Tortma analizning nazariy asoslari

Tortiladigan formaga kuyiladigan talablar

1. 
   Tortiladigan formaga quyiladigan talablarning eng muximi shuki uning tarkibi kimyoviy formulasiga mos kelishi lozim. Ravshanki, bunday muovofiklik bo’lmaganda tortiladigan cho’kma ma‘lum bir formulaga mos keluvchi
   

Kimyoviy individual modda bo’lmasdan, qandaydir aralashmadan iborat bo’lsa, u vaktda analiz natijalarini xisoblash mumkin bo’lmas edi.
Gidrooksid Fe(OH)₃ formulasiga mos kelmaydi. Fe(OH)₃ cho’kmasining tarkibida miqdori aniq bo’lmay, balki cho’ktirish sharoitiga karab uzgarib turuvchi suv bo’ladi. Shuning uchun uning formulasini Fe₂ O₃• n H₂O tarzida yozish to’g’riroq bo’ladi. Temir (III) gidrooksidni kizdirilganda suvning xammasi chikib ketadi va aniq tarkibli Fe₂O₃ formulaga mos keluvchi birikma xosil bo’ladi.
2 Tortiladigan forma kimyoviy jixatdan yetarli darajada barkaror bo’lishi kerak. Agar tortiladigan forma xavodan suv bug’lari va SO₂ ni o’ziga yutishi, oksidlanish (qaytarilishi ) yuqori temperaturada parchalanishi va shunga o’xshash protsesslar natijasida o’z tarkibini o’zgartirsa , bu vaqtda ish qiyinlashadi.
3. Nixoyat, tortiladigan formada aniqlanayotgan elementning miqdori mumkin qadar kam bo’lgani yaxshi, chunki bunda aniqlash xatolari analizning oxirgi natijasiga kam ta‘sir etadi.
Masalan. BaSO₄ va Cr₂O₃ cho’kmalarini og’irliklarini aniqlashdagi absalyut qiymati teng bo’lgan xatolar xromning topilgan miqdoriga turlicha ta‘sir etadi. Agar cho’kma BaSr O₄ ko’rinishida tortilsa, xato cho’kmani Cr₂O₃ xolida tortilgandagiga karaganda 3,5 marta kam bo’ladi. Xromning og’irligini aniqlashda 1 mg cho’kma yo’qotilgan bo’lsa xato quyidagicha bo’ladi.
Tortiladigan forma Cr₂O₃ Tortiladigan forma BaSrO₄

152mg Cr₂O₃ --------104mg Cr bor 253,4mg BaSrO₄ da

--52mg Cr bor
1-----------------------x 1--------------------x

104 52
x = -------•1=0,7 • mg Cr bor x=---------•1= 0,2mg Cr bor

152 253,4
Cho’kmani doim yuvib bo’lmaydi, shuning uchun cho’ktiruvchining uchuvchan modda bo’lishi foydalidir, chunki cho’kmanish vaqtida cho’ktiruvchining yuvilib ketmagan qismi cho’kmani kizdirilganda uchib ketadi.
Yuqorida aytilganlarni xisobga olib Fe³⁺ ionini KON yoki NaOH emas balki NH₄OH ta‘sir ettirib cho’ktiriladi Va²⁺ ionini Na₂SO₄ yoki K₂SO₄ emas balki H₂SO₄ ta‘sirida Ag⁺ ionini NaCl emas balki HCl ta‘sirida cho’ktiriladi.