinligi  40—50  sm  ni  tashkil  qilishi  kerak,  har 

10—15 soatda ionitlar to’yinib qoladi, shuning uchun ular shu vaqtda almashtiriladi. 

Ionitlar orqali suv filtrlanganda MAFS ning unumdorligi 2500 l/s ni tashkil qiladi. 

2.  Suvni  koagulyatsiya  qilish  yo’li  bilan  tozalash  mumkin,  buning  uchun  suv 

koagulyatsiya  qilinadi  va  tindiriladi.  so’ngra  karboferrogel—M  (temir  moddasining 

ishlatilgan  tuzlari  va  faollashtirilgan  ko’mir)  orqali  filtrlanadi-  Bunda  suvdagi 

muallaq  zarrachalar  koagulyantlarda  ushlanib  qolinadi.  Qolgan  oz  miqdordagi 

zarrachalar  esa  karboferrogel-M  da  ushlanib  qolinadi.  Karboferrogel-M  orqali  suv 

filtrlanganda MAFSning unumdorligi 500—700 l/s ni tashkil qiladi. 

3. Suv koagulyatsiya qilib tindiriladi va to’qima—ko’mir filtr orqali filtrlanadi. 

TUF-200  komplekti  filtr,  qo’l  nasosi,  suv  saqlanadigan  (RDV-100)  idish,  brezent 

chelaklar,  filtrlovchi  materiallar  va  reagentlardan  iborat.  TUF-200  ning  unumdorligi 

200—300  l/s  ni  tashkil  qiladi.  Tozalanadigan  suv  oldin  RDV-100  idishiga  solinib, 

ko’p  miqdordagi  xlorlovchi  modda  bilan  xlorlanadi,  kerak  bo’lganda  koagulyatsiya 

qilinadi.  So’ngra  qo’l  nasosi  yordamida  filtr  orqali  ikkinchi  RDV-100  idishiga 

o’tkaziladi. Faollangan ko’mir suvni xlordan to’liq tozalaydi. 

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

 

67 

 

     Ishchilar  zaharlanishning  oldini  olish  uchun  yorliqlar,  plakatlarda  berilgan 

havfsizlik  texnikasi  bo’yicha  yo’riqnomalarda  ko’rsatilgan  barcha  ogohlantirishlarga 

rioya  qilishlari  lozim.  SHuningdek  ish  joyida  zaruriy  ehtiyot  choralarini  ko’rishlari 

kerak.  

           Zaharlanish belgnlari va alomatlari.  

        Eng muhimi — zaharlanish sodir bo’lganini aniqlash, hodisa sodir bo’lgan joyda 

biron  g`ayriodatiy  narsa  —  nohush  hid,  alanga,  tutun,  ochiq  yoki  ag`darilgan  idish, 

ochiq  dori  qutisi,  ag`darilgan  yoki  zararlangan  o’simlik  bor-yo’qligiga  e`tibor  berish 

kerak. 

         1.Jabrlanuvchining  umumiy  kasal  holati  yoki  ko’rinishi;  kasallik  to’satdan  xuruji 

sonining belgi va alomatlari. 

        2.Ko’ngil aynishi, qayt qilish. 

        3.Ich ketishi. 

        4.Ko’krak yoki qorin og`rishi. 

        5.Nafas olishning` buzilishi. 

         6.Terchillik. 

         7.So’lak ajralishi. 

         8.Hushdan ketish. 

          9.Muskul uchishi. 

         10.Tomir tortishish. 

        11.Lab atrofi, til yoki teri kuyishi. 

        12.Terining notabiiy rangga kirishi, qichishi, jarohatlar. 

        13.Jabrlanuvchining g`alati xatti-harakatlarii.